مجموعه دانشنامه فلسفه استنفورد 10: معرفت شناسی

کتاب «دانشنامۀ فلسفۀ استنفورد (10) : معرفت‌شناسی» به‌قلم جمعی از نویسندگان
آشنایی با مفاهیم کلیدی حوزۀ معرفت‌شناسی از طریق مدخل‌هایی از کتاب آنلاین «دانشنامۀ فلسفۀ استنفورد». در دهمین مجلد از ترجمۀ فارسی گزیده‌ای از مدخل‌های کتاب «دانشنامۀ فلسفۀ استنفورد»، با عنوان «معرفت‌شناسی»، مدخل‌هایی را به‌قلم نویسندگان مختلف می‌خوانید که در آن‌ها به معرفی و شرح مفاهیم مهم و بنیادین معرف‌شناسی و وجوه گوناگون این مفاهیم و نظریه‌های مربوط به آن‌ها پرداخته شده است.
کتاب «دانشنامۀ فلسفۀ استنفورد»، با عنوان اصلی Stanford Encyclopedia of Philosophy، که کتاب «معرفت‌شناسی» ترجمۀ فارسی بخشی از مدخل‌های آن است، درواقع یک دانشنامۀ آنلاینِ فلسفه است که به ‌صورت رایگان در دسترس کاربران اینترنت قرار دارد و تحت مدیریت دانشگاه استنفورد منتشر می‌شود. مدخل‌های این دانشنامه را متخصصانی از سراسر جهان می‌نویسند.
در ایران چندی‌ست که انتشارات ققنوس اقدام به انتشار ترجمۀ گزیده‌ای از مدخل‌های «دانشنامۀ فلسفۀ استنفورد» کرده و این مدخل‌ها را در مجلداتی مختلف، که برحسب موضوع دسته‌بندی شده‌اند، به ‌صورت کتاب کاغذی منتشر می‌کند. سرپرست و ویراستار این پروژه مسعود علیا است و مترجم‌های مختلفی در ترجمۀ فارسی مدخل‌های هر کتاب از این مجموعه با او همکاری می‌کنند.
کتاب «معرفت‌شناسی»، چنانکه پیش‌تر اشاره شد، جلد دهم از کتاب‌های منتشر شده در چارچوب این پروژه است. این کتاب، منبعی کارآمد برای آشنایی اولیه با اصول و مبانی معرفت‌شناسی است و دریچه‌ای را برای آشنایی بیشتر و عمیق‌تر با این شاخه از فلسفه می‌گشاید و کلیدی برای ورود به دنیای معرف‌شناسی به‌دست علاقه‌مندان فلسفه می‌دهد.

مروری بر کتاب «معرفت‌شناسی»
آنچه در کتاب «معرفت‌شناسی» از مجموعۀ «دانشنامۀ فلسفۀ استنفورد» گردآوری و ترجمه شده، هفت مدخل مربوط به هفت موضوع و مفهوم مهم و پایه‌ایِ مرتبط با معرفت‌شناسی است.
هر یک از مدخل‌های کتاب «معرفت‌شناسی» با یک درآمد آغاز می‌شود و پس از آن به وجوه گوناگون موضوعات مربوط به آن مدخل پرداخته می‌شود.
مدخل‌های کتاب «معرفت‌شناسی» عبارتند از: «صدق» نوشتۀ مایکل گلَنزبرگ و ترجمۀ مهدی محمدی، «درون‌نگری» نوشتۀ اریک شوئیتسگبل و ترجمۀ یاسر پوراسماعیل، «شهود» نوشتۀ جوئل پاست و ترجمۀ یاسر پوراسماعیل، «بدن‌آگاهی» نوشتۀ فردریک دو وینیمون و ترجمۀ مریم خدادادی، «شواهد» نوشتۀ تامس کِلی و ترجمۀ امیرحسین خداپرست، «معرفت‌شناسی اجتماعی» نوشتۀ اَلوین گلدمن و ترجمۀ مهدی رعنائی و «عقل به روایت کانت» نوشتۀ گرت ویلیامز و ترجمۀ داود میرزایی.
نظریه‌های نوکلاسیک صدق، نظریۀ صدق تارسکی، واقع‌باوری و ضدواقع‌باوری، فروکاست‌باوری، صدق و زبان، خصوصیات کلی درون‌نگری، تبیین‌های درون‌نگرانه در مقابل تبیین‌های غیردرون‌نگرانه از معرفت به خود، نقش درون‌نگری در روان‌شناسی علمی، دقت درون‌نگری، ماهیت شهود، نقش معرفت‌شناختی شهودها، فلسفۀ تجربی و شهودها، نظریه‌های بدن‌آگاهی، بدن‌آگاهی و ادراک حسی، مکانمندی بدن‌آگاهی، حس مالکیت بدن، معرفت‌شناسی بدن‌آگاهی، نقش کارکردی بدن‌آگاهی، شواهد در مقام اموری که باور را موجه می‌کنند، شواهد در مقام راهنمای صدق، شواهد در مقام داور بی‌طرف، تاریخ معرفت‌شناسی اجتماعی، دریافت‌های گوناگون از امر اجتماعی، مسائل نظری معرفت‌شناسی اجتماعی، مسائل مربوط به طراحی نهادی در معرفت‌شناسی اجتماعی و نقش شناختی عقل و محدودیت‌های آن از دیدگاه کانت از جمله موضوعاتی هستند که در مدخل‌های مختلف کتاب «معرفت‌شناسی» به آن‌ها پرداخته شده است.
کتاب «معرفت‌شناسی» کتابی است که هم دانشجویان فلسفه را به‌کار می‌آید و هم مخاطبان غیرمتخصص اما علاقه‌مند به مطالعۀ فلسفه و مباحث فلسفی و خصوصاً کسانی را که علاقه‌مند به مطالعه در زمینۀ معرفت‌شناسی و مباحث مربوط به آن هستند. این کتاب نقطۀ شروع خوبی برای ورود تخصصی‌تر به مباحث مربوط به حوزۀ معرفت‌شناسی است و جنبه‌های گوناگون معرف‌شناسی را توضیح می‌دهد و معرفی می‌کند.
نویسندگان مدخل‌های دهگانۀ کتاب «معرف‌شناسی» در این مدخل‌ها وجوه گوناگونی از موضوع هر مدخل را توضیح داده‌اند و نظریه‌های مهمی را هم که درباب هر موضوع ارائه شده معرفی کرده‌اند.
کتاب «دانشنامۀ فلسفۀ استنفورد (10): معرفت‌شناسی» در انتشارات ققنوس منتشر شده است.

دربارۀ مسعود علیا، سرپرست و ویراستار ترجمۀ فارسی مجموعۀ «دانشنامۀ فلسفۀ استنفورد»
مسعود علیا، متولد 1354، پژوهشگر حوزۀ فلسفه و مترجم ایرانی است. علیا دارای لیسانس زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران، فوق‌لیسانس فلسفه از دانشگاه شهید بهشتی و دکترای فلسفه از مؤسسۀ حکمت و فلسفه است. او استادیار گروه فلسفۀ هنر دانشگاه هنر است.
از ترجمه‌های مسعود علیا می‌توان به کتاب‌های «وضع بشر»، «بیماری منتهی به مرگ»، «از وجود به موجود»، «حیات ذهن»، «جنبش پدیدارشناسی: درآمدی تاریخی» و «دیباچه‌ای بر فلسفۀ قرون وسطی» و از آثار تألیفی او می‌توان به کتاب‌ «کشف دیگری همراه با لویناس» اشاره کرد.
ترجمۀ مسعود علیا از کتاب «جنبش پدیدارشناسی: درآمدی تاریخی» برندۀ جایزۀ کتاب سال شده است.