هنر ظریف رهایی از دغدغه ها

کتاب «هنر ظریف رهایی از دغدغه‌ها: روشی نو برای خوب زندگی کردن»، نوشتۀ مارک منسن
آیا هر چیزی در زندگی آن‌قدر ارزش دارد که به آن اهمیت بدهیم و به خاطرش حرص‌وجوش بخوریم؟ مارک منسن در کتاب «هنر ظریف رهایی از دغدغه‌ها: روشی نو برای خوب زندگی کردن»، با عنوان اصلی The Subtle Art of Not Giving a Fuck: A Counterintuitive Approach to Living a Good Life، می‌گوید که نه، به هیچ وجه چنین نیست و برای دستیابی به موفقیت و آسودگی در زندگی باید قیدِ خیلی چیزها را بزنیم و فکرمان را با آنها مشغول نکنیم.
«هنر ظریف رهایی از دغدغه‌ها» از کتابهای موفق و مشهور در زمینۀ خودیاری است. متن اصلی این کتاب نخستین بار در سال 2016 منتشر شد و مورد استقبال زیادی قرار گرفت و به فهرست پرفروش‌های «نیویورک‌ تایمز» راه یافت.
مارک منسن در «هنر ظریف رهایی از دغدغه‌ها» سعی دارد به زبانی شیرین و طنزآمیز ما را به بی‌خیال‌شدن خیلی از امور پیش پا افتاده‌ای که زیادی آنها را جدی می‌گیریم برانگیزد و تشویق‌مان کند به تمرکز بر روی چند موضوع اصلی و اساسی. منسن همچنین می‌خواهد یادمان بدهد که خودِ واقعی‌مان را با همۀ ضعف‌هایمان بپذیریم و دنبالِ بیشتر و بیشتر داشتنِ همه‌چیز ندویم و در عوض چند چیز اصلی و مهم را در زندگی بخواهیم. چند چیزی که نه به مادیات، بلکه به معنویات مربوط‌اند. منسن در این کتاب، نه در مقام یک اندرزدهنده ملال‌آور، بلکه به زبانی راحت و خودمانی از فقدان معنویت و بحران وجودی انسان امروز سخن می‌گوید و ما را به توقف و تأمل و دَمی فاصله گرفتن از جهانی که با سرعت به پیش می‌رود فرامی‌خواند و از ما می‌خواهد قدری از کلیشه‌هایی که رسانه‌ها و تبلیغات رنگارنگ به خوردمان می‌دهند فاصله بگیریم و فکر کنیم ببینیم واقعاً چه میزان از آنچه در رسانه‌ها و پیام‌های تبلیغاتی خوشبختی به حساب می‌آید ارزش جدی گرفتن و دوندگی دارد.

مروری بر کتاب «هنر ظریف رهایی از دغدغه‌ها»
کتاب «هنر ظریف رهایی از دغدغه‌ها» اگرچه کتابی انگیزشی است و در دستۀ کتابهای خودیاری و روانشناسی موفقیت می‌گنجد، اما مارک منسن در این کتاب به خودِ این نوع کتابها هم می‌تازد و آنها را به چالش می‌کشد. منسن معتقد است بسیاری از آموزه‌های رایج و کلیشه‌ای در زمینۀ راز موفقیت و شاد زیستن و مثبت بودن، آموزه‌هایی پرت‌وپلا بیش نیستند و تنها به اضطراب و استرس انسان امروز می‌افزایند و کمکی به موفقیت واقعی او نمی‌کنند. او روش پیشنهادی خود را در کتاب «هنر ظریف رهایی از دغدغه‌ها» مناسب‌ترین روش برای دستیابی به موفقیت می‌داند و معتقد است اگر بخواهیم هر چیزی را جدی بگیریم و بابت فقدانش احساس ناراحتی کنیم، آن‌وقت بابت احساس ناراحتی خود هم دچار احساس ناراحتی مضاعف می‌شویم و در چرخه‌ای دوزخی می‌افتیم که رهایی از آن دشوار خواهد بود. منسن در عوض می‌گوید که برای بهترین بودن در همه چیز دوندگی نکنیم، چون حاصلش جز سرخوردگی و خشم و ناراحتی و اضطراب و افسردگی نخواهد بود. «هنر ظریف رهایی از دغدغه‌ها» به ما می‌آموزد که ضعف و ناکامی و ناتوانی خود را در بسیاری از موارد بپذیریم و بابت امور حاشیه‌ای خودمان آزار ندهیم و سرزنش نکنیم. منسن در این کتاب معتقد است که دوندگی برای در همه‌چیز بهتر بودن نتیجۀ عکس می‌دهد و بهتر است بابت داشتن و نداشتن خیلی چیزها خودمان را اذیت نکنیم. مهم نیست که پول زیاد یا اندام زیبایی نداریم و به اندازة کافی محبوب نیستیم. مهم این است که با متفاوت بودن خود کنار بیاییم و زور نزنیم که به رنگ جماعت درآییم. چنانکه منسن در «هنر ظریف رهایی از دغدغه‌ها» به ما می‌آموزد، اگر محبوبیت و جلب توجه همگان را بی‌خیال شویم و با متفاوت بودن خود کنار بیاییم آن‌وقت خواهیم دید که عملاً خوشبخت‌تریم. «هنر ظریف رهایی از دغدغه‌ها»، به تعبیر منسن، بی‌خیال‌شدنِ بی‌شمار موضوع و مشغلۀ جزئی و بی‌اهمیت و چسبیدن به چند چیز مهم و اصولی است. مثلاً همین که حواس‌مان را بر خانواده و دوستان و امور ارزشمندی از این دست متمرکز کنیم کافی است، چون این امور ارزش آن را دارند که به آنها اهمیت بدهیم و جدی‌شان بگیریم، اما بسیاری از چیزها چنین ارزشی را ندارند، اگرچه شبکه‌های اجتماعی، رسانه‌ها و انواع و اقسام تبلیغات می‌کوشند با بمبارانِ شبانه‌روزیِ ما وادارمان کنند که بابت نداشتن بی‌شمار چیز بی‌اهمیت غصه بخوریم و خود را گرفتار رقابت‌های دیوانه‌وار کنیم. با «هنر ظریف رهایی از دغدغه‌ها» اما یاد می‌گیریم که از دام رقابت‌های بی‌حاصل و مصرف‌زدگی جنون‌آمیزی که سودش فقط به جیب نظام سرمایه‌داری می‌رود رهایی یابیم و فقط به چند اولویت مهم زندگی اهمیت بدهیم. منسن اما در عین حال تأکید می‌کند که «بی‌خیالی» با «بی‌تفاوتی» یکی نیست و آدمِ «بی‌خیال» با آدم «بی‌تفاوت» فرق دارد. آدم «بی‌خیال» نسبت به درد دیگران و مشکلات خانواده و دوستان و عزیزانش و نسبت به مسائل اساسی زندگی حساس است، اما برای امور بی‌اهمیتی که تبلیغات رسانه‌ای و فرهنگ سرمایه‌داری آنها را مهم جلوه می‌دهند، خودش را اذیت نمی‌کند. ولی آدم‌های «بی‌تفاوت»، برعکسِ بی‌خیال‌ها، تنها وانمود می‌کنند که به دور و برشان و به نظر دیگران و آنچه برای دیگران مهم است اهمیت نمی‌دهند، اما در واقع محبوبیت و پول و شهرت و ثروت و نظایر اینها و در مجموع بهترین بودن برایشان مهم است و ناکامی خود را پشتِ نقابِ بی‌تفاوتی و تمسخر مخفی می‌کنند، در حالی که بی‌خیال‌ها ناکامی و ضعف خود می‌پذیرند و دنبال این نیستند که در همه‌چیز بهترین باشند.
«هنر ظریف رهایی از دغدغه‌ها» همچنین به ما می‌آموزد که درد و رنج هم جزئی از زندگی است و بهتر است به جای فرار از رنج و امور ناخوشایند زندگی، واقع‌بینانه با آنها روبه‌رو شویم و آنها را به عنوان بخشی از زندگی‌مان بپذیریم، چون به اعتقاد مَنسون از درد و رنج نیز می‌توان چیزهای سودمندی آموخت.

درباره مارک منسن، نویسنده کتاب «هنر ظریف رهایی از دغدغه‌ها»
مارک منسن (Mark Manson‎)، متولد 1984، نویسنده کتابهای خودیاری و وبلاگ‌نویس امریکایی است. منسن تحصیلکرده دانشگاه بوستون است. او از نویسندگان موفق در زمینۀ خودیاری است و دو کتابش در این زمینه به فهرست پرفروش‌های «نیویورک تایمز» راه یافته است.

درباره ترجمۀ فارسی کتاب «هنر ظریف بی‌خیالی»
از کتاب «هنر ظریف رهایی از دغدغه‌ها: روشی نو برای خوب زندگی کردن» نیز، مانند بسیاری از دیگر کتابهای حوزه خودیاری و روانشناسی انگیزشی، چندین ترجمۀ فارسی موجود است. نشر میلکان این کتاب را با ترجمۀ میلاد بشیری منتشر کرده است. این کتاب همچنین با عنوان «هنر ظریف بی‌خیالی: رویکردی نامتعارف به خوب زیستن» و به ترجمۀ رشید جعفرپور در نشر کرگدن منتشر شده است. نشر پیکان نیز این کتاب را با عنوان «هنر ظریف بی‌خیالی: فلسفه‌ای غیر متعارف برای داشتن یک زندگی خوب» و به ترجمۀ منیژه شیخ‌جوادی (بهزاد)، منتشر کرده است. از دیگر ترجمه‌های این کتاب می‌توان به ترجمۀ پرستو عوض‌زاده اشاره کرد که با عنوان «هنر ظریف بی‌خیالی: راهکاری دور از انتظار برای تجربه‌ی یک زندگی خوب»، در نشر سلسله مهر منتشر شده است.

رتبۀ کتاب «هنر ظریف رهایی از دغدغه‌ها» در گودریدز: 3.93 از 5.