همزادهای بورخس به اتفاق مستعارنویسی و شبه ترجمه

کتاب «همزادهای بورخس» ترجمه و تألیف احمد اخوت
کتاب «مستعارنویسی و شبه‌ترجمه» با اضافات و جُستارهایی تازه. کتاب «همزادهای بورخس به‌اتفاق مستعارنویسی و شبه‌ترجمه» همان کتابی است که پیش‌تر با عنوان «مستعارنویسی و شبه‌ترجمه»، به ترجمه و تألیف احمد اخوت، منتشر شده بود، منتها اخوت در چاپ فعلی این کتاب، جُستارهایی را به کتاب پیشین افزوده که ماحصل، کتابی مفصل‌تر از کتاب قبلی شده است.
کتاب «همزادهای بورخس» کندوکاوی در خصلت بورخسیِ دنیای نوشتار است؛ خصلتی که برآمده از بازیِ شهرت و گمنامی است و وسوسه و علاقه و در مواردی هم البته اجبار نویسندگان به پنهان شدن در پسِ پشتِ اسم‌های مستعار و حتی در مواردی خود را دیگری جا زدن یا خود را در کسوت دیگری دیدن و از خود فاصله گرفتن و نگریستن به خود از چشمِ دیگری، آن‌گونه که در آثار خورخه لوئیس بورخسِ آرژانتینی رایج است.
احمد اخوت در جُستارهای کتاب «همزادهای بورخس»، مثل بسیاری از آثار دیگرش، نکته‌هایی باریک‌تر از مو را درباب نوشتن و ماهیت بازیگوشانۀ نوشتار با ما در میان گذاشته و ما را با خود به سفر در دنیای نویسندگان و کتاب‌های مختلف برده تا این‌بار از دریچۀ مستعارنویسی و شبه‌ترجمه، که موضوعات این کتاب هستند، به عالم کتاب و ادبیات بنگریم.

مروری بر کتاب «همزادهای بورخس»
موضوع اصلی کتاب «همزادهای بورخس» نویسندگانی هستند که یا پشت اسامی مستعار پنهان می‌شوند، یا مثل سروانتس در کتاب «دُن‌ کیشوت» مدعی می‌شوند که آن‌چه را نقل می‌کنند کتابی از نویسنده‌ای دیگر است که آن‌ها آن را یافته‌اند و صرفاً دارند نقش واسطۀ رساندن محتویات آن کتاب به خواننده را ایفا می‌کنند، یا مثل جیمز موریه در کتاب «سرگذشتِ حاجی‌بابای اصفهانی» حرف خود را از زبان راوی‌ای دیگر می‌زنند و جوری می‌زنند که همه راوی را ببینند و حواس‌شان چندان متوجه نویسنده نباشد، و یا خود را مترجم کتاب معرفی می‌کنند و کتاب را به نویسنده‌ای خارجی نسبت می‌دهند.
اخوت در کتاب «همزادهای بورخس» نویسندگانی را که دست به این ترفندها یا انواع ترفندهای دیگر برای پنهان کردن خود و تبدیل شدن به دیگری می‌زنند، همزادهای خورخه لوئیس بورخس می‌داند چون دغدغۀ بورخس هم همیشه مرز میان خود و دیگری در نوشتار است و مخدوش و مبهم بودن این مرز.
دو نمودِ اصلی که در جُستارهای کتاب «همزادهای بورخس»، به‌عنوان نمودهای دیگری شدنِ نویسنده، به آن‌ها پرداخته شده، یکی به کار بردن اسم مستعار توسط نویسندگان و دیگری ترجمۀ جعلی یا همان «شبه‌ترجمه» است، یعنی متنی که نویسنده‌ای خود آن را نوشته اما ترجمه‌اش جا می‌زند.
کتاب «همزادهای بورخس» سفری است به هزارتوی کتاب‌ها و نویسندگانی که به‌دلایل مختلف بدل‌پوشی کرده‌اند و دیگری شده‌اند و خود را با دیگری‌هایی خیالی و جعلی یکی کرده‌اند تا گمنام و پنهان بمانند.
اخوت در کتاب «همزادهای بورخس»، در جستجوی نمودهای مستعارنویسی و شبه‌ترجمه و دیگری شدن نویسندگان، عالم ادبیات ایران و جهان را درمی‌نوردد و فقط هم به کتاب‌ها و نویسندگان معروف بسنده نمی‌کند و مثلاً جایی هم مثالی می‌آورد از کتابی که سال‌ها پیش به‌عنوان ترجمه منتشر شده و مسائل سیاسی ایرانِ پیش از انقلاب را در هیئت مسائل امریکای لاتین و جهان سوم پیش کشیده است.
در کتاب «همزادهای بورخس»، با ارجاع به نمونه‌های مختلف مستعارنویسی و شبه‌ترجمه، ترفندها و شگردهای مختلف این دو تمهید و کارکرد و دلیل وجودی‌شان شرح داده می‌شود.
کتاب «همزادهای بورخس»، پس از مقدمه‌ای با عنوان «رؤیت نویسنده»، با یک جُستار ترجمه، با عنوان «شبه‌ترجمه: رمان به‌مثابه‌ی ترجمه»، نوشتۀ داگلاس رابینسون، آغاز می‌شود و با یازده جُستارِ دیگر ادامه می‌یابد که عبارتند از: «معانی و بیان شبه‌ترجمه»، «بورخسِ مترجم»، «همزادهای بورخس»، «متن، بدن و ترجمه در صد سال تنهایی»، «نویسنده‌ی دن کیشوت کیست؟»، «خودهای مستعار»، «سندروم هاکلبری فین»، «سندروم مادام بوواری»، «دیدار با شبح‌نویسان»، «استعاره‌های خوراکی» و «آشپزی استعاری (داستان دو کیک)».
کتاب «همزادهای بورخس به‌اتفاق مستعارنویسی و شبه‌ترجمه» در نشر گمان منتشر شده است. ویرایش قبلی این کتاب، که چنانکه پیش‌تر اشاره شد جُستارهای کمتری را در بر می‌گرفت، با عنوان «مستعارنویسی و شبه‌ترجمه»، در نشر نی منتشر شده بود. در آن ویرایش، جُستارهای «همزادهای بورخس»، «سندروم مادام بوواری»، «استعاره‌های خوراکی» و «آشپزی استعاری (داستان دو کیک)» غایب بودند.

دربارۀ احمد اخوت
احمد اخوت، متولد 1330 در اصفهان، مترجم، منتقد ادبی و جُستارنویسِ ایرانی است. اخوت دارای دکترای زبان‌شناسی و نشانه‌شناسی و عضو شورای نویسندگان فصل‌نامۀ «زنده ‌رود» است. او همچنین از اعضای حلقۀ ادبی «جنگ اصفهان» بوده است.
از اخوت جُستارها و مقالات بسیاری در نشریات مختلف، از جمله «سینما و ادبیات»، «شهر کتاب» و...، منتشر شده است.
از آثار تألیفی احمد اخوت می‌توان به کتاب‌های «دو بدن شاه: تأملاتی دربارۀ نشانه‌شناسی بدن و قدرت» و «نشانه‌شناسی مطایبه» و از ترجمه‌های او می‌توان به کتاب‌های «اطلس»، «کتاب موجودات خیالی»، «میس جینی و زنان دیگر»، «جنگل بزرگ» و «اقیانوس» اشاره کرد.
بعضی آثار احمد اخوت نیز، مثل کتاب «همزادهای بورخس»، تلفیقی از تألیف و ترجمه هستند که از آن جمله‌اند کتاب‌های «جویس در تعطیلات»، «کتاب فرشتگان» و «تا روشنایی بنویس».
اخوت دستی هم در داستان‌نویسی دارد و از او مجموعه داستانی با عنوان «برادران جمال‌زاده» منتشر شده که در سال 1382 جایزۀ بهترین مجموعه داستان را از جایزۀ ادبی اصفهان دریافت کرده است.