نمایندگان امر نمایندگان کلام

کتاب «نمایندگانِ امر، نمایندگانِ کلام: 12 سال با کانون نویسندگان ایران و اهالی آن از سال 1345 تا 1357» نوشتۀ آراز بارسقیان
کارنامۀ کانون نویسندگان ایران در سال‌های پیش از انقلاب و روایت کشمکش‌های کانون با ساواک در آن سال‌ها. آراز بارسقیان در کتاب «نمایندگانِ امر، نمایندگانِ کلام: 12 سال با کانون نویسندگان ایران و اهالی آن از سال 1345 تا 1357»، با رجوع و اتکا به اسناد گوناگونِ به جا مانده از فعالیت‌های کانون نویسندگان ایران در سال‌های پیش از انقلاب و استناد به قول‌ها و روایت‌ها و خاطراتی که در این باب موجود است و روایت‌هایی درباره اشخاص مرتبط با کانون و وقایع مربوط به آن، گزارشی از فعالیت‌های پیش از انقلابِ نهادی ارائه داده است که در دهۀ 40 خورشیدی در دفاع از آزادی قلم و مبارزه با سانسور تشکیل شد.
کتاب «نمایندگانِ امر، نمایندگانِ کلام» روایت 12 سال فعالیت کانون نویسندگان ایران، از نخستین جرقۀ تأسیس آن در سال 1345 تا سال 1357، را دربرمی‌گیرد و تنش‌ها و کشمکش‌ها و مسائل کانون و رویارویی‌های آن با قدرت را در این بازه زمانی روایت می‌کند و همچنین براساس اسناد و روایت‌های موجود، به روایت اختلافاتی که در دوران مورد نظر میان خود اهالی قلم وجود داشته است می‌پردازد و در مجموع تصویری از از دوره‌ای از تاریخ ادبیات و روشنفکری ایران، با تمرکز بر بحث سانسور و مقابله با آن، به دست می‌دهد.

مروری بر کتاب «نمایندگانِ امر، نمایندگانِ کلام»
روایتی که در کتاب «نمایندگانِ امر، نمایندگانِ کلام» از دوازده سال فعالیت کانون نویسندگان ایران ارائه شده است مبتنی بر چند نوع سند است. از جمله اسنادی که در این کتاب به آن‌ها استناد شده، گزارش‌های منابع ساواک درباره روشنفکران و اهل قلم و حرف‌ها و سخنان و رفتارها و روحیات آن‌هاست. جاهایی از کتاب هم به یادداشت‌های روزانۀ جلال آل‌احمد، که از سردمداران تشکیل کانون نویسندگان ایران بود، ارجاع داده شده و از این یادداشت‌ها نقل قول شده است. بخش مهمی از اسنادی که در کتاب «نمایندگانِ امر، نمایندگانِ کلام» به آن‌ها استناد شده، چنانکه نویسنده خود در مقدمۀ کتاب توضیح می‌دهد، اسناد منتشرنشده است. بخشی دیگر از اسناد مورد ارجاع کتاب نیز به روایت‌های کسانی تعلق دارد که یا از همان سال‌های ابتدایی تشکیل کانون جزو اعضای سرشناس آن بوده‌اند، یا کسانی که بعدها به چهره‌های سرشناس کانون تبدیل شده‌اند. در این کتاب همچنین از نوشته‌های کسانی به عنوان سند استفاده شده که ارتباط مستقیم با رویدادهایی که از آن‌ها سخن رفته نداشته‌اند اما بنا به گفتۀ نویسنده در مقدمۀ کتاب «راوی‌های قسمت‌های مختلف وقایع بوده‌اند» و روایت‌هایشان تکمیل‌ و تصحیح‌ کننده روایت‌های دیگر است.
کتاب «نمایندگانِ امر، نمایندگانِ کلام» از مقدمه، چهار بخش، مؤخره‌ای با عنوان «خداحافظ رفقا» و یک پیوست تشکیل شده است. در مؤخره کتاب به ماجرای اخراج اعضای حزب توده از کانون نویسندگان ایران در بعد از انقلاب پرداخته شده است. در پایان کتاب هم اعلامیه‌ها و بیانیه‌هایی که کانون نویسندگان ایران از سال 1346 تا 1357 منتشر کرده و نیز عکس‌ها و اسناد مربوط به موضوع کتاب آمده است.
فصل‌های چهارگانۀ کتاب «نمایندگانِ امر، نمایندگانِ کلام» عبارتند از: «درباره کدام ضرورت؟ 1345 تا 1346»، «آمدیم ولی به‌سادگی نرفتیم: سال 1347 تا 1349»، «آتش زیر خاکستر ممنوع‌القلمان: 1350 تا 1355» و «بازگشت پرسروصدا: 1356 تا 1357».
کتاب «نمایندگانِ امر، نمایندگانِ کلام: 12 سال با کانون نویسندگان ایران و اهالی آن از سال 1345 تا 1357» در انتشارات امیرکبیر منتشر شده است.

درباره آراز بارسقیان، نویسنده کتاب «نمایندگانِ امر، نمایندگانِ کلام»
آراز بارسقیان، متولد 1362 در تهران، داستان‌نویس، نمایشنامه‌نویس، کارگردان تئاتر، منتقد ادبیات و تئاتر و مترجم ایرانی ارمنی‌تبار است. بارسقیان برنده جایزه ادبی صادق هدایت در سال 1385، جایزه اول ترجمه از کانون نمایشنامه‌نویسان ایران در سال 1391، جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در سال 1392 و جایزه نمایشنامه‌نویسی کانون نمایشنامه‌نویسان ایران در سال 1392 است. او جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران را به خاطر نمایشنامۀ «گام زدن بر یخ‌های نازک»، که اثرِ مشترک او و غلامحسین دولت‌آبادی است، گرفت. بارسقیان و دولت‌آبادی تا سال 1392 اولین کسانی بودند که در عرصۀ نمایشنامه‌نویسی این جایزه را گرفتند. آن‌ها چند نمایشنامۀ دیگر نیز با همکاریِ هم نوشته‌اند که از آن جمله می‌توان به نمایشنامۀ «پرتره‌ی مرد ریخته: مکاشفه‌ای در زندگی عبدالحسین نوشین در دو پرده» اشاره کرد. این نمایشنامه به‌کارگردانی دولت‌آبادی و بارسقیان و بازیگری اصغر همت در تماشاخانه سنگلج اجرا شده است. بارسقیان همچنین در سال 1398 در مراسمی با عنوان «نقش ارمنیان در تئاتر ایران»، که توسط مؤسسۀ فرهنگی‌ - هنری «هوسک» در سالن کومیتاسِ باشگاه فرهنگی آرارات تهران برگزار شد، به خاطر یک عمر فعالیت هنری در حوزه تئاتر مورد تجلیل قرار گرفت.
از آثار داستانی آراز بارسقیان می‌توان به رمان‌ «دوشنبه» و همچنین رمان «پُل»،که کارِ مشترک او و غلامحسین دولت‌آبادی است، و از ترجمه‌هایش می‌توان به «دفتر یادداشت تریگورین: برداشتی آزاد از مرغ دریایی چخوف»، «تراموایی به نام هوس»، «ناطورِ دشت»، «بوفالوی امریکایی»، «زِبَردست/ زیردست»، «کتابخانه‌ی مرموز»، «خلق داستان کوتاه»، «شور داستان‌نویسی: تکنیک‌های شوق‌انگیز برای نوشتن رمان‌های عالی»، «رئالیسم کاپیتالیستی»، «قدرت چیست؟»، «توپولوژی خشونت»، «فئودالیسم اطلاعات: چه کسی پیروز اقتصاد دانش است؟»، «روان سیاست: نئولیبرالیسم و تکنولوژی‌های جدید قدرت» اشاره کرد.

رتبۀ کتاب «نمایندگانِ امر، نمایندگانِ کلام» در گودریدز: 2 از 5.