آخرین تابستان اروپا چه کسی در سال 1914 ماشه را کشید؟

کتاب «آخرین تابستان اروپا: چه کسی در سال 1914 ماشه را کشید؟» اثر دیوید فرامکین
چرا جنگ جهانی اول آغاز شد؟ کتاب «آخرین تابستان اروپا: چه کسی در سال 1914 ماشه را کشید؟»، با عنوان اصلی Europes Last Summer: Who Started the Great War in 1914?، تحقیقی‌ست تاریخی که حول این پرسش شکل گرفته است.
دیوید فرامکین در کتاب «آخرین تابستان اروپا» بر آن است که پاسخ این پرسش را بیابد و بیان کند که چطور، با وجود آرامشی که دست کم در ظاهرِ اروپای روزهای منتهی به جنگ جهانی اول مشهود بوده است، ناگهان چنین جنگ بزرگ و هولناکی در اروپا رخ داد و نقاط دیگر جهان را نیز از خود متأثر کرد و تأثیری عمیق بر آینده جهان بر جای گذاشت؟
جنگ جهانی اول، چنانکه فرامکین به انحاء مختلف در پیش‌درآمد کتاب «آخرین تابستان اروپا» بر آن تأکید می‌کند، یکی از نقاط عطف و از مهمترین و تأثیرگذارترین وقایع تاریخ قرن بیستم است و دامنۀ تأثیر آن به قرن بیست و یکم نیز کشیده شده است. آسیب‌ها و تأثیرات این جنگ بسیار گسترده بود و عجیب اینکه مردم اروپا، در زمانی که این جنگ اتفاق افتاد، اصلاً انتظار وقوع آن را نداشتند و در احساس امنیت و آرامشی غرق بودند که بی‌کرانه و پایان‌ناپذیر می‌نمود.
کتاب «آخرین تابستان اروپا» به بررسی تنش‌ها و اتفاقاتی می‌پردازد که در رقم‌خوردن جنگ جهانی اول نقشی اساسی ایفا کردند.
متن اصلی کتاب «آخرین تابستان اروپا» اولین بار در سال 2004 منتشر شده است.

مروری بر کتاب «آخرین تابستان اروپا»
کتاب «آخرین تابستان اروپا» از پیش‌درآمد، هفت بخش، یک مؤخره و دو پیوست تشکیل شده است.
دیوید فرامکین در کتاب «آخرین تابستان اروپا» به تنش‌ها و چالش‌ها و عوامل و عللی پرداخته است که جنگ جهانی اول را به آن صورتی که رخ داد رقم زدند. او در این کتاب به‌دنبال یافتن پاسخ این پرسش است که چرا جنگ جهانی اول به این شکل و شیوه اتفاق افتاد و نه جور دیگر و چه عواملی در شکل‌دادن به این جنگ نقش داشتند و به‌قول معروف تیر اول را چه کسی شلیک کرد.
در کتاب «آخرین تابستان اروپا» با ابعاد و وجوه پیچیده جنگ جهانی اول و اوضاع اروپا در دورانی که این جنگ درگرفت و نیز بحران‌ها و مسائلی که در شرق بروز کرد و بر وقوع جنگ جهانی اول تأثیر داشت مواجه می‌شویم.
فرامکین در کتاب «آخرین تابستان اروپا» صرفاً از منظر معادلات و رویدادهای سیاسی به ریشه‌یابی جنگ جهانی دوم نمی‌پردازد و این فاجعه را در زمینه‌های فرهنگی و فکری و اجتماعی و اقتصادی نیز مورد بررسی قرار می‌دهد.
براساس همین رویکرد چندوجهی است که در فصلی از کتاب، با عنوان «پیشگویی‌های زرتشت» به آمادگی فکری و فرهنگی اروپایی‌های اوایل قرن بیستم برای استقبال از خشونت و جنگ پرداخته می‌شود و از اندیشه‌های نیچه و قرابت این اندیشه‌ها با روح کلی اروپای آن عصر سخن می‌رود. فرامکین در این فصل از کتاب «آخرین تابستان اروپا» مخاطبان خود را به این نکته توجه می‌دهد که زیر پوست آن صلح و آرامشی که جنگ را اتفاقی بعید می‌نمود، میلی به خشونت‌ورزی نهفته بود. او در این باره می‌نویسد: «در سال‌های آغازین قرن بیستم، اروپا از خشونت استقبال می‌کرد و گروه‌هایی از مردم طرفدار تغییرات رادیکال بودند. تغییر نیز با سرعتی بیش از گذشته درحال وقوع بود که اروپا نمی‌دانست چطور خود را با آن وفق دهد. با نگاهی به اروپا از سال‌های 1900 تا 1914، می‌توان دید که آن قاره تحت‌تأثیر انقلاب علمی، فنی و صنعتی و با انرژی نامحدود به پیش می‌رفت و این حرکت سریع در حال تغییر همه‌چیز بود. خشونت در سطوح اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، اعتقادی، طبقاتی و ملی نفوذ کرده بود. اروپا تمام فعالیت‌های خود را معطوف مسابقۀ تسلیحاتی سرسام‌آور کرده بود. در مرکز فعالیت قاره هم، آلمانِ قدرتمند و پویا چنان تدارکاتی دیده بود که اگر جنگی به وقوع می‌پیوست، تمام اروپا و حتی سایر دنیا را هم به آن می‌کشاند.
با توجه به این شرایط، آیا پاسخ پرسش "چطور در آن جهان آرام، جنگ آغاز شد؟" مشخص نیست؟ آیا بهتر نیست بپرسیم مقامات چطور توانستند مدت بیشتری از جنگ دوری کنند؟ چطور توانستند صلح را آن‌همه مدت حفظ کنند؟ موضوع از این قرار نیست که جنگ اجتناب‌پذیر نبود، بلکه این است که در سال 1914 مهارت خارق‌العاده‌ای برای دوری از آن لازم بود.»
کتاب «آخرین تابستان اروپا» از جنگی می‌گوید که تاریخ اروپا و تاریخ جهان را از خود متأثر کرد و تأثیرات ژرفی بر جا گذاشت که تا قرن بیست و یکم هم باقی ماند.
بخش‌های هفت‌‌گانۀ کتاب «آخرین تابستان اروپا» عبارتند از: «تنش‌های اروپا»، «گام برداشتن در میدان مین»، «به سوی جنگ»، «قتل!»، «بحران!»، «شمارش معکوس» و «معما حل شد».

درباره دیوید فرامکین، نویسنده کتاب «آخرین تابستان اروپا»
دیوید هنری فرامکین (David Henry Fromkin)، متولد 1932 و درگذشته به‌سال 2017، مورخ امریکایی است. مشهورترین اثر فرامکین کتاب «صلحی که همه‌ی صلح‌ها را بر باد داد: فروپاشی امپراتوری عثمانی و شکل‌گیری خاورمیانه‌ی معاصر» است.
از دیگر آثار او می‌توان به کتاب «شاه و کابوی: تئودور روزولت و ادوارد هفتم، شرکای مخفی» اشاره کرد.

درباره ترجمۀ فارسی کتاب «آخرین تابستان اروپا»
کتاب «آخرین تابستان اروپا: چه کسی در سال 1914 ماشه را کشید؟» با ترجمۀ سوگند رجبی‌نسب در بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه منتشر شده است.
سوگند رجبی‌نسب متولد 1369 است. از دیگر ترجمه‌های او می‌توان به کتاب «میشل استروگف»، مجموعه کتاب‌های «آزمون‌های آپولو» و کتاب «منشأ» اشاره کرد.

رتبۀ کتاب «آخرین تابستان اروپا» در گودریدز: 3.97 از 5.