دیکتاتورزاده ها

کتاب «دیکتاتورزاده‌ها: دیکتاتورها چه‌جور فرزندانی پرورش می‌دهند؟»، اثر جی نوردلینگر
درباره فرزندان دیکتاتورها چه می‌دانیم؟ جی نوردلینگر در کتاب «دیکتاتورزاده‌ها: دیکتاتورها چه‌جور فرزندانی پرورش می‌دهند؟»، با عنوان اصلی Children of Monsters: An Inquiry Into the Sons and Daughters of Dictators، تمرکزش را روی فرزندان دیکتاتورها و زندگی و سرگذشت و سرنوشت آن‌ها گذاشته است. «دیکتاتورزاده‌ها» جستارهایی است از نوردلینگر که در هرکدام از آن‌ها به فرزندان یکی از دیکتاتورهای مدرن پرداخته شده است. نوردلینگر در کتاب «دیکتاتورزاده‌ها» از فرزندان دیکتاتورهای قرن بیستم به بعد و تعامل آن‌ها با پدرانشان و نیز تصویر و تصورشان از آن پدران مخوف نوشته و نظر آن‌ها درباره پدرانشان را بازتاب داده است.
«دیکتاتورزاده‌ها» درباره فرزندان دیکتاتورهایی است که نام بسیاری از آن‌ها را فراوان شنیده‌ایم؛ دیکتاتورهایی که نامشان تجسم هراس و وحشت و کشتار است. این پدران مخوف با فرزندان خود چطور تا می‌کرده‌اند و احساس فرزندان آن‌ها نسبت به این پدران ترسناک چه بوده است؟ آیا فرزندان این دیکتاتورها نیز به اندازه خود آن‌ها بی‌رحم و مخوف و خشن بوده‌اند؟ بعد از فروپاشی حکومت پدران چه بر سر این فرزندان آمده و آن‌ها چه راهی پیش گرفته‌اند و درباره پدران‌شان چه گفته‌اند؟ این‌ها از جمله پرسش‌هایی است که چه بسا با خواندن کتاب «دیکتاتورزاده‌ها» پاسخ‌هایی برایشان بیابیم.
متن اصلی کتاب «دیکتاتورزاده‌ها» نخستین بار در سال 2015 منتشر شده است.

مروری بر کتاب «دیکتاتورزاده‌ها»
نوردلینگر در آغاز کتاب «دیکتاتورزاده‌ها» شرح می‌دهد که ایده نوشتن چنین کتابی از کجا در ذهنش جرقه زده است. قضیه، چنانکه او روایت می‌کند، به سفرش به آلبانی برمی‌گردد. نوردلینگر در سال 2002، یعنی ده سال بعد از فروپاشی کمونیسم در آلبانی، برای اولین بار به این کشور سفر می‌کند. طی همین سفر است که به انور خوجه، دیکتاتور کمونیست آلبانی که چهل سال بر این کشور حکومت کرد، فکر می‌کند و اندیشیدن به انور خوجه به اندیشیدن درباره فرزندان خوجه می‌انجامد و اینکه فرزندان چنین دیکتاتوری چه‌جور آدم‌هایی می‌توانند باشند. نوردلینگر به نوشتن مقاله‌ای در باب همین موضوع فکر می‌کند، اما ایده‌اش بسط می‌یابد و او تصمیم می‌گیرد کتابی درباره فرزندان دیکتاتورها بنویسد که حاصل آن می‌شود همین کتاب «دیکتاتورزاده‌ها» که در آن فرزندان دیکتاتورها به ما معرفی شده‌اند. نویسنده در این کتاب، با ترسیم سیمای فرزندان دیکتاتورها و شرح و تفصیل بیشتر درباره آن‌هایشان که جالب‌تر و خاص‌تر بوده‌اند به ما می‌گوید که کدام دیکتاتورها با فرزندانشان رابطۀ بهتر و کدام رابطه‌ای بد داشته‌اند و فرزندان کدام دیکتاتورها فرزندانی بهتر از کار درآمده‌اند و بدترین دیکتاتورزاده‌ها چه کسانی بوده‌اند. نوردلینگر در «دیکتاتورزاده‌ها» وضعیت عجیب و دشوار و پیچیده فرزند دیکتاتوری مخوف بودن را شرح می‌دهد.
کتاب «دیکتاتورزاده‌ها» درباره فرزندان دیکتاتورهایی است که در قرن بیستم پا گرفتند و بعضی از آن‌ها تا قرن بیست و یکم نیز همچنان بر سر قدرت بودند. کتاب با آدولف هیتلر آغاز می‌شود؛ دیکتاتوری که رسماً فرزندی نداشته، اما زنی فرانسوی مدعی بوده که در زمانی که هیتلر در جنگ جهانی اول سرباز بوده از او باردار و صاحب پسری شده است.
«دیکتاتورزاده‌ها» درباره فرزندان هجده دیکتاتور است که عبارتند از: هیتلر، موسولینی، فرانکو، استالین، توجو، مائو، کیم، خوجه، چائوشسکو، دووالیه، کاسترو، قذافی، صدام، موبوتو، بوکاسا، عیدی امین، منگیستو و پل پوت.
در بخشی از این کتاب می‌خوانید: «انکارگرایی در میان فرزندان دیکتاتورها مشترک است. شاید نوعی مکانیسم ضروری برای کنارآمدن باشد. بسیاری از آن‌ها با دروغ زندگی کرده‌اند. وقتی کتابم را می‌نوشتم متوجه پوستر یک نمایش در برادوی شدم. روی پوستر نوشته شده بود: "هر کسی آن‌طور به یاد می‌آورد که باید به یاد بیاورد." پسران و دختران دیکتاتورها مثل مردم دیگر، اغلب آن‌طور که باید پدرشان را به‌خاطر می‌آورند: آن‌طور که پدرشان بود و رژیم‌اش را.
برخی مردم هم به این مسئله دامن زده‌اند. منظورم این است که همیشه بقایا، هسته‌ای از طرفداران، همدستان و مشتاقان گذشته وجود دارند. همچنین جوان‌هایی که در کله‌شان فرو کرده‌اند که دیکتاتوریِ گذشته، عصری طلایی بوده است. وقتی آلساندرا موسولینی اولین‌بار نامزد انتخابات شد، مردم به او سلام فاشیستی دادند. ژنرال مائو شین‌یو در چین نیز شور و شوق زیادی برای پدربزرگش – که قتل‌عام بسیار کرده بود – دید.
حالا یک سؤال مهم: "چقدر باید به این شخصیت‌ها ارفاق کنیم؟" منظورم پسران و دختران دیکتاتورهاست. زمانی که فصل مربوط به استالین را می‌نوشتم، با دوستم ایگنات سولژنیتسین، پسر الکساندر سولژنیتسین نویسنده بزرگ روس، صحبت کردم. ما به‌طور خاص درباره واسیلی حرف زدیم. من گفتم: "یادت نرود که او پسر بدترین مرد در تاریخ شوروی بود و خطاهایی کرد که تقصیر خودش نبود. و تو پسر بهترین مرد در تاریخ شوروی هستی. بهش فکر کن، تو درست نقطۀ مقابل واسیلی هستی."
این از مسئولیت اخلاقی واسیلی استالین کم نمی‌کند. او انسانی خبیث و جانی بود. می‌توان اذعان کرد که او مشکلات زیادی داشت که باید بر آن‌ها غلبه می‌کرد. احتمالاً برایش سخت بود که آدمی خبیث از آب درنیاید. به‌هرحال او زیر پر و بال مأموران امنیتی استالین بزرگ شده بود.
هرگز فکر نمی‌کردم که در بحثی اخلاقی، از مردی نقل قول کنم که خودش فکر می‌کرد نوه هیتلر است، اما اینجا از او صحبتی می‌آورم: فیلیپ لورت – اگر یادتان باشد – گفت: "من فکر نمی‌کنم که خصلت اهریمنی به کسی منتقل شود. قطعاً خصائلی از والدینت به تو می‌رسد اما این خود تو هستی که زندگی‌ات را بنا می‌کنی و خودت را می‌سازی."»

درباره جی نوردلینگر، نویسنده کتاب «دیکتاتورزاده‌ها»
جی نوردلینگر، متولد 1963، روزنامه‌نگار امریکایی و منتقد موسیقی است. نوردلینگر همکاری با نشریاتی چون «نشنال ریویو»، «نیو کرایتریون» و «نیویورک سان» را در کارنامه دارد.

درباره ترجمۀ فارسی کتاب «دیکتاتورزاده‌ها»
کتاب «دیکتاتورزاده‌ها: دیکتاتورها چه‌جور فرزندانی پرورش می‌دهند؟» با ترجمۀ زینب کاظم‌خواه در بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه منتشر شده است. زینب کاظم‌خواه روزنامه‌نگار و مترجم ایرانی است. او تا کنون کتابهای مختلفی را در زمینۀ سیاست و تاریخ ترجمه و منتشر کرده است. «مصائب آشپزی برای دیکتاتورها»، «حَسرت نمی‌خوریم: زندگی در کره شمالی»، «هزاران فرسنگ تا آزادی: فرار من از کره شمالی» و «سایۀ دیکتاتور: زندگی تحت حکومت آگوستو پینوشه» از جمله ترجمه‌های اوست.

رتبۀ کتاب «دیکتاتورزاده‌ها» در گودریدز: 3.64 از 5.