گفت و گوی بی پایان روانکاوی معاصر و فرایندهای خلق اثر هنری از ایده تا نمایش

درباره کتاب «گفت وگوی بی‌پایان؛ روانکاوی معاصر و فرآیندهای خلق اثر هنری از ایده تا نمایش»
Creative States of Mind
Psychoanalysis and the Artist’s Process
کتاب «گفت‌وگوی بی‌پایان» کتابی است که مولف در آن با کمک مصاحبه با هنرمندان، خواننده را به درون فرآیند خلاق ذهنی می‌برد. پاتریشیا تازند مولف کتاب «گفت‌وگوی بی‌پایان» با تکیه بر این باور که ذهن هنرمندان به دلیل خلاقانه بودن، تعریف‌های کلیشه‌ای از روایات روانکاوی را پس می‌زند و بر این اساس باید برای مواجهه با آنها از رفتارهای روانی‌شان آگاهی پیدا کرد، به تحقیق و پژوهشی دست زده است که خوانشی متفاوت از درک هنر و هنرمند را برای مخاطب ارائه می‌کند. نویسنده که خودش هنرمند و روانکاو است از نظریه‌های روانکاوی برای روشن کردن مسائل بنیادینی چون منشاء ایده‌های جدید و حالت ذهنی هنرمند در این کار استفاده می‌کند و در قالبی نو مخاطب را با دنیای پیچیدة ذهن هنرمند آشنا می‌کند. پاتریشیا تازند با تکیه بر مصاحبه با 33 هنرمند حرفه‌ای که از تجربه خود هنگام خلق آثار هنری جدید صحبت می‌کنند و همچنین روش کار هنری خودش، مسیر فرآیند خلاق را از نخستین جرقه‌ها یا پیش ادرارک که هنرمند تا تکمیل اثر و عرضة عمومی آن پی می‌گیرد با استفاده از نظریه روانکاوی به ویژه آثار دونالد وینیکات، ماریون میلنر و کریستوفر بولاس فرآیند ذهنی هنرمند را به صورت مجموعه‌ای از مراحل مرتبط و همپوشان نشان می‌دهد که به صورت حرکتی میان دنیای درونی هنرمند، واقعیت بیرونی مشترک و فضاهای بین‌شان جابه‌جا می‌شود.
درواقع کتاب «گفت‌وگوی بی‌پایان» با ارائة گزارشی از مسیر کامل فرایند ذهنی هنرمند که بر مبنای شواهد ارائه شده از سوی خود هنرمندان بوده است، شکاف مهمی را در نظریه روانکاوی هنر پر می‌کند. موضوعی که شاید تا کنون کمتر به آن پرداخته شده باشد. در نتیجه کتاب «گفت‌وگوی بی‌پایان» هم برای هنرمندانی که به دنبال درک بهتر از فرایندهای خلاقه ذهن هستند کاربردی است و هم روانکاوان و روان درمانگرانی که به کار بالینی می‌پردازند و علاقه‌مند هستند از کم و کیف ذهن هنرمندان و ذهن‌های خلاق سردربیاورند.
چون پاتریشیا تازند، مولف اثر بر این باور است که اثر هنری معمولا فراتر از فهم ما سخن می‌گوید و در برابر هر طبقه‌بندی و برچسب‌زدنی که در این سال ها در علم روانشناسی شناخته شده، مقاومت کند. بنابراین، ذهنی هم که توانایی خلق چنین آثاری را در قرن حاضر دارد، بیشتر تلاش‌های روانکاو، مخاطب و منتقد را برای درک فرایندهایش با شکست مواجه خواهد کرد. شیوه‌های تحلیل و رویکردهای مختلف روانکاوانه در مواجهه با هنرمندان کارکردهای پیشین خود را از دست داده‌اند، از همین روی هرگونه تلاش در این راه از باب «گفت و گوی بی پایان» ذهن‌های مختلف و در حضور دیگری‌های دور و نزدیک است؛ که می‌توان امیدوار بود مفاهیمی به غایت سبک تر، ناملموس و کمتر مطرح شده را از به اصطلاح کیس‌های مد نظر بیرون بکشد و ادراکی سیال را تجربه کنیم چون به قول مولف «اگر جز این باشد تنها با یکی از صدها رویایِ هنرمند در ماتریسِ ذهنِ او برخورد کرده‌ایم و از معنای آن در تمام داستان بی خبر مانده‌ایم.»

درباره مولف کتاب «گفت‌وگوی بی‌پایان»
پاتریشیا تازند مولف کتاب «گفت‌وگوی بی‌پایان» هنرمندی فعال در حوزه‌های ویدئو، عکاسی و چیدمان است، او همچنین روان‌درمانگر تحلیلی و روان‌کاو است و آثار هنری او به طور گسترده بارها و بارها به نمایش درآمده‌اند. او همچنین تالیفات زیادی در حوزه روانکاوی هنرمندان دارد و نوشته‌های او در زمینه روانکاوی و فرایند ذهنی هنرمندان در نشریات مختلفی منتشر شده‌اند. تازند به تازگی موفق به اخذ درجه دکتری از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه لندن شده است.

درباره ترجمه فارسی «گفت وگوی بی‌پایان؛ روانکاوی معاصر و فرآیندهای خلق اثر هنری از ایده تا نمایش»
کتاب «گفت‌وگوی بی‌پایان» را خانم سحر اعلائی به فارسی ترجمه کرده است. این مترجم ماجرای آغاز ترجمه کتاب را اینگونه توضیح می‌دهد که «در فرایند پژوهش با موضوع بررسی نقاط عطف روانکاوی معاصر بیون و پسا بیونی‌ها با هنر تجسمی قرن بیست و یکم و فلسفه معاصر که با همکاری بنیاد رسول‌اف در جریان بود، با پاتریشیا تازند آشنا شدم» خانم اعلائی خیلی زود متوجه می‌شود که او و خانم تازند هردو روی موضوع مشترکی در حال پژوهش هستند و با درمیان گذاشتن این موضوع و با پیشنهاد احسان رسول‌اف بعد از بررسی نتایج پژوهش پاتریشیا تصمیم گرفته است که ترجمه این کتاب را در اولویت کارش قرار دهد .زیرا او دریافته بود که نگاه نویسنده کاملا با او هم راستا بوده است، مولف از نظریات روانکاوان برجسته سود برده بود به آرا و نظراتی درباره هنر پرداخته بود که مورد غفلت بسیاری از روانکاوان واقع شده بود و همین امر انگیزه او را برای این ترجمه دوچندان کرده است. اعلائی در بخشی از پیشگفتاری که بر این کتاب نوشته می آورد: «شاید مهمترین و برجسته ترین ویژگی پژوهش او مصاحبه با هنرمندان در خارج از اتاق درمان بود. پاتریشیا در جایگاه هنرمند تجسمی با ذهنی روانکاوانه به سراغ فهم فرایندها رفته بود و تلاشی برای آسیب‌شناسی یا درمان نداشت. تمام این فاکتورها در کنار نگاه بی طرف و بدون ارزش داوری ضرورت ترجمه این کتاب را بیشتر می‌کرد.»
عبدالحسین رفعتیان روانپزشک و روانکاو در مقدمه‌ای که بر ترجمه فارسی این اثر نوشته آورده است:
«تالیف یا ترجمه‌هایی از این دست نه تنها برای فهم هنر قرن بیست و یکم و فرایندهای ذهنی هنرمندان ضرورت دارد بلکه برای مطالعه روان درمانگران بسیار توصیه می‌شود، تا از این طریق بینشی نو در روانکاوی به دست آورند و اتاق درمان را به عرصه برای بازی تبدیل کنند و به خود و مراجعه‌شان اجازه دهند با امر پیش‌بینی نشده مواجه شوند و پدیده هایی را تجربه کنند که پیشتر حتی جرات و جسارت اندیشیدن به آن را نداشته‌اند...»
کتاب «گفت وگوی بی‌پایان؛ روانکاوی معاصر و فرآیندهای خلق اثر هنری از ایده تا نمایش» از سوی نشر هنوز به فارسی منتشر شده است.
رتبه کتاب «گفت‌وگوی بی‌پایان» در گودریدز: 3 از 5.