نامه هایی از پاریس پاریس در نامه های روشنفکران ایرانی

کتاب «نامه‌هایی از پاریس: پاریس در نامه‌های روشنفکران ایرانی» نوشتۀ امیرسعید الهی
گشت‌وگذاری در یکی از معروف‌ترین شهرهای جهان همراه با روشنفکران و اهل فرهنگ و هنرمندان ایرانی. امیرسعید الهی در کتاب «نامه‌هایی از پاریس: پاریس در نامه‌های روشنفکران ایرانی» پاریس را از چشم تعدادی از اهل فرهنگ و هنر و روشنفکران مطرح و سرشناس ایرانی، که به پاریس سفر کرده‌ و بعضی طولانی و به‌طور دائمی و بعضی موقتاً و برای مدتی در این شهر اقامت گزیده بوده‌اند، روایت می‌کند.
کتاب «نامه‌هایی از پاریس» تصویری از پاریس‌های گوناگون به‌دست می‌دهد؛ پاریس‌هایی که روشنفکران ایرانی زیسته و دیده و تجربه‌ کرده‌اند. الهی در کتاب «نامه‌هایی از پاریس»، با ارجاع به بخش‌هایی از نامه‌های روشنفکران ایرانی که در آن‌ها از پاریس و زندگی در پاریس سخن رفته و نیز با نقل شیرین و خواندنی زندگی هر یک از این روشنفکران در پاریس و نقل مشاهدات نویسندگان از این شهر و احساسات‌شان نسبت به آن و دیدگاه‌هایی که درباره پاریس و زندگی پاریسی و زندگی ایرانیان در پاریس داشته‌اند، ‌ما را با روایت‌هایی مختلف و متنوع از پایتخت فرانسه روبه‌رو می‌کند. کتاب «نامه‌هایی از پاریس» همچنین گوشه‌هایی از حالات و زندگی و شخصیت و منش و سبک زندگی تعدادی از روشنفکران و اهالی فرهنگ و هنر ایران معاصر را به ما می‌نمایاند.
افراد سرشناسی که در کتاب «نامه‌هایی از پاریس» از آن‌ها و نامه‌ها و زندگی‌شان در پاریس سخن رفته، همه از بین آن دسته از روشنفکران و اهالی فرهنگ و هنر انتخاب شده‌اند که در فاصلۀ بخشی از دوران قاجار تا سال‌های بعد از انقلاب 1357 به پاریس رفته‌ و هر یک مدتی از عمرشان را در آن شهر به‌سر برده‌ بوده‌اند.

مروری بر کتاب «نامه‌هایی از پاریس»
امیرسعید الهی کتاب «نامه‌هایی از پاریس» را با نگاه به رمان «نامه‌های ایرانی» مونتسکیو و دو شخصیت اصلی این رمان به نام‌های ازبک و ریکا، که دو ایرانی مهاجرت‌کرده به پاریس بوده‌اند، نوشته است. الهی در دیباچۀ کتاب «نامه‌هایی از پاریس»، با اشاره به رمان «نامه‌های ایرانی» و شخصیت‌های خیالی ازبک و ریکا در این رمان و نامه‌هایی که آن‌ها از پاریس به ایران می‌فرستاده‌اند، این دو شخصیت را، به‌لحاظ خُلق‌وخو و موقعیت‌ و هدف سفرشان به پاریس، با روشنفکران ایرانی‌ای مقایسه کرده که در کتاب «نامه‌هایی از پاریس» از زندگی‌شان در پایتخت فرانسه سخن رفته است. به اعتقاد الهی برخی از این روشنفکران خلق‌وخویی نزدیک به ازبک و برخی خلق‌وخویی نزدیک به ریکا داشته‌اند و او در «نامه‌هایی از پاریس»، ضمن نقل سرگذشت این روشنفکران و نقل قسمت‌هایی از نامه‌های آن‌ها که به پاریس و طرز تلقی‌شان از آن شهر مربوط است، نزدیکی آن‌ها را به یکی از این دو شخصیت نشان داده است.
کتاب «نامه‌هایی از پاریس» از دیباچه و هشت بخش تشکیل شده است. بخش اول کتاب، با عنوان «همه در پاریس»، شامل شرح احوال و نقل چندوچونِ حضور عده بسیاری از اهل فرهنگ و هنرمندان و روشنفکران ایرانی‌ در پاریس است. تعدادی از کسانی که در این بخش از کتاب از زندگی و حضورشان در پاریس و درک و حسّ‌شان از این شهر سخن رفته و شمه‌ای از زندگی و شرح احوالشان آمده است افراد سرشناسی‌اند که در بخش‌های بعدی کتاب، که متمرکز بر نامه‌های شخصیت‌های فرهنگی مشهور ایرانی از پاریس است، به نامه‌هایشان پرداخته نشده اما در پاریس ماجراهایی جالب و خواندنی داشته‌اند. از جملۀ این افراد می‌توان به کمال‌الملک، سیدمحمدعلی جمالزاده، غلامعلی رعدی آذرخشی، پرویز ناتل خانلری و جلال آل‌احمد اشاره کرد. تعدادی از کسانی هم که در بخش اول کتاب «نامه‌هایی از پاریس» نمایی کلی از حضورشان در پاریس ارائه شده در بخش‌های بعدی کتاب حضوری پررنگ‌تر دارند و بخش‌های پاریسیِ نامه‌هایشان به‌طور مفصل نقل شده است.
گفتنی است که در کتاب «نامه‌هایی از پاریس» صادق هدایت حضوری خاص و پررنگ دارد و چه بسا بتوان گفت که به‌نوعی مرکز ثقل روایتِ حضور روشنفکران ایرانی در پاریس محسوب می‌شود، چنانکه نویسنده خود در جایی از کتاب می‌نویسد: «شگفت آنکه همان‌گونه که خواهیم دید، همواره هاله‌ای از نویسنده بوف کور بر بیشتر نوشته‌های روشنفکران ایرانیِ پس از او، به‌ویژه آن‌هایی که به پاریس آمده‌اند، به‌نوعی سایه انداخته است.»
روشنفکران و هنرمندان و اهل فرهنگی که در کتاب «نامه‌هایی از پاریس» به بخش‌های پاریسیِ نامه‌هایشان ارجاع داده شده و هر بخش از بخش‌های دوم تا هشتم کتاب به یکی از آن‌ها اختصاص یافته است به‌ترتیب حضور در کتاب عبارتند از: محمد قزوینی، علی‌اکبر دهخدا، صادق هدایت، سهراب سپهری، علی شریعتی، غلامحسین ساعدی و شاهرخ مسکوب.
کتاب «نامه‌هایی از پاریس: پاریس در نامه‌های روشنفکران ایرانی» در بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه منتشر شده است.

درباره امیرسعید الهی، نویسنده کتاب «نامه‌هایی از پاریس»
امیرسعید الهی، متولد 1328 در تهران، پژوهشگر و نویسنده و مترجم ایرانی است. الهی تحصیلکرده علوم سیاسی است. او کنسولیار نمایندگی سیاسی ایران در هند، دبیر اول نمایندگی سیاسی ایران در زیمبابوه و رایزن یکم نمایندگی سیاسی ایران در تایلند بوده است. الهی همچنین مدتی مدیر کتابخانۀ تخصصی وزارت امور خارجه بوده است. عضویت در گروه مترجمان دانشنامۀ دانش‌گستر و سرپرستی بخش پژوهش و ترجمۀ فصلنامۀ «اطلاعات سیاسی – اقتصادی» از دیگر سوابق او در عرصۀ فرهنگ است. از امیرسعید الهی مقالات فراوانی درباره تاریخ و سیاست در نشریات مختلف به چاپ رسیده است. کتاب‌های «خاور دور در اندیشه ایرانی؛ بر پایه آثار جغرافیایی و سفرنامه‌های فارسی» و «جامعه و فرهنگ تایلند» دو اثر تألیفی دیگر او هستند. الهی همچنین گردآوری کتاب «گوشه‌هایی از تاریخ دیپلماسی ایران (گزیده‌ای از مقالات نشریه وزارت امور خارجه)» و ترجمۀ کتاب «واپسین وارث تخت و تاج قاجار: سلطان حمیدمیرزا قاجار» را در کارنامۀ کاری خود دارد.

رتبۀ کتاب «نامه‌هایی از پاریس» در گودریدز: 3.78 از 5.