بازار آزاد و دشمنان آن

کتاب «بازار آزاد و دشمنان آن» اثر لودویگ فون میزس
درسگفتارهایی از لودویگ فون میزس در دفاع از لیبرالیسم و اقتصاد سرمایه‌داری و در نقد پوزیتیویسم و مارکسیسم و سوسیالیسم. کتاب «بازار آزاد و دشمنان آن: شبه‌علم، سوسیالیسم و تورم»، با عنوان اصلی The Free Market and Its Enemies: Pseudo-science, Socialism, and Inflation، نُه درسگفتار اقتصادی از لودویگ فون میزس هستند که همگی در سال 1951 از جانب این متفکر و اقتصاددانِ مهم و برجستۀ لیبرال ارائه شده‌اند.
کتاب «بازار آزاد و دشمنان آن» به‌دلیل زبان ساده‌ای که فون میزس، به‌اقتضای درسگفتار بودن مباحث این کتاب، برای ارائۀ نظریه‌هایش به‌کار گرفته کتابی مناسب برای آشنایی اولیه با دیدگاه‌های این متفکر است و بابی برای آشنایی مقدماتی با لیبرالیسم و اقتصاد بازار آزاد می‌گشاید.
در کتاب «بازار آزاد و دشمنان آن» با مبانی اقتصاد بازار آزاد آشنا می‌شویم. میزس در درسگفتارهای این کتاب به‌روشنی و به زبانی ساده توضیح می‌دهد که اقتصاد بازار آزاد چه مزایایی دارد و چه نقدهایی بر مارکسیسم و سوسیالیسم، که ایدئولوژی‌هایی در تقابل با لیبرالیسم و نظام سرمایه‌دار مبتنی بر بازار آزاد هستند، وارد است و نیز بین علوم تجربی و علوم طبیعی چه تفاوتی به‌لحاظ روش‌شناختی وجود دارد.

مروری بر کتاب «بازار آزاد و دشمنان آن»
آن‌چه از لودویگ فون میزس در کتاب «بازار آزاد و دشمنان آن» گردآوری و منتشر شده شامل درسگفتارهایی است که او در سال 1951 در بنیاد آموزش اقتصاد (اف‌ای‌ای) در دفتر مرکزی این بنیاد در نیویورک برگزار کرده است.
درسگفتارهای میزس در کتاب «بازار آزاد و دشمنان آن» بیانگر چکیده‌ای از اندیشه‌ها و دیدگاه‌هایی هستند که میزس آن‌ها را در کتاب‌های مختلفش به‌صورت مفصل و به زبانی تخصصی‌تر از این درسگفتارها بیان کرده است؛ اندیشه‌ها و دیدگاه‌هایی در دفاع از لیبرالیسم کلاسیک و توضیح و تشریح آن و شرح مزیت‌های اقتصاد بازار آزاد بر اقتصاد سوسیالیستی.
میزس در کتاب «بازار آزاد و دشمنان آن» از علم اقتصاد و پیوند اقتصاد بازار آزاد با آزادی انسان و نیز نسبت این مدل اقتصادی با نفع شهروندان سخن می‌گوید و از اینکه با رقابت آزاد اقتصادی نه‌فقط تولیدکنندگان و کارآفرینان که مصرف‌کنندگان نیز سود می‌کنند و در نظام مبتنی بر بازار آزاد نفع تولیدکنندگان در نفع مصرف‌کنندگان است و تولیدکنندگان و کارآفرینان برای جلب رضایت مشتریان باید در تولید دست به خلاقیت بزنند.
میزس همچنین در کتاب «بازار آزاد و دشمنان آن» سوسیالیسم و مارکسیسم و مفهوم جامعۀ طبقاتی را با نگاهی نقادانه بررسی و تحلیل می‌کند و توضیح می‌دهد که ماتریالیسم چه منافاتی با آزادی فردی دارد.
نقد آرای کینز، نقد پوزیتیویسم آگوست کُنت و تفاوتی که میان روش‌شناسی علوم طبیعی و علوم اجتماعی وجود دارد، انقلاب صنعتی، تورم و پیدایش پول و نقش مؤثر آن در اقتصاد و فعالیتهای اقتصادی از دیگر موضوعاتی هستند که در کتاب «بازار آزاد و دشمنان آن» به آن‌ها پرداخته شده است.
کتاب «بازار آزاد و دشمنان آن» از پیش‌گفتاری به‌قلم ریچارد ام. ابلینگ، از رؤسای بنیاد آموزش اقتصاد و از طرفداران مکتب اقتصادی اتریش که میزس به آن تعلق داشت، نُه درسگفتار از میزس و دو بخش با عنوان‌های «ارجاعات متفرقۀ نقل‌شده در جریان مباحث» و «بنیاد آموزش اقتصاد: خانۀ آزادی از 1946» تشکیل شده است.
درسگفتارهای نُه‌گانۀ کتاب «بازار آزاد و دشمنان آن» عبارتند از: «علم اقتصاد و مخالفان آن»، «شبه‌علم و فهم تاریخی»، «انسان کنشگر و علم اقتصاد»، «مارکسیسم، سوسیالیسم و شبه‌علم»، «کاپیتالیسم و پیشرفت بشر»، «پول و تورم»، «استاندارد طلا: اهمیت و بازیابی آن»، «پول، اعتبار و چرخۀ کسب‌وکار» و «چرخۀ تجاری و فراتر از آن».

دربارۀ لودویگ فون میزس، نویسندۀ کتاب «بازار آزاد و دشمنان آن»
لودویگ هاینریش الدر فون میزس (Ludwig Heinrich Edler von Mises)، متولد 1881 و درگذشته به سال 1973، اقتصاددان، مورخ، جامعه‌شناس و منطق‌دانِ اتریشی – امریکایی و از اقتصاددانان مکتب اتریش بود.
میزس از متفکران برجستۀ لیبرالیسم کلاسیک است. او در شهر لِمبرگ متولد شد. لِمبرگ در زمان تولد او به امپراتوری اتریش – مجارستان تعلق داشت اما اکنون در غرب اوکراین واقع است. میزِس در دانشگاه وین حقوق خواند و بعد از گرفتن مدرک دکترای حقوق از این دانشگاه در اتاق بازرگانی و مشاغل وین مشغول به کار شد. او در دهۀ 1920 به دولت اتریش مشاورۀ اقتصادی می‌داد.
میزِس همچنین در دانشگاه وین و مؤسسۀ عالی مطالعات بین‌المللی ژنو درس می‌داد و علاوه بر تدریس رسمی، جلساتی خصوصی هم برگزار می‌کرد. او در دورانی که مشاور اقتصادی دولت اتریش بود بر نوع سیاست‌گذاری‌های این دولت مؤثر بود و دیدگاه‌های لیبرالیستی کلاسیک خود را به دولت تسری داد.
با بحرانی‌‌شدن اوضاع اروپا و درگیری جنگ جهانی دوم در پایان دهۀ 1930 میلادی، میزِس در سال 1940 بارِ سفر بست و به امریکا رفت و تا پایان عمر در آنجا ماند. در امریکا، به کمک صندوق ویلیام فولکر که حامی اقتصاددانان لیبرالِ مهاجر بود، توانست در دانشگاه نیویورک تدریس کند. البته حق‌التدریس او را نه دانشگاه بلکه لورنس فرتیگ می‌داد که روزنامه‌نگاری لیبرال بود و در هیئت امنای دانشگاه نیویورک عضویت داشت.
از شاگردان میزس می‌توان به فریدریش آگوست فون هایک، اوسکار مورگنشترن و اریک فوگِلین اشاره کرد.
کتاب‌های «کنش انسانی: رساله‌ای در علم اقتصاد»، «لیبرالیسم»، «بوروکراسی»، «ذهنیت ضد سرمایه‌داری»، «سیاست اقتصادی»، «سوسیالیسم» و «نظریۀ پول و اعتبار» از جمله آثار لودویگ فون میزس هستند.

دربارۀ ترجمۀ فارسی کتاب «بازار آزاد و دشمنان آن»
کتاب «بازار آزاد و دشمنان آن: شبه‌علم، سوسیالیسم و تورم» با ترجمه و مقدمۀ مهدی تدینی، همراه با مقاله‌ای از موسی غنی‌نژاد با عنوان «میزس متفکری بی‌همتا»، در بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه منتشر شده است.
مهدی تدینی، متولد 1359، مترجم و روزنامه‌نگار ایرانی و پژوهشگر حوزۀ تاریخ و اندیشۀ سیاسی است. او دبیری بخش جامعه‌شناسی سیاسی نشریۀ «سیاست‌نامه» و نیز دبیری بخش علوم اجتماعی و فلسفۀ نشر ثالث را در کارنامۀ کاری خود دارد.
تدینی کتاب‌های زیادی را در زمینۀ فلسفه و علوم سیاسی ترجمه و منتشر کرده که از آن میان می‌توان به کتاب‌های «عناصر و خاستگاه‌های حاکمیت توتالیتر»، «بوروکراسی»، «لیبرالیسم»، «نظریه‌های فاشیسم»، «فاشیسم و کاپیتالیسم: نظریه‌هایی دربارۀ خاستگاه‌ها و کارکرد اجتماعی فاشیسم»، جنبش‌های فاشیستی: بحران نظام لیبرالی و تکامل فاشیسم»، «قرن بیستم: ایدئولو‌ژی‌های خشونت»، «بولشویسم از موسی تا لنین: گفتگویی میان من و آدولف هیتلر» و «گفتگو با موسولینی» اشاره کرد.