عقل ساد جیبی

عقل ساد
مارکی دوساد، نویسندة فرانسوی قرن هجده و نوزده میلادی که نام بیماری سادیسم از نام او گرفته شده، نویسنده‌ای بود در زمانۀ خود مطرود، اما تأثیرگذار بر ادبیات و هنر و فلسفه و روانکاوی و دیگر وجوه تفکر در قرن بیستم. سوررئالیست‌ها که پایه‌گذار یکی از مهمترین تحولات ادبی و هنری قرن بیستم بودند خود را متأثر از ساد می‌دانستند. داستان‌های او در ساحت نظریۀ ادبی نیز بسیار تأثیرگذار بوده است. موریس بلانشو در کتاب عقل ساد خواننده‌اش را به جهان غریب آثار مارکی دوساد می‌برد و از منظری فلسفی جهانی را که ساد در داستان‌هایش بنا کرده است تشریح می‌کند و به نقد جهانی‌بینی او می‌پردازد. چنانکه در مقدمۀ مفصل مترجم بر ترجمۀ فارسی این کتاب اشاره شده است، بلانشو در عقل ساد به دنبال این است که نوعی عقلانیت را از آثار ساد استخراج کند و آن‌گاه به نقد این عقلانیت بپردازد. بلانشو اصل اساسی اندیشۀ ساد در آثارش را دغدغۀ دست‌یابی به نوعی قدرت مطلق می‌داند که از طریق کشتار و ویرانی به دست می‌آید. بلانشو معتقد است که فرجام این قدرت مطلقِ مد نظر مارکی دوساد تنهاییِ مطلق و آزادی‌ای صرفاً فردی است.
عقل ساد با ترجمه و مقدمۀ سمیرا رشیدپور در نشر بیدگل منتشر شده است. این کتاب، چنانکه مترجم توضیح داده است، ترجمه‌ای است از کتاب بلانشو با عنوان لوتره‌آمون و ساد. در پایان کتاب نیز نوشته‌ای از بلانشو آمده است با عنوان «غایت نقد چیست؟» که پیشگفتار اوست بر همین کتاب.
دربارة نویسنده: موریس بلانشو (2003-1907)، رمان‌نویس، نظریه‌پرداز ادبی و فیلسوف فرانسوی.