رفتار بررسی زیست شناختی بهترین و بدترین رفتارهای انسان

کتاب «رفتار» نوشتۀ رابرت ام. ساپولسکی
کندوکاوی زیست‌شناختی و عصب‌شناختی در خشونت، رقابت و همدلی. کتاب «رفتار: بررسی زیست‌شناختی بهترین و بدترین رفتارهای انسان»، با عنوان اصلی Behave: The Biology of Humans at Our Best and Worst، کتابی است که در آن رفتارهای خوب و بد انسان‌ها از منظری زیست‌شناختی و عصب‌شناختی مورد بررسی قرار می‌گیرد.
رابرت ام. ساپولسکی در کتاب «رفتار» بر آن است که با مطالعات علمی از علل و ریشه‌های رفتارهای خشونت‌آمیز، آسیب‌زا و رقابتی انسان‌ها و نیز رفتارهای مشفقانه و همدلانۀ آن‌ها پرده بردارد و درهم‌تنیدگی زیست‌شناسی و علوم اعصاب با روان‌شناسی و فرهنگ را نشان بدهد.
در کتاب «رفتار» مباحث علمی به زبانی ساده و راحت و آمیخته به طنز و شوخ‌طبعی بیان شده و همین ویژگی است که این کتاب را به یک کتاب علمی خوشخوان برای مخاطبان غیرمتخصص اما علاقه‌مند به مباحث علمیِ مربوط به زیست‌شناسی و تکامل و علوم اعصاب و رفتارشناسی انسان و خاستگاه خشونت و عطوفت تبدیل می‌کند.
ساپولسکی روایتگری ماهر، شیرین‌سخن، بذله‌گو و قصه‌پرداز است و خوب بلد است چطور مباحث علمی پیچیده را طوری با قصه و طنز بیامیزد که مخاطب غیرمتخصص در این مباحث با او همراه شود.
متن اصلی کتاب «رفتار» اولین بار در سال 2017 منتشر شده است.

مروری بر کتاب «رفتار»
ساپولسکی در کتاب «رفتار» بر آن است که، براساس مطالعات و یافته‌هایش در زمینۀ عصب‌شناسی و زیست‌شناسی، نشان دهد که چرا انسان‌ها خشونت می‌ورزند، چرا باهم می‌جنگند و چرا با یکدیگر رقابت می‌کنند؟ او همچنین در این کتاب در پی نشان دادن ریشه‌های عصب‌شناختی و زیست‌شناختی رفتارهای خوب و همدلانه و صلح‌دوستانۀ آدمی است.
کتاب «رفتار» به زبانی ساده و جذاب ما را به درون دنیای پیچیده و چندوجهی مغز و نیز به یک سفر تکاملی می‌برد تا دریابیم چگونه تکامل و ساختار مغز، تعیین‌کنندۀ رفتارهای خوب و بد ما هستند و چرا ما انسان‌ها در مواردی از جنگ و خشونت متنفریم و در مواردی دیگر خودمان به خشونت دست می‌یازیم و با دیگران می‌جنگیم و از جنگ و خشونت لذت می‌بریم.
کتاب «رفتار» به ما می‌گوید که چرا ما انسان‌ها در عین تمایل به جنگ و رقابت، صلح‌طلب هستیم و این رفتارها و احساسات ضدونقیض از چه ویژگی‌های زیست‌شناختی و عصب‌شناختی‌ای نشأت گرفته‌اند.
کتاب «رفتار» یک گردش علمی مهیج و مفرح در پیچیدگی‌های رفتاری آدمی و سرچشمه‌های این پیچیدگی‌هاست. در این کتاب تاریخ تکامل را از آخر به اول دنبال می‌کنیم تا به منشاء رفتارهای خوب و بدمان برسیم.
کتاب «رفتار» از مقدمه، هفده فصل، مؤخره و سه پیوست، به نام‌های «عصب‌شناسی»، «مبانی غدد درون‌ریز» و «اساس پروتئین‌ها»، تشکیل شده است.
فصل‌های هفده‌گانۀ کتاب «رفتار» عبارتند از: «رفتار»، «یک ثانیه قبل»، «چند ثانیه تا چند دقیقه قبل»، «چند ساعت تا چند روز قبل»، «چند روز تا چند ماه قبل»، «بلوغ؛ رفیق، قشر پیشانی من کجاست؟»، «بازگشت به گهواره، بازگشت به رحم»، «بازگشت به زمانی که فقط یک تخمک بارورشده بودید»، «قرن‌ها تا هزاره‌ها قبل»، «تکامل رفتار»، «ما در مقابل آن‌ها»، «سلسله‌مراتب، اطاعت و مقاومت»، «اخلاقیات و انجام دادن کار درست، به محض پی بردن به آن»، «احساس کردن درد یک نفر، درک کردن درد یک نفر و تسکین درد یک نفر»، «کنایه‌هایی که برای کشتن استفاده می‌کنیم»، «زیست‌شناسی، سیستم عدالت کیفری و (البته) ارادۀ آزاد» و «جنگ و صلح».
در بخشی از مقدمۀ نویسنده بر کتاب «رفتار» می‌خوانید: «ابهام نهفته در خشونت این است که ما می‌توانیم ماشۀ تفنگ را برای یک عمل پرخاشگرانۀ شنیع یا برای عشقی فداکارانه بکشیم. این موضوع بسیار چالش‌برانگیز است. درنتیجه، خشونت همیشه بخشی از تجربۀ انسانی خواهد بود که درک آن عمیقاً سخت است.
ما در این کتاب زیست‌شناسی خشونت، پرخاشگری و رقابت را بررسی می‌کنیم و به رفتارها و انگیزه‌های انجام دادنشان، اعمالِ افراد و گروه‌ها و حالت‌ها و زمان‌هایی می‌پردازیم که این رفتارها اتفاقاتی بد یا خوب تلقی می‌شوند. کتاب حاضر کتابی است دربارۀ راه‌هایی که انسان‌ها به یکدیگر آسیب می‌رسانند، اما درعین‌حال، در مورد حالت متضاد همین قضیه در انسان‌ها و کمک به همنوع نیز صحبت می‌شود. زیست‌شناسی در مورد همکاری، وابستگی، آشتی، همدلی و نوع‌دوستی به ما چه می‌آموزد؟»
کتاب «رفتار: بررسی زیست‌شناختی بهترین و بدترین رفتارهای انسان» با ترجمۀ عرفان شیرمحمدی و یادداشتی از مصطفی طرسکی، در نشر نوین منتشر شده است.

دربارۀ رابرت ام. ساپولسکی، نویسندۀ کتاب «رفتار»
رابرت موریس ساپولسکی (Robert Morris Sapolsky)، متولد 1957، استاد دانشگاه، عصب‌زیست‌شناس و نخستی‌شناسِ امریکایی است. ساپولسکی استاد زیست‌شناسی، نورولوژی، علوم اعصاب و جراحی مغز و اعصاب در دانشگاه استنفورد است. او، به‌عنوان یک متخصص اعصاب و غدد، تحقیقات خود را روی استرس، انحطاط عصبی و احتمالات استراتژی‌های ژن‌درمانی برای محافظت از نورون‌های حساس دربرابر بیماری متمرکز کرده است.
همچنین تخصص ساپولسکی در نخستی‌شناسی و علوم اعصاب، او را به چهره‌ای مهم و برجسته در بحث عمومی سلامت روان و به‌طور گسترده‌تر در بحث پیرامون روابط انسانی از دیدگاه تکاملی، تبدیل کرده است.
ساپولسکی همکاری گسترده‌ای با مطبوعات دارد و مقالات او در نشریات مختلف، از جمله «نیویورک تایمز»، منتشر شده است. همچنین کنفرانس‌ها و سخنرانی‌های او در کانال یوتیوب استنفورد منتشر می‌شود. او جوایز مختلفی را برای فعالیت‌های علمی‌اش دریافت کرده است.
از آثار رابرت ام. ساپولسکی می‌توان به کتاب‌های «چرا گورخرها زخم معده نمی‌گیرند: استرس و هرآنچه در موردش باید بدانیم» و «میمون‌های ناخواسته» اشاره کرد.