مرگ ایوان ایلیچ

کتاب «مرگ ایوان ایلیچ» نوشته «لئو تولستوی»
The Death of Ivan Ilyich
کتاب «مرگ ایوان ایلیچ» نوشته «لئو تولستوی» داستانی درباره مواجه با مرگ است. «تولستوی» در این داستان با رفتارهای یک فرد می‌کوشد لایه‌هایی از مفاهیم اخلاقی و اجتماعی را بیان کند. داستانی که خواندنش، خواننده را تا مدت‌ها به فکر فرو می‌برد. رمان جذاب «مرگ ایوان ایلیچ» روبه‌رو شدن با پدیده اجتناب ناپذیر مرگ را به تصویر می‌کشد و خواننده را برای آمادگی این لحظه به تأمل وا می‌دارد. سایت آمازون Amazon درباره کتاب نوشته است:
A masterpiece of psychological realism and philosophical profundity
«شاهکاری از واقع‌گرایی روانشناسانه و ژرفای فلسفی.»
همچنین مجله گاردین guardian رمان را اینگونه توصیف کرده است:
A hard, pitiless stare into the abyss of death, and of human nature
«نگاهی خیره و بدون ترحم به پرتگاه مرگ و ذات انسان.»
یادآوری می‌شود، رمان «مرگ ایوان ایلیچ» به انتخاب انجمن کتاب نروژ جزو لیست برترین کتاب‌های تاریخ ادبیات قرار دارد. رمان تاکنون مورد نظر فیلم‌سازان بسیاری بوده و فیلم‌های متفاوتی از رمان ساخته شده است.
مروری بر کتاب «مرگ ایوان ایلیچ»
داستان مرگ ایوان ایلیچ درباره مردی است که در زندگی کاری خود بسیار موفق است. این مرد موفق اما در زندگی خصوصی دچار معضلی بزرگ است. او نمی‌تواند تعامل خوبی با نزدیکان داشته باشد و با آنها ارتباط بگیرد. در همان ابتدای داستان خواننده متوجه می‌شود که او دچار بیماری سختی شده است. به قدری تولستوی شرح حال ایوان ایلیچ را با جزئیات و مهارت به تصویر می‌کشد که خواننده حال و روز او را به خوبی متوجه می‌شود. احوالات او تا لحظه مرگ به پنج دسته تقسیم می‌شوند. او بعد از شنیدن بیماری‌اش دست به انکار می‌زند. یعنی در تصوراتش با خود می‌گوید به طور قطعی پزشک اشتباه کرده و او بیماری ندارد. اما مدتی بعد خشمگین و عصبانی می‌شود. ایوان علت را در خانواده‌اش می‌بیند مخصوصا بین همسر و فرزندانش. اما ماجرا به اینجا ختم نمی‌شود. عصبانیت او وارد دنیای کاری و حرفه‌اش می‌شود و هرکسی برخلاف نظرش حرف می‌زند او خشمگین می‌شود و با او سر جنگ دارد. پس از آن مرحله دیگری برای ایوان ایلیچ است. مرحله‌ای که در آن شروع به عهد بستن با خدا و مسیح می‌کند. ایلیچ از مسیح می‌خواهد فرصتی برایش فراهم کند تا به کارهایی که می‌خواهد برسد. او دنبال فرصتی یکساله است. اما خیلی زود از این مرحله وارد افسردگی می‌شود. در افسردگی ایلیچ تنها و غمزده است. او تنهایی و غمش را با جزئیات زیادی نشان می‌دهد. حالا ایوان ایلیچی که دیگران به شدت از او رنجیده‌اند در انتظار مرگ به سر می‌برد و..
درباره نویسنده کتاب «مرگ ایوان ایلیچ»
لی‌یف نیکولاویچ تالستوی مشهور به لئو تولستوی از برجسته‌ترین نویسندگان ادبیات جهان به شمار می‌رود. نام تولستوی در ترجمه‌های فارسی لئون تولستوی، لئو تولستوی و لیو تالستوی هم نوشته شده است. تولستوی در سال 1828 در مسکو به دنیا آمد. خانواده او از اشراف بودند. اما او خیلی زود در کودکی پدر و مادرش را از دست داد و سرپرستی‌اش به فامیل سپرده شد. او با معلم خصوصی در کودکی آموزش دید و در سن چهارده سالگی به مدرسه «کازان» رفت. لئو توانست در سال 1844 وارد دانشگاه کازان شود. او در شروع تحصیل، رشته زبان‌های شرقی را برگزید اما پس از مدتی تغییر رشته داد و در رشته حقوق مشغول تحصیل شد. اما سرانجام تولستوی دانشگاه را نیمه تمام رها کرد و به ارتش پیوست.
در سال 1851 تولستوی نخستین داستانش به نام «کودکی» را منتشر کرد، پس از آن در ادامه آن کتاب داستان «نوجوانی» و «جوانی» را نوشت. این سه گانه در واقع از دل دوران زندگی خود لئو تولستوی برخاسته بودند.
او با وجودی که در جبهه جنگ می‌جنگید، اما به طور حرفه‌ای نویسندگی را ادامه می‌داد. همین امر سبب شد او ماجراهای زیادی را به چشم ببیند و در داستان‌هایش استفاده کند. مجموعه داستان کوتاه «حکایت‌های سواستوپل» تجربه‌های آن زمان تولستوی هستند. تولستوی این بار هم بعد از گذشت چندی ارتش را مانند دانشگاه رها کرد و به اروپا رفت. در اروپا با «چارلز دیکنز»، «ایوان تورگینف»، «فردریش فروبل» و «آدلف دیستروگ» ملاقات کرد. نویسندگانی که امروزه برای همه از نویسندگان برجسته‌ و مشهور از آنها یاد می‌شود. قابل ذکر است: تولستوی پس از بازگشتش به روسیه با الهام از ایده «ژان ژاک روسو» در روستاها مدرسه تأسیس کرد و کودکان این مدرسه‌ها تا ابتدای قرن بیستم الفبای تولستوی را در کلاس اول دبستان آموزش می‌دیدند. به هر حال دوران سختی هم در زندگی تولستوی وجود داشت که سبب شد، پیش‌نویس‌ کتاب‌هایش ضبط و توقیف شوند و تزارهای روسیه به همراه کلیسای ارتدوکس او را تحت نظر بگیرند. این ماجرا پس از انتشار دو اثر برجسته تولستوی به نام «جنگ و صلح» و «آناکارنینا» اتفاق افتاد. نام لئو تولستوی با انتشار این دو شاهکار از مرز روسیه فراتر رفت و نویسنده‌ای جهانی شد. کتاب‌های «لئو تولستوی» نویسنده مشهور روسی عبارتند از: «جنگ صلح» و «آنا کارنینا»، «مرگ ایوان ایلیچ»، «قزاقان»، «حرص باعث هلاکت است»، «حاجی مراد»، «سونات کرویتزر»، «سعادت خانوادگی و داستان‌های دیگر»، «سه پرسش» و «پولیکوشکا».
اما تولستوی چند نمایشنامه به نام «بار دانش» و «نوری که در تاریکی می‌درخشد» هم در کارنامه خود به یادگار گذاشته است.
سرانجام در سال 1910 لئو تولستوی چشم از جهان فرو بست.
درباره ترجمه فارسی کتاب «مرگ ایوان ایلیچ»
رمان «مرگ ایوان ایلیچ» تا کنون بارها به فارسی ترجمه شده است. ترجمه‌ای تازه توسط «سروش حبیبی» به فارسی از نشر چشمه منتشر شده است. اما پیش از آن هم مترجمان بسیاری کتاب را ترجمه کرده‌اند. در سال 1385«صالح حسینی» از انتشارات نیلوفر رمان را به فارسی برگردانده است. «حمیدرضا آتش برآب» از نشر هرمس دیگر مترجم رمان است. احمد گلشیری، لاله بهنام، کاظم انصاری، سالومه مهوشان، صادق سرابی، هوشنگ اسماعیلیان، و علی‌اصغر بهرامی از دیگر مترجمانی هستند که رمان به یادماندنی «مرگ ایوان ایلیچ» را به فارسی برگردانده‌اند. همچنین کتاب صوتی این رمان هم برای دوستداران کتاب صوتی منتشر شده است.
نسنخه کنونی ترجمه «سروش حبیبی» از انتشارات چشمه در اختیار علاقه‌مندان قرار دارد.
رتبه کتاب «مرگ ایوان ایلیچ» در گودریدز: 4.1 از 5