اساطیر یونان درسگفتارها

کتاب «اساطیر یونان» نوشتۀ عباس مخبر
کتابی در معرفی و شرح و تحلیل اساطیر یونان و خاستگاه‌های این اساطیر. کتاب «اساطیر یونان: درسگفتارها» متن مکتوب درسگفتارهای عباس مخبر دربارۀ اساطیر یونان است.
عباس مخبر در کتاب «اساطیر یونان» اسطوره‌های یونان و سرچشمه‌ها و خاستگاه‌ها و تبار این اسطوره‌ها و زمینۀ پیدایش آن‌ها را معرفی می‌کند و نیز به متون مهمّ اساطیری یونان می‌پردازد.
کتاب «اساطیر یونان» وجوه گوناگون اساطیر یونان را به ما می‌شناساند و از چشم‌انداز اسطوره، دریچه‌ای به شناخت فرهنگ کهن یونانی و عناصر اساطیری برسازندۀ این فرهنگ می‌گشاید.
در کتاب «اساطیر یونان» به دنیای خیالی و فانتزی و تراژیک خدایان و الهگان و پهلوانان یونانی وارد می‌شویم و سرمنشاء بسیاری از آثار هنری و ادبی شاخص را که از این اسطوره‌ها مایه گرفته‌اند می‌شناسیم.

مروری بر کتاب «اساطیر یونان»
جهان اساطیری یونان، جهانی گسترده و پهناور و متنوع و رنگارنگ است؛ یک جهان تخیلی غنی که بسیار بر هنر و ادبیات بعد از خود اثر گذاشته است. کتاب «اساطیر یونان» چشم‌اندازی است به زوایا و وجوه گوناگون این جهان خیالی وسیع و آثار شاخص ادبی‌ای که شخصیت‌های اساطیری یونان در آن‌ها نقش‌آفرینی می‌کنند؛ آثاری که بسیار بر هنر و ادبیات پس از خود تأثیرگذار بوده‌اند و با الهام از آن‌ها بی‌شمار نمایشنامه و شعر و قصه و نقاشی و مجسمه و فیلم خلق شده است.
در کتاب «اساطیر یونان»، علاوه بر شرح و توصیف اسطوره‌های یونانی، به تحلیل این اسطوره‌ها و نیز وجوهی از آن‌ها که در متون فارسیِ راجع به اساطیر یونانی کمتر از آن‌ها سخن رفته نیز پرداخته شده است.
کتاب «اساطیر یونان» از مقدمه، دوازده بخش و مؤخره‌ای با عنوان «ویژگی‌های بارز اساطیر یونان» تشکیل شده است. بخش‌های دوازده‌گانۀ کتاب «اساطیر یونان» عبارتند از: «چشم‌انداز اسطوره‌های یونان»، «اسطوره‌های آفرینش»، «خدایان و الهگان المپ»، «دیگر الهگان مهم یونانی»، «تبارشناسی خدایان و الهه‌های یونانی»، «عاشقانه‌های یونانی»، «ایلیاد: اسطوره‌ی پدرسالار جنگ»، «اودیسه: اثری با دیدگاه مادرتبار»، «قهرمانان اسطوره‌ای یونان»، «کیش‌های رازآمیز یونانی»، «انه‌اید» و «تراژدی».
در بخشی از کتاب «اساطیر یونان» می‌خوانید: «اسطوره‌ها و افسانه‌های یونانی در زمره‌ی غنی‌ترین و بارورترین مجموعه داستان‌های فرهنگ غرب بشمار می‌آیند و به رغم تنوع‌شان، چشم‌انداز مشترکی از زندگی را به نمایش می‌گذارند. یونانیان در اسطوره‌های خود، زندگی، جوانی، شادمانی، و شادخواری را ستایش می‌کنند و از مرگ‌اندیشی بیزارند. مرگ، سرانجام غایی زندگی و واقعیتی گریزناپذیر است که اسطوره‌های یونانی بر آن مویه سر نمی‌دهند. در دیدگاه رسمی یونانی و برای مردم عادی، زندگی پس از مرگ قلمروی کدر و مبهم است که پرداختن به آن چندان ضرورتی ندارد. هومر در مورد توهمات مربوط به سرنوشت جسم، پس از رفتن جان از بدن، حرفی برای گفتن ندارد و مرگ را صرفاً وضعیتی ملال‌آور و زندگی را خطرناک، هیجان‌انگیز و شکوهمند توصیف می‌کند. از دیدگاه خدایانی که بر کیهان فرمان می‌رانند، تمامی جنگ و جدال انسان‌ها، مرگ قهرمانان، و سقوط شهرها، دلمشغولی گذرایی است که به زودی فراموش خواهد شد، و بازیگران دیگری در رویدادهای مشابهی جای آنها را خواهند گرفت. به گفته‌ی آشیل حتی در خانه‌ی نیرومند مرگ هم چیزی که بر جای می‌ماند یک روح یا شبح است، نه نَفَس واقعی زندگی.
قهرمانان هومر برای زندگی پس از مرگ هیچ‌گونه پاداشی را انتظار نمی‌کشند. آنچه برای از دست‌رفتگان اتفاق می‌افتد صرفاً ویران شدن جسم و نوعی تاریکی نفرت‌انگیز، در پی خاموشی زندگی است. به ندرت با این عبارت رو به رو می‌شویم که زندگی، بدن را به سوی مقصدی دیگر ترک کرده است. در آن موارد هم مقصد بهشت نیست، بلکه خانه‌ی هادس، خدای سرزمین مردگان است. مرگ پایان کار است و هومر هیچ دیدگاه تسلی‌بخشی از زندگی در فراسوی گور به دست نمی‌دهد. نسل‌ها همچون برگ‌های درختان در گذر فصل‌ها، می‌آیند و می‌روند، و تباری از آنان برمی‌دمد و می‌زاید و در همان هنگام تباری دیگر از میان می‌رود. آشیل، بزرگ‌ترین پهلوان یونان، در جنگ تروا یکی از هم‌نبردان شکست‌خورده‌ی خود را زنهار می‌دهد که از زاری کردن بر مرگ خود بپرهیزد، زیرا خود آشیل نیز به رغم بزرگی و زیبایی و این که زاده‌ی یک الهه است، به ضرب نیزه‌ای یا با تیری از چله‌ی کمانی خواهد مرد. البته کیش‌های رازآمیز یونانی، فکر رستاخیز پس از مرگ را می‌پذیرفتند، اما این کیش‌ها در اقلیت قرار داشتند.»
کتاب «اساطیر یونان: درسگفتارها» در نشر مرکز منتشر شده است.

دربارۀ عباس مخبر، نویسندۀ کتاب «اساطیر یونان»
عباس مخبر، متولد 1332 در روستای سیوندِ استان فارس، مترجم، مؤلف و اسطوره‌شناس ایرانی و مدرس اسطوره‌شناسی است.
مخبر تحصیلات ابتدایی را در دبستان منوچهری سیوند آغاز کرد. دیپلم که گرفت به دانشکدۀ نفت رفت. مدتی هم به تحصیل فیزیک پرداخت اما سرانجام به دانشگاه پهلوی شیراز (دانشگاه شیراز فعلی) رفت و جامعه‌شناسی خواند و بعد از گرفتن لیسانس جامعه‌شناسی از این دانشگاه، در همین رشته ادامۀ تحصیل داد و فوق لیسانس گرفت. او همچنین دارای فوق لیسانس زبان‌شناسی از دانشگاه تهران است.
عباس مخبر کتاب‌های بسیاری را در حوزۀ اسطوره و اسطوره‌شناسی و دیگر حوزه‌های علوم انسانی به فارسی ترجمه کرده است که بعضی از آن‌ها عبارتند از: «مبانی اسطوره‌شناسی»، «قدرت اسطوره»، «اسطوره‌های ایرانی»، «اسطوره‌های بین‌النهرینی»، «اسطوره‌های یونانی»، «تاریخ مختصر اسطوره»، «سفر قهرمان»، «الهه‌ها: اسرار الوهیت زنانه»، «شناخت کورش»، «قبلۀ عالم ژئوپلیتیک ایران»، «نظریه‌ی اجتماعی مدرن از پارسونز تا هابرماس»، «روشنفکران ایران: روایت‌های یأس و امید»، «پیشدرآمدی بر نظریه‌ی ادبی»، «راز فال ورق»، «معنای زندگی»، «وزن چیزها»، «مقدمه‌ای بر روان‌شناسی نقاشی کودکان» و «افول و ظهور شیوه‌ی تولید آسیایی».
از مخبر، علاوه بر کتاب «اساطیر یونان»، اثر تألیفی دیگری هم در حوزۀ اسطوره‌شناسی، با عنوان «اساطیر هند»، منتشر شده است.