یوگا جاودانگی و رهایی

کتاب «یوگا: جاودانگی و رهایی» اثر میرچا الیاده، ترجمه مانی صالحی علامه، نشر نیلوفر
کتابی که به بررسی یوگا و انواع آن به عنوان اصیل‌ترین تجربه‌های باطنی و عرفانی مربوط است. میرچا الیاده خود در مقدمه کتاب «یوگا: جاودانگی و رهایی» توضیح داده که پس از سه سال تحصیل در دانشگاه کلکته در سال‌های 1928 تا 1931 تحت نظر پرفسور سورندرانات داسگوپته و اقامتی شش ماهه در سال 1931 در آشرام ریشی‌کش در هیمالیا نوشتن کتاب «یوگا: جاودانگی و رهایی» را شروع می‌کند.
کتاب «یوگا: جاودانگی و رهایی» نخستین بار به زبان انگلیسی منتشر شد و سپس با قلم خود میرچا الیاده به زبان رومانیایی و همچنین با ترجمه یکی از دوستانش به زبان فرانسوی ترجمه و در سال 1936 منتشر شد.
میرچا الیاده توضیح داده که نسخه اول کتاب «یوگا: جاودانگی و رهایی» به دلیل جوانی و بی‌تجربه بودنش با مشکلاتی به خاطر بدفهمی‌ها در ترجمه همراه شد اما با این حال از سوی هندشناسان آن زمان مورد استقبال قرار گرفت و آنها تشویقش کردند که چاپ جدیدی از آن را آماده کند.
در نتیجه میرچا الیاده اصلاحاتی را در متن کتاب «یوگا: جاودانگی و رهایی» اعمال می‌کند و مطالب تازه‌ای هم به آن اضافه می‌کند و عملا این اثر به کتاب دیگری تبدیل میشود که در سال 1936 منتشر شد.
کتاب «یوگا: جاودانگی و رهایی» به شکل آگاهانه به گونه‌ای نوشته شده که برای خوانندگان غیرمتخصص هم قابل فهم باشد با این حال میرچا الیاده تاکید دارد که مسئولیت علمی‌اش را نادیده نگرفته است. از این‌رو می‌توان گفت که این کتاب برای خوانندگان عمومی و به طور خاص برای مورخان ادیان، روان‌شناسان و فیلسوفان نوشته شده است.

مروری بر کتاب «یوگا: جاودانگی و رهایی»
بخشی بزرگی از کتاب «یوگا: جاودانگی و رهایی» به توضیح شکل‌های مختلف فنون یوگایی و تاریخ آنها اختصاص یافته است. میرچا الیاده درباره روش‌هایی که آثار قابل اعتنایی درباره آنها نوشته شده به تفصیل بحث نکرده و از تکرار پرهیز کرده است.
با این حال در کتاب «یوگا: جاودانگی و رهایی» بیشتر بر جنبه‌های کمتر شناخته شده تاکید شده است؛ جنبه‌هایی نظیر: اندیشه‌ها، نمادپردازی و روش‌های یوگایی آن‌طور که در آیین تانترا، کیمیاگری، فرهنگ عامه و اعتقادات بومیان هندی مطرح شده است.
کتاب «یوگا: جاودانگی و رهایی» دارای نه فصل با این عناوین است: «اصول و آموزه‌های یوگا»، «فنونی برای آزادی عمل و خودمختاری»، «یوگا و آیین بودایی کهن»، «غلبه و پیروزی یوگا»، «فنون و راهکارهای یوگایی در آیین بودایی»، «یوگا و آیین تانترا»، «یوگا و کیمیاگری»، «یوگا و هند بومی اولیه» و فصل پایانی که شامل «سخن آخر» و یادداشت‌های ضمیمه کتاب است.
میرچا الیاده در کتاب «یوگا: جاودانگی و رهایی» می‌گوید که همه جنبش‌های دینی در هند، چه هندویی و چه بدعت‌آمیز، یوگا را پذیرفته‌اند و ارزشگذاری کرده‌اند. به باور او یوگاهای مختلف مسیحی یا التقاطی در هند امروزی دلیل دیگری است که ثابت می‌کند تجربه دینی هندی، روش‌های یوگاییِ تمرکز و مراقبه را امری ضروری و اجتناب‌ناپذیر می‌داند.
در کتاب «یوگا: جاودانگی و رهایی» می‌بینیم که یوگا چگونه انواع فنون و روش‌های روحانی و عرفانی را از ساده‌ترین و مقدماتی‌ترین‌ها گرفته تا پیچیده‌ترین‌ها، نهایتا در خود جذب و ادغام کرده است.
میرچا الیاده در بررسی‌اش در کتاب «یوگا: جاودانگی و رهایی» نشان داده که یوگا برای تبدیل شدن به آنچه قرن‌های متمادی بوده است، یعنی به مجموعه یا بدنه‌ای کاملا هندی از فنون و روش‌های روحانی، مجبور بوده به عمیق‌ترین نیازهای روح هندی پاسخ دهد. او این موضوع را بررسی می‌کند که یوگا چگونه با این نیازها روبرو شده و به آنها پاسخ داده است. الیاده در بخشی از «سخن آخر» کتاب نوشته: «یوگا از ابتدا نشان‌دهنده واکنش در مقابل نظریه‌پردازی مابعدالطبیعی و افراط و تفریط‌های آیین‌باوری متحجرانه بوده و همان گرایش به واقعیت ملموس و به تجربه شخصی را نمایندگی کرده که بعدا دوباره در دیانت عامیانه‌ای دیده می‌شود که در پوجا و بهکتی نمود پیدا کرده است. هروقت هدف اصلی عبارت است از تجربه امر قدسی یا رسیدن به تسلط کامل و مطلق بر خویشتن که درواقع نخستین گام به سوی تسلط جادویی بر جهان محسوب می‌شود، می‌توانیم نوعی از یوگا را پیدا کنیم.»
در پایان کتاب «یوگا: جاودانگی و رهایی» کتابشناسی مفصلی برای استفاده متخصصان و هندشناسان به دست داده شده است.

درباره میرچا الیاده نویسنده کتاب «یوگا: جاودانگی و رهایی»
میرچا الیاده، دین‌شناس و پژوهشگر و نویسنده در عرصه اسطوره‌شناسی، در سال 1907 در بخارست، پایتخت رومانی، متولد شد. او از کودکی به نوشتن و دانش علاقه‌ای زیاد نشان می‌داد و پرمطالعه بود. الیاده پس از تحصیلات ابتدایی و متوسطه در دانشگاه بخارست و همچنین ایتالیا به تحصیل و مطالعه متفکران افلاطونی رنسانس ایتالیایی پرداخت. در سیر مطالعاتش با اندیشه هندویی نیز آشنا شد. پس از آن و در سال 1928 برای مطالعه فرهنگ و ادیان هند به دانشگاه کلکته وارد شد و از آنجا به هیمالیا رفت تا یوگا را تجربه کند. او در هند به تجربه آیینی و نمادها به عنوان کلید زندگی معنوی توجه کرد. الیاده در سال 1931 برای انجام خدمت سربازی به رومانی بازگشت و پس از آن به فرانسه رفت و مدتی در دانشگاه مشغول به کار شد. در دهه 1950 نیز به امریکا رفت و در دانشگاه شیکاگو به تدریس مشغول شد. الیاده به عنوان دین‌شناس و پژوهشگر و نویسنده حوزه ادیان شناخته می‌شود. او با روش هرمنوتیک تاریخی و دینی به پژوهش در معانی و تاویل پیام‌های نهفته در اسطوره‌ها، آیین‌ها و نمادها می‌پردازد. در بسیاری از آثار او پرسش درباره وضعیت انسان به عنوان محوری اساسی مطرح است. الیاده سرانجام در 22 آوریل 1968 در شیکاگوی امریکا از دنیا رفت. «هنر اسرارآمیز»، «جوانی بدون جوانی»، «رساله در تاریخ ادیان»، «اسطوره و واقعیت»، «شمنیسم»، «اسطوره، رویا، راز»، «آیین‌ها و نمادهای تشرف»، «در پی سرچشمه‌های ادیان» و «نمادپزاری امر قدسی و هنرها» برخی از آثار الیاده هستند که به فارسی ترجمه شده‌اند.

درباره ترجمه کتاب «یوگا: جاودانگی و رهایی»
کتاب «یوگا: جاودانگی و رهایی» با ترجمه مانی صالحی علامه توسط نشر نیلوفر منتشر شده است.
مانی صالحی علامه مترجم ایرانی متولد 1340 است. او تاکنون کتاب‌های متعددی در حوزه‌های ادبیات، تاریخ و دین‌پژوهی ترجمه کرده است. «کتاب شن»، «داستان فلسفه»، «پرسش‌های بنیادین»، «گزارش برودی»، «در زمانه پنج شاه»، «کتابخانه بابل»، «اسطوره و واقعیت»، «در ستایش تاریکی» و «یک سال در میان ایرانیان» برخی از ترجمه‌های او هستند.