شواهد

آن‌ها که کتاب «سرگذشت ندیمه» مارگارت اَتوود را خوانده یا سریال آن را دیده‌اند احتمالاً با کتاب «شواهد» این نویسنده و حال‌وهوای آن احساس آشنایی خواهند کرد. کتاب «شواهد»، با عنوان اصلی The Testaments، رمانی‌ست که وقایع آن پانزده سال بعد از وقایع رمان «سرگذشت ندیمه» اتفاق می‌افتد و موضوع آن نیز، همچون رمان «سرگذشت ندیمه»، زیستن تحت سلطۀ حکومتی استبدادی و رژیمی بسته با قواعد سختگیرانه است.
مارگارت اَتوود در کتاب «شواهد» نیز، مانند کتاب «سرگذشت ندیمه»، از حکومت خیالی گیلیاد نوشته است که یک حکومت بنیادگرای مسیحیِ ساخته‌وپرداختۀ خیال نویسنده است و پس از فروپاشی ایالات متحد امریکا، بر سرزمین امریکا حکومت می‌کند.
کتاب «شواهد» یک رمان ویرانشهری است که در آن مختصات زیستن تحت سلطۀ نظامی استبدادی و متحجر روایت شده است. اَتوود، که در کتاب «سرگذشت ندیمه» چگونگی پدیدار شدن این نظام را در امریکا و تأثیرات ویرانگر آن را روایت کرده بود، در کتاب «شواهد» پانزده سال جلو می‌آید و حکومت خیالی گیلیاد و آدم‌ها و خصوصاً زنان گرفتار در چنبره این حکومت را در دورانی روایت می‌کند که گویی نشانه‌هایی از زوال این حکومت استبدادیِ خیالیِ حاکم بر امریکا پیدا شده است.
متن اصلی کتاب «شواهد» اولین بار در سال 2019 منتشر شده است. این رمان در سال 2019، همراه با رمان «دختر، زن، دیگری» از برناردین اواریستو، برنده مشترک جایزه بوکر شد.

مروری بر کتاب «شواهد»
کتاب «شواهد» رمانی‌ست که ماجراهای آن حول محور سه زن می‌گردد. یکی از این سه زن، عمه لیدیا، از سران حکومت گیلیاد، است که کسانی که کتاب «سرگذشت ندیمه» را خوانده‌اند با او آشنایی دارند. دیگر شخصیت اصلی کتاب «شواهد» زن جوانی‌ست به نام اگنس که او را در کودکی ربوده‌اند و تحت آموزشهای حکومت گیلیاد پرورش داده‌اند. سومین شخصیت اصلی کتاب «شواهد» دختری‌ست به نام نیکول یا دیزی که در تورنتوی کانادا زندگی می‌کند و متعلق به جهانی آزاد است.
عمه لیدیا، اگنس و نیکول راویان کتاب «شواهد» هستند و در این رمان می‌بینیم که چطور سرنوشت‌شان به هم گره می‌خورد.
کتاب «شواهد»، از خلال روایت قصه‌ای خیالی و ویرانشهری درباره امریکایی که به دست یک حکومت مسیحی بنیادگرای متعصب و مستبد افتاده است، امکانی برای تأمل در سازوکار یک حکومت استبدادی و چگونگی شکل‌گیری و بقای آن فراهم می‌کند و نشان می‌دهد که چنین حکومتی چگونه شهروندان خود را، که پیش از این شهروندانی آزاد بوده‌اند، به مردمی فرمانبردار بدل می‌کند.
در کتاب «شواهد» روایت سه زن را می‌خوانیم که در سه موقعیت و مرتبۀ متفاوت در نسبت با حکومت استبدادی گیلیاد قرار دارند. یکی از آن‌ها، عمه لیدیا، در این حکومت مقامی والا دارد، دیگری، اگنس، از کودکی برای ازدواج با یکی از فرماندهان، که بالاترین و قدرتمندترین مردان در حکومت گیلیاد هستند، تربیت شده است و سومی، نیکول یا دیزی، در کودکی به کانادا، که خارج از سیطره حکومت گیلیاد است، فرستاده شده است.
در کتاب «شواهد» با سرزمینی مواجهیم که مردم آن تحت یک حکومت توتالیتر زندگی می‌کنند؛ یک حکومت پلیسی موحش که شهروندان در آن به‌شدت محدود و محصور در چارچوب قوانینی خشک‌اند.
اَتوود در کتاب «شواهد» خصوصاً بر زیست محدود زنان در یک نظام توتالیتر تمرکز می‌کند. در چارچوب قوانین حکومت گیلیاد، دخترها اجازه مطالعه ندارند مگر اینکه به مقام عمه، که مقامی والا در حکومت گیلیاد است، رسیده باشند.
کتاب «شواهد»، چنانکه پیش‌تر اشاره شد، حکومت گیلیاد را در وضعیتی ترسیم می‌کند که گویی آثار فروپاشی در آن ظاهر شده است و فراتر از آن، در وضعیتی که گیلیاد به تاریخ پیوسته و موضوعی برای مطالعات تاریخی است.

درباره مارگارت اَتوود، نویسنده کتاب «شواهد»
مارگارت النور اَتوود (Margaret Eleanor Atwood)، شاعر، داستان‌نویس، منتقد ادبی، جُستارنویس، مدرس دانشگاه، فعال محیط زیست و مخترع کانادایی است.
مسائل اجتماعی و به‌ویژه مسائل زنان و نیز بحران‌های زیست‌بومی و تجسم جهان آینده و ترسیم وضعیت‌های ویرانشهری از موضوعات اصلی آثار داستانی مارگارت اَتوود هستند. او به‌خاطر آثارش جوایز مختلفی گرفته که از جملۀ آن‌ها می‌توان به دو جایزه بوکر، یکی در سال 2000 برای رمان «آدمکش کور» و دیگری، چنانکه پیش‌تر نیز اشاره شد، در سال 2019 برای کتاب «شواهد»، اشاره کرد.
بعضی از دیگر آثار مارگارت اَتوود عبارتند از: «سرگذشت ندیمه»، «بر امواج»، «آخرین انسان» و «چشم گربه».
اَتوود در اختراع نیز دستی دارد و دستگاه لانگ‌پِن و فناوری‌های مرتبط با آن، اختراع اوست.

درباره ترجمۀ فارسی کتاب «شواهد»
کتاب «شواهد» با ترجمۀ سهیل سُمّی در نشر ثالث منتشر شده است. سهیل سُمّی، متولد 1349 در تهران، مترجم ایرانی است. سُمّی تحصیلکرده زبان و ادبیات انگلیسی در دانشگاه‌ علامه طباطبایی و دانشگاه تهران است. از ترجمه‌های او می‌توان به کتاب‌های «اپرای شناور»، «غول مدفون»، «مدار رأس‌السرطان»، «فرار کن خرگوش»، «مأمور مخفی»، «حقارت»، «چشم گربه»، «فقط یک داستان»، «سرگذشت ندیمه»، «نام‌ناپذیر»، «هرگز رهایم مکن»، «کلارا و خورشید»، «مطالعاتی درباب هیستری»، «تأویل رؤیا»، «جمهوری روم» و «بین‌النهرین باستان» اشاره کرد.
از کتاب «شواهد» ترجمه‌های فارسی دیگری، با عنوان‌هایی دیگر، نیز منتشر شده که از جملۀ آن‌ها می‌توان به ترجمۀ علی شاهمرادی، که با عنوان «وصیت‌ها» در نشر سنگ منتشر شده، و ترجمۀ پگاه منفرد، که با عنوان «شهود» در نشر گویا به چاپ رسیده است، اشاره کرد.

رتبۀ کتاب «شواهد» در گودریدز: 4.20 از 5.