کسب و کار اعجاب نیچه به روایت هیوبرت دریفوس

کتاب «کسب‌وکار اعجاب: نیچه به روایت هیوبرت دریفوس» به ترجمه و بازنویسی زانیار ابراهیمی
روایتی از شرح هیوبرت دریفوس بر سه اثر فریدریش نیچه. کتاب «کسب‌وکار اعجاب: نیچه به روایت هیوبرت دریفوس» متن ترجمه و بازنویسی شدۀ درسگفتار هیوبرت دریفوس دربارۀ سه کتاب «حکمت شادان»، «دجال» و «غروب بت‌ها» از نیچه است.
کتاب «کسب‌وکار اعجاب»، چنانکه در پیشگفتار زانیار ابراهیمی بر این کتاب اشاره شده، سومین و آخرین شرح هیوبرت دریفوس بر آثار فلاسفۀ اگزیستانسیالیست است.
درسگفتار هیوبرت دریفوس دربارۀ نیچه را، که زانیار ابراهیمی در کتاب «کسب‌وکار اعجاب» ترجمه و روایت مکتوب خود را از آن ارائه داده است، درواقع می‌توان بخش سوم سه‌گانه‌ای به‌حساب آورد که درسگفتارهای داستایفسکی و کی‌یرکگور دو بخش دیگرِ آن را تشکیل می‌دهند.

مروری بر کتاب «کسب‌وکار اعجاب»
آنچه از قول هیوبرت دریفوس در کتاب «کسب‌وکار اعجاب» نقل شده است، چنانکه پیش‌تر نیز اشاره شد، شرح دریفوس بر سه کتاب «حکمت شادان»، «غروب بت‌ها» و «دجال» فریدریش نیچه است.
دریفوس در شرح خود بر نیچه، که روایت آن در کتاب «کسب‌وکار اعجاب» آمده است، ضمن پرتو افکندن بر فلسفۀ نیچه، پیوند نیچه با هایدگر را نیز نشان می‌دهد و نیز نیچه و کی‌یرکگور و داستایفسکی را باهم مقایسه می‌کند.
کتاب «کسب‌وکار اعجاب»، همچون دیگر شرح‌های هیوبرت دریفوس، تلاقی‌گاه فلسفه و ادبیات و سینماست و دریفوس در شرح خود بر نیچه، از فلسفه به سینما و ادبیات نیز گریز می‌زند و بین این عرصه‌ها پیوند برقرار می‌کند یا به بیانی دیگر، پیوند بین این عرصه‌ها را عیان می‌سازد.
کتاب «کسب‌وکار اعجاب» از پیشگفتار، مقدمه و پنج فصل تشکیل شده است.
فصلهای پنج‌گانۀ کتاب «کسب‌وکار اعجاب» عبارتند از: «اراده یا خودانگیختگی»، «استادبزرگِ فرهنگ»، «اعتیاد به امر مطلق»، «ازنفس‌افتاده، شعر نیهیلیستی» و «کی‌یرکگور، داستایفسکی و نیچه».
در بخشی از کتاب «کسب‌وکار اعجاب» می‌خوانید: «به سخن دریفوس، منظور نیچه از غریزه، نه آنچه در نگاه اول به ذهن می‌رسد، یعنی نیروهای خام، نیازموده و ناپالوده‌ای که در همۀ جانداران از جمله حیوانات وجود دارد، بلکه همان قسم مهارتی است که هایدگر از طریق آن، استفادۀ ماهرانۀ نجار از چکش را توصیف می‌کند؛ یا همان رابطۀ پرورده‌ای است که چوب‌بُر را با درختزار مأنوس می‌کند و او را از وارسیِ تماشاگرانۀ دکارتی بی‌نیاز می‌سازد. بر طبق دوگانه‌ای که گفتیم، نجار و چوب‌بُر، بازیگرند، نه تماشاگر؛ به زبان نیچه، کیفیاتِ انواع چوب‌ها را به‌غریزه درمی‌یابند، نه با زور زدن. دریفوس از راهِ این خوانش هایدگریِ نیچه، غریزه و زور زدن را به ترتیب بر شیوه‌های بودنِ دردستی و فرادستی منطبق می‌کند. او در همین راستا نقل‌قولی جالب از یکی از همکاران خود می‌کند. به سخن او، نیچه بتهوون را دوست نداشت و به‌طعنه می‌گفت که موسیقی او از بس که زور می‌زند عَرَق می‌کند، حال آنکه نُت‌های موسیقی موتسارت به‌نرمی و روانی (و به‌غریزه) پیش می‌روند. دریفوس فوراً با تمسخر می‌افزاید که البته خود نیچه حتی با عرق کردن هم نمی‌توانست ملودی‌هایی در حد بتهوون بسازد و تنها موسیقی‌های به‌جامانده از او، چیزی در حد فاجعه‌اند.»
کتاب «کسب‌وکار اعجاب: نیچه به روایت هیوبرت دریفوس» در انتشارات هرمس منتشر شده است.

دربارۀ هیوبرت دریفوس
هیوبرت لدرر دریفوس (Hubert Lederer Dreyfus)، متولد 1929 و درگذشته به سال 2017، فیلسوف امریکایی و استاد فلسفۀ دانشگاه برکلی بود. اصلی‌ترین علاقه‌های فلسفی و پژوهشی دریفوس شامل پدیدارشناسی، اگزیستانسیالیسم، فلسفۀ روانشناسی و ادبیات و مفاهیم فلسفی هوش مصنوعی بود.
شهرت دریفوس به‌ویژه بابت تفسیرش از فلسفۀ مارتین هایدگر، که منتقدان نام «درایدگر» را بر آن گذاشته‌اند، است.
دریفوس یکی از فیلسوفانی است که براین مگی در مجموعۀ تلویزیونی «فلاسفۀ بزرگ» بی‌بی‌سی با او مصاحبه کرده است.
از جمله آثار هیوبرت دریفوس می‌توان به کتاب «در – جهان – بودن: شرحی بر قسمت نخست وجود و زمان هایدگر» اشاره کرد.

دربارۀ زانیار ابراهیمی
زانیار ابراهیمی، که شرح هیوبرت دریفوس بر نیچه را در کتاب «کسب‌وکار اعجاب» ترجمه و بازنویسی و روایت کرده، مترجم ایرانی است. ابراهیمی متولد 1367 در سنندج و دارای دکترای علوم سیاسی از دانشگاه تهران است. از ترجمه‌های او می‌توان به کتاب‌های «داستایوسکی و فلسفه: جستارهایی دربارۀ جنایت و مکافات»، «مشروعیت عصر مدرن»، «برهوت معنوی جهان: گنوسیسم و فلسفۀ آلمان پس از جنگ»، «واتسون‌ها به بیرمنگام می‌روند»، «جنگ چکاوک‌ها»، «شهریار منجی: معنای شاهکار ماکیاولی»، «پایان الهی یا بشری تاریخ: مجادلۀ بلومنبرگ، لوویت و اشمیت درباب سکولاریزاسیون و مدرنیته»، «مقدمۀ کیمبریج بر والتر بنیامین»، «سال گذشته در مارین‌باد»، «روزی روزگاری در امریکا»، «ریشه‌های الهیاتی مدرنیته» و «الهیات سیاسی پولس» اشاره کرد.
ابراهیمی، به‌جز شرح هیوبرت دریفوس بر نیچه، درسگفتارهایی دیگر از دریفوس بر متون ادبی و فلسفی کلاسیک را نیز ترجمه و بازنویسی کرده است. از کتاب‌های دیگری که از زانیار ابراهیمی در زمینۀ درسگفتارهای دریفوس منتشر شده می‌توان به کتابهای «دلدادۀ زمین: برادران کارامازوف به روایت هیوبرت دریفوس»، «اندرونیِ عُلیا: ترس و لرز به روایت هیوبرت دریفوس»، «زئوسِ غریبه‌نواز: اودیسه به روایت هیوبرت دریفوس» و «مرا اسماعیل صدا کن: موبی‌دیک به روایت هیوبرت دریفوس» اشاره کرد.