بیگانه

کتاب «بیگانه» نوشته «آلبر کامو»
کافی است اولین جملات کتاب «بیگانه» نوشته «آلبر کامو» را بخوانید. آنچنان مسحور می‌شوید که تا داستان به پایان نرسد؛ آرام نخواهید شد. رمان «بیگانه» رمانی فلسفی است که نگاهی اگزیستانسیالیسم و آبسوردیسیم به زندگی دارد. اما آلبر کامو مورد اگزیستانسیالیسم را رد می‌کند و می‌گوید: کتاب «بیگانه» آبسورد ((absurd است. فلسفه آبسورد تلاش و کوشش بشر در دنیا را برای پیدا کردن معنا کاری بی‌فایده و عبث می‌داند. اگزیستانسیالیسم هم فلسفه‌ای است که می‌گوید، دنیا معنای والایی ندارد و دارای نظم و منطق مشخصی نیست.
اما نکته مهم در کتاب «بیگانه» طرح این مسأله مهم و بر جسته کردن آن توسط نویسنده است. کامو به خوبی نشان می‌دهد که چقدر «انتخاب» در زندگی بشر نقش مهمی دارد. همان چیزی که در نظر دو مکتب اگزیستانسیالیسم و آبسوردیسم هم مورد توجه قرار دارد.
ژان پل سارتر نویسنده بزرگ فرانسوی درباره کتاب «بیگانه» مقاله‌ای با نام «شرح بیگانه» نوشت. مقاله سارتر بیش از پیش بر شهرت کتاب افزود. او در مقاله‌اش بیان کرده:«بیگانه اثری کلاسیک است. بیگانه اثری است که در موضوع بیهودگی و پوچی و نیز بر ضد آن ساخته شده است.» ناگفته نماند: در سال 1967در ایتالیا، لوکینو ویسکنتی همراه سوزو چکی دامیکو فیلمنامه‌ فیلم بیگانه را براساس کتاب نوشتند. فیلم بیگانه در کشورهای ایتالیا، فرانسه و الجزایر فیلمبرداری شد که بسیار برای بیننده ملموس و جذاب است. بهتر است بدانید: در سال 1957جایزه نوبل ادبی برای کتاب «بیگانه» به آلبر کامو تعلق گرفت.

مروری بر کتاب «بیگانه»
داستان «بیگانه» از زبان فردی به نام مورسو بیان می‌شود. او خبر مرگ مادرش را دریافت می‌کند و خواننده انتظار می‌کشد تا رفتار او را ارزیابی کند. مورسو با بی اهمیتی خواننده‌اش را شگفت‌زده می‌کند.هیچ واکنشی در برابر خبر مرگ و مراسم از خود نشان نمی‌دهد. او با همه غریبه است و برای خواننده هم به طرز غریبی با بی‌تفاوتی‌هایش ناشناخته باقی می‌ماند. در بخش بعدی جریان دیگری از او را می‌خوانیم. این بخش به ازدواج مورسو با مری و حکم اعدام مورسو در مقابل قتل مردی عرب اختصاص دارد. شخصیت در طول داستان مدام با وقایع زندگی روبه‌رو می‌شود و به آنها ارزش و بهایی نمی‌دهد. بسیاری او را بی‌تفاوت نامیده‌اند. اما در واقع او جریان زندگی و اتفاقاتش را همانگونه که هست پذیرفته است. مورسو در مسیر داستان یکنواخت نیست، اگر چه از آغاز تا پایان بی‌تفاوتی‌اش ‌در نظر می‌ماند. ولی او شخصی رانده شده از اجتماعش است که در میانه داستان به ناگاه رفتارش تغییر می‌کند. مورسو منطقی است و می‌خواهد حقایق را همانگونه که هست قبول کند. مسأله‌ای که اغلب در زندگی واقعی نادیده گرفته می‌شود.

درباره «آلبر کامو» نویسنده کتاب «بیگانه»
آلبر کامو در سال 1913 در الجزایر چشم به جهان گشود. او کودکی سخت و طاقت‌فرسایی داشت. پدرش در جنگ جهانی اول کشته شد. کامو در محلی فقیرانه کودکی‌اش را گذراند. اما شانس بزرگ کامو معلم دبستانش بود. او کسی بود که استعداد نویسندگی کامو را شناخت و حمایتش کرد. او با حمایت معلمش توانست بورسیه تحصیلی از دولت روسیه بگیرد و در دبیرستان دولتی تحصیل کند. کامو داوطلبانه در جنگ جهانی دوم به میدان جنگ رفت اما تشخیص بیماری سل مانع از ادامه او در جنگ شد. پس از جنگ جهانی دوم، آلبر کامو به پاریس مهاجرت کرد. کامو در سال 1942 نخستین رمانش را که بیگانه نام گذاشت در پاریس منتشر کرد. اما کتاب «بیگانه» تنها اثر مشهور او نیست. کتاب «طاعون» هم یکی از پر طرفدارترین کتاب‌های کامو شناخته شده است. از دیگر آثار مورد توجه او می‌توان «افسانه سیزیف» و نمایشنامه «سوءتفاهم» و «کالیگولا» را نام برد. ناگفته نماند: در زمان تولد آلبر کامو الجزایر مستعمره فرانسه بود. از این جهت نام این نویسنده در کنار نویسندگان مشهور فرانسوی مانند رولان بارت و ژان پل سارتر قرار دارد.

درباره ترجمه فارسی کتاب «بیگانه»
کتاب «بیگانه» در زبان فارسی دارای ترجمه‌های بسیاری است. سال 1328 علی اصغر خبره‌زاده نخستین شخصی بود که کتاب را ترجمه کرد. سپس به دلیل تسلط و دقت جلال آل احمد نسبت به تصحیح متون او ویراستاری کتاب را بر عهده گرفت. بعدها کتاب با نام جلال آل احمد شناخته شد. لیلی گلستان از دیگر مترجمان کتاب است که از زبان فرانسه کتاب «بیگانه» را به فارسی ترجمه کرد. در ترجمه گلستان پنجاه صفحه ابتدایی، نقد‌های گوناگونی از کتاب «بیگانه» گنجانده شده است. همین امر برای خواننده، خواندن داستان را دقیق‌تر و موشکافه‌تر می‌کند.
اندکی بعد خشایار دیهیمی در سال 1388 از روی متن اصلی فرانسوی و همراهی دو ترجمه انگلیسی و آمریکایی کتاب را به فارسی برگرداند. ویژگی این ترجمه، نگرش فلسفی مترجم در ترجمه فارسی است که متنی گیرا برای خواندن است. از دیگر مترجمانی که کتاب مشهور «بیگانه» را ترجمه کرده‌اند؛ می‌توان به «عنایت الله شکیباپور»،«شادی ابطحی»، «هدایت‌الله میرزمانی»، «پرویز شهدی»، «جلال الدین اعلم» و«محمدرضا پارسایار» اشاره کرد.
نسخه کنونی متعلق به «خشایار دیهیمی» است که توسط نشر ماهی منتشر شده است.

رتبه گودریدز کتاب «بیگانه»: 4 از 5