قصر به قصر

کتاب «قصر به قصر» اثر لویی فردینان سلین، ترجمه مهدی سحابی، نشر مرکز
داستانی که در آن با روایت اشباح جنگ و سیه‌روزی و وحشت و نفرت روبروییم. لویی فردینان سلین به نسلی از نویسندگان تعلق داشت که شاهد دوران بحرانی جنگ بودند و او در برخی از آثارش مثل کتاب «قصر به قصر» تصویری از این دوران به دست داده است.
رمان «قصر به قصر» در سال 1957 منتشر شد. ماجراهای این رمان در سه قصر رخ می‌هد که گذار سلین به آنها افتاده و سه مرحله پیاپی از زندگی پرفراز و نشیب او را به تصویر می‌کشد.
سلین در رمان «قصر به قصر» به شکلی داستانی را که در اولین کتابش یعنی «سفر به انتهای شب» روایت کرده بود ادامه داده است.
کتاب «قصر به قصر» یکی از رمان‌های ارزنده سلین است و در اینجا نیز جنگ حضوری پررنگ دارد. این رمان به دوره پایانی نویسندگی سلین مربوط است و به نوعی میتوان آن را کتاب پایانی و حرف آخر سلین دانست.

مروری بر کتاب «قصر به قصر»
می‌دانیم که اولین رمان سلین، «سفر به انتهای شب»، رمانی اتوبیوگرافیکال یا حسب‌حال‌گونه است. قهرمان این رمان، باردامو، به جاهای مختلفی سفر می‌کند و در تجربیات مختلفی سهیم می‌شود و این‌ها مکان‌ها و تجربیاتی است که خود سلین پیش از آنکه نویسنده شود پشت سر گذاشته است. اما آن‌طور که مهدی سحابی، در مقدمه رمان «قصر به قصر» نوشته، می‌شد که عنوان این کتاب نیز «انتهای شب» باشد چرا که مضمون آن درواقع مقصد و پایان سفری است که باردامو آغاز کرده بود.
عنوان کتاب «قصر به قصر» اشاره به قصرهایی دارد که برخلاف آنچه که ممکن است در آغاز به ذهن‌مان بیاید، مکان‌های اشرافی تجمل و خوشگذرانی نیستند بلکه به قول سحابی «جولانگاه دردآلود اشباحی‌اند که در وضعیتی واقعا آخرزمانی آزاد شده‌اند و انگار که بناست همه عالم را پر کنند و دیگر تا ابد ماندگار بشوند.»
رمان «قصر قصر» شرح سه دوره قصرنشینی سلین است: دوره اول دوره زندگی در جایی است که پناهگاه همه پس‌مانده‌های توفان جنگ دوم جهانی شده است. دوره دوم، دوره زندان و بدنامی و طردشدگی است و دوره سوم به زندگی سال‌های پایانی سلینِ پزشک مربوط است که در گوشه‌‌ای به درمان معدود بیماران فقیرتر از خودش می‌پردازد.
رمان «قصر به قصر» کتاب پیری سلین است و این دوره‌ای است که او هم در دوران پختگی است و هم در دوران ناامیدی. «قصر به قصر» رمان‌های «سفر به انتهای شب» و «مرگ قسطی» را کامل می‌کند و همراه با آنها سه شاهکار بنیادین سلین را تشکیل می‌دهد.
در کتاب «قصر به قصر» نیز اگرچه ردی پررنگ از زندگی و تجربیات خود سلین قابل ردیابی است اما باید به این نکته هم توجه داشت که این رمان با هیچ معیاری زندگینامه سلین نیست. اصولا سلین تخیلی عنان‌گسیخته و زبانی بی‌نظیر دارد و از این‌رو جابه‌جا ارتباط روایت با زندگی شخصی خود او قطع می‌شود و جهانی که حاصل خلاقیت اوست ساخته می‌شود.
سلین در رمان «قصر به قصر» روایتی از یکی از بحرانی‌ترین دوره‌های تاریخ معاصر به دست داده و نکته قابل توجه این است که او اصلا میانه‌ای با موضع بیطرفی نداشته و از این نظر ما در کتاب «قصر به قصر» شاهد روایت درخشان سلین از واقعیت‌ و بحران‌هایش از منظر خاص او هستیم.

درباره لویی فردینان سلین نویسنده کتاب «قصر به قصر»
لویی فردینان دتوش، با نام مستعار سلین، در سال 1894 در کوربه‌ووآ در حومه پاریس به دنیا آمد. پدرش کارمند یک موسسه بیمه و مادرش خرازی‌فروش بود و کودکی سلین عملا در مغازه مادرش گذشت. خانواده سلین می‌خواستند که که او در آینده به تجارت بپردازد و برای این منظور او مدتی به آلمان و انگلیس فرستاده شد. او مدتی برای امرار معاش به کارهای مختلفی مشغول بود تا اینکه به تحصیل پزشکی مشغول شد. سلین به «پزشک فقرا» مشهور بود و حتی وقتی نویسنده‌ای مشهور شد باز به طبات می‌پرداخت. سلین یکی از مهم‌ترین و در عین حال جنجالی‌ترین نویسندگان قرن بیستم است. او با همان اولین کتابش یعنی «سفر به انتهای شب» که در 1932 منتشر شد، موفقیت و شهرت زیادی به دست آورد و به عنوان نویسنده‌ای نوآور با زبانی انقلابی مطرح شد. «مرگ قسطی» دومین رمان سلین بود که اگرچه در ابتدا چندان مورد توجه قرار نگرفت اما امروز به اعتقاد اغلب منتقدان شاهکار یا یکی از شاهکارهای سلین به شمار می‌رود. سلین در سال‌های جنگ دوم جهانی مواضعی در دفاع از آلمان گرفت و این باعث شد که سایه دفاع از فاشیسم برای مدتی طولانی بالای سرش باشد. با این‌حال امروز سلین متعلق به ادبیات است و نه سیاست گرچه پس از سال 1938 این‌طور به نظر می‌رسید که او ادبیات را به نفع سیاست کنار گذاشته است. در اواخر دهه 1930 او پرحاشیه‌ترین و بی‌ملاحظه‌ترین نویسنده ضدیهودی فرانسه بود و در سال‌های جنگ به همکاری یا دست‌کم هواداری از نازی‌ها متهم شده بود. با گذشت زمان به مرور این مواضع سلین به فراموشی سپرده شد و او دوباره در مقام برجسته‌ترین و تاثیرگذارترین نویسنده قرن بیستم فرانسه مطرح شد. سلین امروز به عنوان آخرین کلاسیک فرانسوی شناخته می‌شود و آثارش از پرفروش‌‌ترین کتاب‌های داستانی است. سلین را به عنوان احیاکننده زبان فرانسوی می‌شناسند که با شکستن چارچوب‌های کهنه این زبان و استفاده از زبان محاوره‌ای خشن و به کار بستن زبان شفاهی و عامیانه در آثارش بدعتی در رمان معاصر به وجود آورد. با این همه سلین از تنهاترین چهره‌های ادبیات قرن بیستم بود و هنگام مرگش در 1961، روزنامه‌های فرانسوی بسیار مختصر به او پرداختند. «جنگ»، «افسانه‌ای برای وقتی دیگر»، «مرگ قسطی»، «گفت‌وگو با پروفسور ایگرگ»، «ریگودون» و «معرکه» برخی دیگر از کتاب‌های سلین هستند که به فارسی ترجمه شده‌اند.

درباره ترجمه کتاب «قصر به قصر»
کتاب «قصر به قصر» با ترجمه مهدی سحابی در نشر مرکز منتشر شده است.
مهدی سحابی، مترجم، نقاش، مجسمه‌ساز، داستان‌نویس، روزنامه‌نگار و عکاس ایرانی بود که در سال 1322 در شهر قزوین متولد شد و در هجدهم آبان 1388 از دنیا رفت. سحابی چهره‌ای به‌واقع چندوجهی بود و علایقی متعدد داشت و این به روشنی در کارنامه پربار به جا مانده از او قابل مشاهده است. در میان فعالیت‌های مختلف سحابی، ترجمه ادبی مهم‌ترین دغدغه و کار او بود و امروز هم او اغلب با ترجمه‌هایش به خصوص از مارسل پروست و لویی فردینان سلین به یاد آورده می‌شود. سحابی به جز کار ترجمه به مجسمه‌سازی و نقاشی و داستان‌نویسی هم می‌پرداخت و خودش را نقاش روزهای تعطیل می‌نامید به این معنا که شش روز در هفته ترجمه می‌کند و می‌نویسد و یک روز نقاشی می‌کند. سحابی با سه زبان فرانسه و ایتالیایی و انگلیسی آشنا بود. او پس از تحصیلات متوسطه به تحصیل در رشته نقاشی در تهران مشغول می‌شود اما آن را نیمه‌کاره رها می‌کند و به ایتالیا می‌رود تا در آنجا در رشته کارگردانی سینما تحصیل کند. اما این را هم به پایان نمی‌رساند و مدتی در ایتالیا و فرانسه زندگی می‌کند و سپس در اوایل دهه پنجاه به ایران برمی‌گردد و چون نمی‌تواند با سینمای ایران ارتباطی برقرار کند روی به روزنامه‌نگاری می‌آورد و سپس نوشتن و ترجمه بدل به حرفه اصلی‌اش می‌شود. «در جست‌وجوی زمان از دست رفته»، «مرگ قسطی»، «مزدک»، «گارد جوان»، «بابا گوریو»، «سرخ و سیاه»، «مادام بوواری»، «بارون درخت‌نشین» و «تربیت احساسات» عناوین برخی از مهم‌ترین ترجمه‌های مهدی سحابی هستند.