چپ رادیکال در ایران

کتاب «چپ رادیکال در ایران» نوشتۀ علی رهنما
پژوهشی در تاریخ شکل‌گیری و تکوین جنبش چریکی در ایران معاصر و ریشه‌ها و مبانی نظری این جنبش. کتاب «چپ رادیکال در ایران: انقلابیون مارکسیست ایرانی: تشکیل و تکامل سازمان فدائیان خلق 1355 – 1343»، با عنوان اصلی Call to Arms: Irans Marxist Revolutionaries: Formation and Evolution of the Fadais, 1964–1976، کتابی است که در آن به چگونگی شکل‌گیری تفکر و تئوری مبارزۀ مسلحانه و جنبش چریکی در میان مارکسیست‌های انقلابی ایرانی و ریشه‌های پیدایش و تکامل این تئوری در ایران و چندوچونِ آن و مسیری که در عرصۀ نظریه و عمل پیمود، پرداخته شده است.
علی رهنما در کتاب «چپ رادیکال در ایران» ریشه‌های شکل‌گیری تئوری مبارزۀ مسلحانه و روایت‌های نظریه‌پردازان گوناگون این تئوری از چرایی این شکل از مبارزۀ انقلابی در ایران را مورد بررسی و واکاوی قرار داده و همچنین به ارتباط جنبش چریکی مارکسیستی در ایران با جنبش‌های چریکی خارج از ایران، در دورانی که پژوهش او در کتاب «چپ رادیکال در ایران» بر آن متمرکز شده، پرداخته است.
کتاب «چپ رادیکال در ایران» پژوهشی است درباب چگونگی زاده شدن سازمان فدائیان خلق از دل نظریه‌های مارکسیستی رادیکال مبتنی بر ضرورت مبارزۀ مسلحانه در ایران عصر پهلوی دوم.
کتاب «چپ رادیکال در ایران» کتابی است هم مناسب پژوهشگران تاریخ معاصر ایران، به‌ویژه آن‌ها که می‌خواهند در حوزۀ جریان‌های چپ در ایران مطالعه و تحقیق کنند، و هم مناسب مخاطبان غیرمتخصص اما علاقه‌مند به مطالعه دربارۀ تاریخ معاصر ایران.
متن اصلی کتاب «چپ رادیکال در ایران» اولین بار در سال 2021 منتشر شده است.

مروری بر کتاب «چپ رادیکال در ایران»
علی رهنما در کتاب «چپ رادیکال در ایران» به مطالعه و بررسی و تحلیل آن دسته از نظریه‌های مارکسیستی در ایران می‌پردازد که در دهۀ 40 خورشیدی حول محور اعتقاد به ضرورت مبارزۀ مسلحانه شکل گرفتند.
کتاب «چپ رادیکال در ایران» به ما می‌گوید که هر یک از نظریه‌ها و شاخه‌های مارکسیستی طرفدار مبارزۀ مسلحانه در ایران عصر پهلوی دوم، چرا در مقطعی از آن عصر، مبارزۀ مسلحانه را ضروری دیدند و چه مباحث تئوریکی را در دفاع از مبارزۀ مسلحانه مطرح کردند.
کتاب «چپ رادیکال در ایران» همچنین از اقداماتی که چریک‌های مسلح در عمل انجام دادند و نتایج و پیامدها و تأثیرات این اقدامات سخن می‌گوید و نیز به مواضع حزب تودۀ ایران در قبال مبارزۀ مسلحانه و تضاد نظری حزب توده با چریک‌ها در این زمینه می‌پردازد.
کتاب «چپ رادیکال در ایران» از پیش‌گفتار، مقدمه، بیست‌ونه بخش، یک بخش نتیجه‌گیری و روزشماری از شکل‌گیری جنبش چریکی و سازمان فداییان خلق در ایران و رویدادهایی که به‌نحوی با جنبش چریکی و شکل‌گیری و تکوین آن در ایران مرتبط بوده‌اند، تشکیل شده است.
بخش‌های بیست‌ونُه‌گانۀ کتاب «چپ رادیکال در ایران» عبارتند از: «خشونت به عنوان گزینه سیاسی»، «روایت حسن ضیاظریفی از چرایی مبارزه مسلحانه»، «روایت امیرپرویز پویان از چرایی مبارزه مسلحانه»، «روایت مسعود احمدزاده از چرایی مبارزه مسلحانه»، «روایت بیژن جزنی از چرایی مبارزه مسلحانه»، «تانگوی ناشیانه حزب توده با مبارزه مسلحانه»، «اتحاد سلطنت‌طلبان، مائوئیست‌ها و حزب توده: مبارزه مسلحانه ماجراجویی ضد انقلابی است»، «مبارزه مسلحانه و متشرعین مارکسیستی»، «مبارزه مسلحانه و انقلابیون مارکسیست»، «سال‌های شکل‌گیری گروه جزنی»، «منحل شدن گروه جزنی»، «گروه جدید حسن‌پور، اشرف و صفایی فراهانی: آماده‌سازی و عملیات»، «گروه پویان، مفتاحی و احمدزاده»، «مبارزه مسلحانه در ایران: روستا یا شهر»، «ماجرای ادغام در جنبش مسلحانه انقلابی ایران»، «تحت تعقیب قرار گرفتن گروه ح. ا. ص»، «عملیات سیاهکل»، «ارزیابی حمله سیاهکل»، «عامل حمید اشرف»، «محدود کردن چریک‌ها یا تقویت فرهنگ چریکی؟»، «زیر سؤال بردن مبارزه مسلحانه توسط جزنی»، خلع سلاح آرامِ مبارزه مسلحانه برای جلب اعتماد دوباره توده‌ها»، «حمله ایدئولوژیک جزنی از زندان»، «ارتباط فدایی‌ها داخل، خارج از زندان»، «تبادل نظر رهبری فدایی درباره روش صحیح مبارزه مسلحانه»، «نگاه کلی نسبت به مبارزه مسلحانه (1355 – 1349)»، «چریک‌ها فاتحه رژیم را می‌خوانند»، «مرثیه‌ای برای رژیم: بازیگران خارج از کشور» و «پیش‌درآمدی به سقوط آزاد شاه».

دربارۀ علی رهنما، نویسندۀ کتاب «چپ رادیکال در ایران»
علی رهنما، متولد 1331، استاد دانشگاه، اقتصاددان و مورخ ایرانی است. او فرزند حمید رهنما، دیپلمات و سیاستمدار دورۀ پهلوی دوم، و نوۀ زین‌العابدین رهنما، نویسنده، مترجم، روزنامه‌نگار، پژوهشگر و سیاستمدار ایرانیِ دوره‌های قاجار و پهلوی، است.
رهنما مدیریت دورۀ کارشناسی ارشد مطالعات اسلام و خاورمیانه در دانشگاه امریکایی پاریس و تدریس اقتصاد در همین دانشگاه را در کارنامۀ کاری خود دارد.
از آثار علی رهنما می‌توان به کتاب‌های «پشت پردۀ کودتا: اوباش، فرصت‌طلبان، ارتشیان، جاسوسان» و «مسلمانی در جستجوی ناکجاآباد: زندگی‌نامه‌ی سیاسی علی شریعتی» اشاره کرد.

دربارۀ ترجمۀ فارسی کتاب «چپ رادیکال در ایران»
کتاب «چپ رادیکال در ایران: انقلابیون مارکسیست ایرانی: تشکیل و تکامل سازمان فدائیان خلق 1355 – 1343» با ترجمۀ پوریا پرندوش و همراه با یادداشتی از ناشر کتاب، در نشر نگاه معاصر منتشر شده است.
پوریا پرندوش، متولد 1357، پژوهشگر مسائل خاورمیانه و پژوهشگر مهمان سابق در پژوهشکدۀ مطالعات استراتژیک خاورمیانه است. از او کتابی تألیفی با عنوان «رخداد، سوژه و حقیقت در اندیشۀ سیاسی آلن بدیو» منتشر شده است.