امپراطوری اردوغان ترکیه و سیاست خاورمیانه

کتاب «امپراطوری اردوغان: ترکیه و سیاست خاورمیانه» نوشتۀ سونر چاپتای
کتابی درباره ترکیۀ امروز و سیاست‌های رجب طیب اردوغان. کتاب «امپراطوری اردوغان: ترکیه و سیاست خاورمیانه»، با عنوان اصلی Erdogan's Empire: Turkey and the Politics of the Middle East، کتابی است در تحلیل و بررسی و ارزیابی سیاست‌های داخلی و خارجی رجب طیب اردوغان و تأثیر این سیاست‌ها بر اوضاع ترکیه و جایگاه آن در خاورمیانه و غرب. موضوع محوری کتاب «امپراطوری اردوغان» تلاش ترکیه برای بازگشت به دوره شکوه و عظمت و اقتدار امپراطوری عثمانی است. سونر چاپتای در این کتاب سیاست‌های اردوغان را در راستای تحقق رؤیای احیای امپراطوری عثمانی تحلیل و بررسی و ارزیابی می‌کند. او در کتاب «امپراطوری اردوغان» قصد دارد نشان دهد که اردوغان چقدر عملاً برای تحقق این رؤیا موفق عمل کرده و چقدر از آن فاصله دارد و چه چالش‌هایی برای رساندن ترکیه به عظمتی هم‌سطح عظمت امپراطوری عثمانی، در دوران اوج اقتدار این امپراطوری، پیش روی اوست و چطور می‌تواند بر این چالش‌ها فائق آید. چاپتای به همین دلیل سیاست‌های اردوغان را با نگاهی نقادانه مورد بررسی و تحلیل قرار می‌دهد.
متن اصلی کتاب «امپراطوری اردوغان» نخستین بار در سال 2019 منتشر شده است.

مروری بر کتاب «امپراطوری اردوغان»
سونر چاپتای در کتاب «امپراطوری اردوغان» دوران قدرت گرفتن تدریجی اردوغان در ترکیه، از آغاز ورود اردوغان به عرصۀ سیاست این کشور تا قرار گرفتن او در رأس دولت ترکیه، را مورد بررسی قرار داده و همچنین نشان داده است که گفتمان سیاسی اردوغان دقیقاً حول محور چه ایده و اندیشه‌ای شکل گرفته و چه کسانی در ترکیه طرفدار این گفتمان‌اند.
در کتاب «امپراطوری اردوغان» از رجب طیب اردوغان به عنوان سیاستمداری در ترکیۀ مدرن سخن رفته که به‌لحاظ راه و روش زمامداری شبیه آتاتُرک اما به‌لحاظ رویکرد و دیدگاه سیاسی و عقیدتی در نقطۀ مقابل اوست. چاپتای در کتاب «امپراطوری اردوغان» نشان می‌دهد که همین تقابل، سیاستی کاملاً خلاف سیاست‌های آتاتُرک در قبال غرب را در ترکیۀ قرن بیست و یکم رقم زده است و اگر آتاتُرک، براساس دیدگاه‌های سکولار خود، نگاه به غرب و تحولات آن داشته، درعوض اردوغان نگاه به شرق و خاورمیانه دارد و می‌کوشد ترکیه را به قدرتی بزرگ در خاورمیانه بدل کند. در کتاب «امپراطوری اردوغان» سیاست‌های اردوغان در قبال اروپا و آمریکا و خاورمیانه مورد بررسی قرار گرفته و این سیاست‌ها در راستای رؤیای تحقق شکوه امپراطوری عثمانی ارزیابی شده‌اند. چاپتای، ضمن نشان دادن چالش‌های پیش روی اردوغان برای تحقق این رؤیا و طرح انتقادهایی به سیاست‌های او، از راهکارهایی سخن گفته که به اعتقاد او ترکیه با اجرای آن‌ها خواهد توانست بر مشکلات کنونی‌اش فائق آید و به کشوری مقتدر تبدیل شود. در کتاب «امپراطوری اردوغان»، ضمن بحث اصلی کتاب که سیاست‌های اردوغان و ترکیۀ قرن بیست و یکم است، روایتی هم از افول امپراطوری عثمانی و شکل‌گیری ترکیۀ مدرن به دست آتاتُرک ارائه شده تا خواننده ترکیۀ امروز و اوضاع سیاسی آن را در چشم‌اندازی تاریخی درک کند.
کتاب «امپراطوری اردوغان» از پیشگفتار، مقدمه‌ای با عنوان «سفر به استانبول»، شانزده فصل، بخشی با عنوان «ترکیه و غرب: ارتباطی شگفت‌انگیز و پرماجرا» و بخش نتیجه‌گیری با عنوان «ترکیه چطور می‌تواند کشور قدرتمندی بشود؟» تشکیل شده است.
عنوان‌های شانزده فصل کتاب «امپراطوری اردوغان» عبارتند از: «رؤیای عثمان»، «احیای قدرت ترکیه به‌عنوان مهد اسلام»، «عمق استراتژیک»، «ایجاد ساختار قدرت نرم»، «سیلی اروپا به اردوغان»، «یکی از مشکلات مخصوص آمریکا»، «فاجعۀ سوریه»، «تهدید روسیه»، «رقابت با ایران»، «تیرگی رابطۀ اردوغان با کشورهای عربی»، «نارضایتی عثمانیان»، «اصلاح مسیر»، «اردوغان علیه ترامپ»، «امپراطوری اردوغان قسمت اول: آفریقای شرقی»، «امپراطوری اردوغان قسمت دوم: کمربند بایرام» و «روابط دوستانۀ ترکیه با کشورهای غربی».
در بخشی از کتاب «امپراطوری اردوغان» می‌خوانید:
«ترکیۀ جدید اردوغان در درجۀ اول خواهان جلب نظر اروپا و غرب نیست بلکه به خاورمیانه توجه دارد. اردوغان می‌خواهد آنکارا قدرت بزرگی باشد که بر مسلمانان سراسر قلمرو سابق عثمانی، به‌ویژه در خاورمیانه و بالکان، اعمال‌نفوذ کند.
ولی روش اردوغان برای احیای دوباره کشورش روشی عادی نیست. برنامۀ او مانند تمام رهبران این کشور از سلاطین فقید عثمانی تا آتاتُرک است که می‌خواستند قدرت قدیم این کشور را احیا کنند، ولی او می‌خواهد از راه متفاوتی این کار را انجام دهد. پیشینیان اردوغان ترکیه را تحت سلطۀ غرب قرار می‌دادند تا بتوانند وجهۀ جهانی خود را بازیابند، ولی روش متفاوت اردوغان این است که ترکیه را به قدرت مستقل بزرگی نخست در خاورمیانه و سپس در کل جهان تبدیل کند.»

درباره سونر چاپتای، نویسنده کتاب «امپراطوری اردوغان»
سونر چاپتای (Soner Çağaptay)، متولد 1970 در ترکیه، پژوهشگر و متخصص علوم سیاسی و مورخ ترکیه‌ای ـ آمریکایی است. چاپتای دارای دکترای تاریخ ترکیه و بالکان از دانشگاه ییل و کارشناس روابط ترکیه و آمریکا و نیز کارشناس سیاست ترکیه و ناسیونالیسم ترکی است.

درباره ترجمۀ فارسی کتاب «امپراطوری اردوغان»
کتاب «امپراطوری اردوغان: ترکیه و سیاست خاورمیانه» با ترجمۀ حمید هاشمی کهندانی در انتشارات کتاب کوله‌پشتی منتشر شده است. حمید هاشمی کهندانی متولد 1363 است. «زندگی شگفت‌انگیز دالایی لاما» و «محمد بن سلمان: قدرت سیاسی ولیعهد و رؤیای پادشاهی عربستان سعودی» دیگر کتاب‌هایی‌اند که به ترجمۀ او منتشر شده‌اند.

رتبۀ کتاب «امپراطوری اردوغان» در گودریدز: 4.05 از 5.