آلگرو و ترانه‌ی زندگی

کتاب «آلگرو» اثر آریل دورفمن
رمانی درباره موسیقی و مرگ و متافیزیک. کتاب «آلگرو» (Allegro) رمانی‌ست باب طبع علاقمندان موسیقی کلاسیک و به‌ویژه علاقمندان موسیقی موتزارت.
آریل دورفمن در کتاب «آلگرو» تاریخ و مستندات تاریخی را با تخیل درآمیخته و قصه‌ای تدارک دیده است که هم موسیقایی‌ست و هم فلسفی و هم جنایی – معمایی.
شخصیت اصلی کتاب «آلگرو» موتزارتِ آهنگساز است و داستانِ آن حول ماجرای مرگ یوهان سباستین باخ می‌گردد.
کتاب «آلگرو» اگرچه پر از اصطلاحات موسیقی است و پیوندش با موسیقی لطف خواندنش را برای آن‌ها که به چَم‌وخمِ موسیقی کلاسیک واردند دوچندان می‌کند، اما داستان رمان برای آن‌هایی هم که موسیقی‌شناس نیستند و صرفاً می‌خواهند داستان بخوانند جذاب است و حتا چه بسا این دسته از مخاطبان را به آشنایی با موسیقی کلاسیک ترغیب کند.
کتاب «آلگرو» از آثار جدید آریل دورفمن است و متن اصلی آن اولین بار در سال 2021 منتشر شده است.

مروری بر کتاب «آلگرو»
کتاب «آلگرو» رمانی‌ست که موتزارت در آن به‌عنوان راوی اول‌شخص حضور دارد و وقایع رمان از زبان او نقل می‌شوند.
داستان کتاب «آلگرو» از این قرار است که موتزارت جوان با مردی به نام جک تیلور مواجه می‌شود و این مرد در موردی از موتزارت کمک می‌خواهد. جک تیلور چنان در برابر موتزارت حالتی ملتمسانه دارد که موسیقی‌دان نابغه، با اینکه از پدرش آموخته به هیچ‌کس اعتماد نکند، در مواجهه با او دلش به رحم می‌آید و می‌خواهد خواستۀ تیلور را اجابت کند، اگرچه این نگرانی را هم در دل دارد که مبادا جک را پدرش سراغ او فرستاده باشد تا ببیند موتزارت در غیاب پدرش احتیاط‌های لازم را در مواجهه با غریبه‌ها می‌کند یا نه.
معلوم می‌شود که جک تیلور پسر پزشک معالج یوهان سباستین باخ، آهنگساز بزرگ، است و جک از طریق پدرش رازی را درباب مرگ باخ می‌داند. این‌گونه است که پای یوهان کریستین باخ، پسر باخ که او هم آهنگساز است و در لندن زندگی می‌کند، نیز به رمان باز می‌شود.
جک تیلور از موتزارت می‌خواهد که ترتیب ملاقاتی را با باخِ پسر برای او بدهد. باخِ پسر اما نمی‌خواهد جک تیلور را ببیند و سرانجام موتزارت به‌تمهیدی او را راضی می‌کند.
دورفمن در کتاب «آلگرو»، از خلال طرح معمای مرگ باخ، مسائلی را درباره موسیقی و زندگی و مرگ پیش می‌کشد. او همچنین در این رمان تاریخ را به تخیل پیوند می‌زند و حین روایت ماجرای اصلی، اطلاعاتی هم درباره موتزارت و زندگی و آثار او و نیز دوره‌ای که وقایع رمان در آن اتفاق می‌افتد به خواننده می‌دهد.
اینک بخشی از این رمان: «امروز از لایپزیش می‌روم بی‌اینکه از دل خاک بیرون کشیده باشم آن کشف‌وشهود را، یا هرآنچه را که تصور می‌کردم باشد.
پس حالا، ساعتی قبل از عزیمتم، برای سومین بار در این سه روز، باز جلوی آن گورِ کنار کلیسای سنت‌جان ایستاده‌ام؛ جایی که یوهان سباستین باخ آرمیده؛ در شش‌قدمی جنوب ساختمان. تقریباً چهل سال قبل بود که او برای آخرین‌بار نور را دید. نور را دید و گم کرد، دو بار کور شد و بعد... و بعد... بعد چه شد؟
از همه‌ی آن‌هایی که پاسخ این پرسش را می‌دانند، از آن سه مردی که شاید می‌دانسته‌اند، کسی امروز زنده نیست. فقط من مانده‌ام، فقط من مرددم که آن‌ شب جنایت بوده یا آمرزش؛ در آن اتاق که آهنگ‌ساز بزرگ را در بستر مرگ تدهین می‌کردند، چه دری باز شده، یا برای همیشه بسته شده؟ فقط منم که می‌توانم شهادت بدهم و در تلاش برای کشف حقیقت، دروغ را از شعبده‌هایش جدا کنم. فقط این مرد رنجور سی‌وچهارساله که خیره شده به آن گور خاموش؛ خودم، که مردی را می‌خوانم که مرا به اینجا کشانده.
دوستی که دیگر هرگز نخواهمش دید.»
کتاب «آلگرو» با ترجمۀ حسام امامی و با عنوان فرعی «ترانه‌ی زندگی» در نشر برج منتشر شده است.

درباره آریل دورفمن، نویسنده کتاب «آلگرو»
ولادیمیرو آریل دورفمن (Vladimiro Ariel Dorfman)، متولد 1942، رمان‌نویس، نمایشنامه‌نویس، جُستارنویس، استاد دانشگاه و فعال حقوق بشر آرژانتینی – شیلیایی – امریکایی است.
دورفمن متولد آرژانتین است اما او را بیشتر به‌عنوان نویسنده‌ای شیلیایی می‌شناسند. کودکی او تا دوازده سالگی در امریکا گذشت و بعد از آن همراه خانواده‌اش به شیلی رفت.
دورفمن، که در زمان کودتای پینوشه و سقوط دولت سالوادور آلنده مشاور فرهنگی آلنده بود، با وقوع کودتا و برقراری حکومت وحشت در شیلی مجبور به ترک آن‌جا شد. مدتی در فرانسه ماند و بعد به هلند و سپس امریکا رفت. دورفمن اکنون مُقیم امریکا و استاد ادبیات دانشگاه دوک در کارولینای شمالی است.
سیاست و حکومت پلیسی و استبدادی یکی از درونمایه‌های آثار آریل دورفمن است. او در جریان محاکمۀ پینوشه جُستارها و گزارش‌هایی با محوریت این محاکمات و دوران حکومت پینوشه در شیلی نوشت. این جُستارها و گزارش‌ها در کتاب «شکستن طلسم وحشت» منتشر شده‌اند.
از دیگر آثار آریل دورفمن می‌توان به «مرگ و دختر»، «اعتماد»، «شورش خرگوش‌ها» و «بیوه‌ها» اشاره کرد.
نمایشنامۀ «مرگ و دختر» آریل دورفمن دستمایۀ اقتباس سینمایی نیز قرار گرفته و رومن پولانسکی فیلمی به همین نام براساس آن ساخته است.

رتبۀ کتاب «آلگرو» در گودریدز: 3.09 از 5.