من سندبادم تو مسافر ناسفرنامه

کتاب «من سندبادم، تو مسافر» نوشتۀ نغمه ثمینی
سفرنامه‌هایی که نام «ناسفرنامه» به خود گرفته‌اند. کتاب «من سندبادم، تو مسافر»، با عنوان فرعی «ناسفرنامه‌ها»، ماحصل سفرهای سالیان نغمه ثمینی و نیز محصول دورانی است که او، به‌دلیل قرنطینه و اجبار به خانه‌نشینی در روزگار کرونا، از سفر بازمانده بوده و به همین دلیل نوشتن از سفر را جایگزین خود سفر کرده است.
کتاب «من سندبادم، تو مسافر» شامل سفرنامه‌هایی است که نغمه ثمینی بخشی از آن‌ها را در دوران همه‌گیری کرونا و بخشی دیگر را پیش از این همه‌گیری مرگبار نوشته است. بعضی از این سفرنامه‌ها قبلاً در جاهایی منتشر شده‌اند و بعضی دیگر برای اولین بار در کتاب «من سندبادم، تو مسافر» به چاپ رسیده‌اند و عنوان فرعی کتاب، «ناسفرنامه‌ها»، هم عنوانی است برگرفته از نامی که ثمینی پیش‌تر بر سفرنامه‌هایی گذاشته بوده که آن‌ها برای روزنامۀ «شرق» می‌نوشته است.
کتاب «من سندبادم، تو مسافر» نه‌فقط شرح سفر، که تأمل درباب سفر و شرح مکاشفات درونی برآمده از سفر است.

مروری بر کتاب «من سندبادم، تو مسافر»
نغمه ثمینی در کتاب «من سندبادم، تو مسافر» بیش از آنکه، به‌شیوۀ مرسوم و کلاسیک و متداول سفرنامه‌نویسی، به شرح مشاهدات عینی و اینکه از کجا به کجا رفته و در هرجا چه‌ها دیده و شنیده است بپردازد یا فهرستی از نام‌ اماکن و غذاها و... ارائه دهد، سفر بیرونی را دستمایۀ سفری درونی و فرهنگی و اجتماعی قرار داده است.
کتاب «من سندبادم، تو مسافر» سفر به عمق و لایه‌های زیرین و پنهان نقاط مختلف دنیاست برای کشف و بیان اشتراکات و تفاوت‌های فرهنگ‌ها و رویارویی و برخورد فرهنگ‌های گوناگون با یکدیگر و نتیجۀ این رویارویی و برخورد.
کتاب «من سندبادم، تو مسافر» همچنین تأملی است درباب معنا و مفهوم توریست بودن، مهاجر بودن، مسافر بودن و تفاوت میان این‌ها و نیز تأمل در مفهوم بی‌خانمانی.
نغمه ثمینی کتاب «من سندبادم تو مسافر» را با پیش‌گفتاری درباب سفر و سفرنامه‌نویسی و عشق دیرین و موروثی خودش به سفر آغاز می‌کند و از کرونا می‌گوید که او را از این عشق دیرین که میراث پدرش است بازداشته و انگیزۀ نوشتن این کتاب شده بوده است؛ کتابی که نویسنده حین نوشتن آن دریافته که لذت نوشتنش کمتر از لذت سفر نیست و چیزهایی را از سفرهای رفته به او می‌نمایاند که او در حین سفر متوجه‌شان نشده بوده و زمان نوشتن آن‌ها را کشف و در آن‌ها تأمل کرده است.
ثمینی در کتاب «من سندبادم، تو مسافر» در جستجوی مفاهیم فرهنگی پنهان در پس چیزهایی که در این کتاب از آن‌ها می‌نویسد، به اسطوره و تاریخ و ادبیات نیز نقب می‌زند.
کتاب «من سندبادم، تو مسافر» از پیش‌گفتار و بیست فصل تشکیل شده است. فصل‌های بیست‌گانۀ کتاب «من سندبادم، تو مسافر» عبارتند از: «من توریست هستم، او بی‌خانمان»، «سراپا سفید»، «برلین، مجاور قبرستان محلی»، «آیتِ ماهِ شهدچکانِ هندوستان»، «حسادت آدونیس»، «کافه‌ی چندهمسری»، «چهار و شش»، «زمان»، «تو فاوست می‌شوی و گرین‌کارت، مفیستو»، «قهوه‌ی یونانی»، «من چینی نیستم؛ من چین هستم»، «هتل‌ها»، «درِ مخفی به خانه‌ی مولانا»، «از تن خود بیرون بیا»، «ورودی خانه‌ی خانم سفیدپوست»، «ما از آن گونه‌ایم که رؤیاها و زندگیِ کوچک ما را خوابی فراگرفته است»، «تابلوی سیاه، تابلوی‌های سفید»، «هیتروتوپیا»، «کرونا همسفر من است» و «من سندبادم، تو مسافر».
در بخشی از کتاب «من سندبادم، تو مسافر» می‌خوانید: «گرین‌کارت با کمک رؤیای آمریکایی حاشیه‌نشین‌ها را از همه جای دنیا فرامی‌خواند. و یکی از پرطرفدارترین و تبلیغاتی‌ترین ابزار این فراخواندن لاتاری (بلیت بخت‌آزمایی) است. و در زمین کوچکی که ما در آن زندگی می‌کنیم این پدیده عمومی‌ترین بازنمود بخت و تقدیر است. همه‌ی حاشیه‌نشین‌ها – از منظر آمریکا – می‌توانند ثبت‌نام کنند. هیچ منعی وجود ندارد. تقدیر کور به مثابه‌ی خدایان المپ ناگهان بی‌هیچ منطقی، تنها بر اساس بخت و تصادف، کسی را صدا می‌زند و بازی گرین‌کارت آغاز می‌شود. در داستانِ عامه‌پسندِ لاتاری کسی به بعد از گرفتن گرین‌کارت اشاره نمی‌کند: دشواری‌های مهاجرت، بدون پول و بی‌دوست و آشنا و با زبانی نیم‌بند وارد سرزمینی شدن که هیولاوار پیش می‌رود و تو هنوز همراه نشده صدها گام از چرخه‌اش عقبی.»
کتاب «من سندبادم، تو مسافر» در نشر فنجان منتشر شده است.

دربارۀ نغمه ثمینی، نویسندۀ کتاب «من سندبادم، تو مسافر»
نغمه ثمینی، متولد 1352، نمایشنامه‌نویس، مدرس دانشگاه، پژوهشگر ادبیات نمایشی، منتقد سینمایی و فیلمنامه‌نویس ایرانی مقیم امریکا است. ثمینی دارای لیسانس ادبیات نمایشی و فوق‌لیسانس سینما از دانشگاه تهران و دکترای پژوهش هنر از دانشگاه تربیت مدرس و عضو هیئت علمی پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران است. او، علاوه بر نمایشنامه‌نویسی و فیلمنامه‌نویسی، همکاری با نشریاتی چون مجلۀ «فیلم» و مجلۀ «زنان» و تدریس در دانشکدۀ هنرهای زیبای تهران را نیز در کارنامۀ کاری خود دارد. ثمینی همچنین در سال 2019 کمپانی تئاتر «صدا» را به‌همراه پارمیدا ضیایی، به‌قصد شناساندن تئاتر ایران به مخاطبان امریکایی و رساندن صدای مهاجران دور از وطن و کسب تجربۀ مشترک با مخاطبان غیرفارسی‌زبان، در سیاتل امریکا تأسیس کرده است.
فیلمنامۀ سریال مشهور «شهرزاد» به‌کارگردانی حسن فتحی و مشارکت در نگارش فیلمنامۀ فیلم «خون‌بازی» به‌کارگردانی رخشان بنی‌اعتماد از جمله فعالیت‌های نغمه ثمینی در حوزۀ فیلمنامه‌نویسی هستند.
از نمایشنامه‌های نغمه ثمینی می‌توان به «شکلک»، «خواب در فنجان خالی»، «خانه» و «اسب‌های آسمان خاکستر می‌بارند» و از آثار پژوهشی او می‌توان به کتاب «تماشاخانۀ اساطیر: اسطوره و کهن‌نمونه در ادبیات نمایشی ایران» اشاره کرد.
ثمینی برای کتاب «تماشاخانۀ اساطیر» برندۀ جایزۀ بهترین کتاب بخش نقد ادبی در دورۀ دوم جایزۀ جلال آل‌احمد و برندۀ بیست‌وهفتمین دورۀ جایزۀ کتاب سال جمهوری اسلامی شده است.
ثمینی در کار ترجمه نیز دستی دارد. از ترجمه‌های او می‌توان به کتاب «بافندگان» اشاره کرد.