محبت و آگوستین قدیس

کتاب «محبت و آگوستین قدیس» اثر هانا آرنت
اثری فلسفی با رویکردی اگزیستانسیالیستی در باب محبت، زایش و جاودانگی با نگاه به آثار آگوستین قدیس. کتاب «محبت و آگوستین قدیس» کتابی است از هانا آرنت که نخستین بار با عنوان Der Liebesbegriff bei Augustin. Versuch einer philosophischen Interpretation (مفهوم عشق از نظر آگوستین؛ کوششی برای یک تفسیر فلسفی) در سال 1929 به زبان آلمانی منتشر شد اما آرنت بعداً آن را بازبینی کرد و نسخۀ بازبینی‌شده کتاب، که ترجمۀ فارسی حاضر براساس آن انجام شده، زیر نظر خود آرنت به انگلیسی ترجمه شد و آرنت چیزهایی به آن افزود. بنابراین متن انگلیسی کامل‌تر از متن آلمانی است. متن بازبینی‌شده کتاب «محبت و آگوستین قدیس» اما در زمان حیات آرنت به چاپ نرسید و نخستین بار در سال 1996 به اهتمام و ویراستِ جوآنا وچیارلی اسکات و جودیت چلیوس استارک به زبان انگلیسی و با عنوان Love and Saint Augustine منتشر شد.
مبنای کتاب «محبت و آگوستین قدیس» رسالۀ دکتری هانا آرنت است که آرنت آن را زیر نظر کارل یاسپرس به انجام رساند و بعد از گرفتن نظرات یاسپرس و بازبینی‌ای در آن به زبان آلمانی منتشرش کرد. اما آنچه بعدها به زبان انگلیسی و در قالب کتاب حاضر منتشر شد متنی بود که آرنت آن را دوباره بازبینی‌ و کامل‌تر کرده بود. بنابراین کتاب «محبت و آگوستین قدیس» در اصل اولین اثرِ هانا آرنت است، اگرچه متن بازبینی‌شده آن دیرتر از آثار بعدی او و پس از مرگش به چاپ رسیده است.
ویراستاران متن انگلیسی کتاب «محبت و آگوستین قدیس» هردو متخصص در علوم و اندیشۀ سیاسی‌اند. جوآنا وچیارلی اسکات (1943 – 2015) متخصص حوزه علوم سیاسی و استاد دانشگاه و آرنت‌شناس امریکایی بود و جودیت چلیوس استارک هم متخصص اندیشۀ سیاسی با تمرکز بر فلسفۀ آگوستین قدیس، فمینیسم و محیط زیست است.

مروری بر کتاب «محبت و آگوستین قدیس»
کتاب «محبت و آگوستین قدیس»، چنانکه فرهنگ رجایی در مقدمه‌اش بر ترجمۀ فارسی این کتاب توضیح می‌دهد، مفاهیم اصلی و کلیدی اندیشۀ آرنت را، که او در آثار بعدی‌اش نیز به آن‌ها پرداخته است، دربردارد. آرنت در کتاب «محبت و آگوستین قدیس» از پیوند محبت و عشق با خرد و عقلانیت سخن می‌گوید و از اینکه عشق و محبت چگونه می‌تواند در پیوند با خرد و آگاهی رابطۀ انسان را با خود، دیگران و جهان به‌نحوی مؤثر سامان بدهد. آرنت برای تبیین فلسفی نظریۀ خود در باب محبت با آگوستین قدیس وارد مکالمه می‌شود و با اتکا به نظریات او در این باب و ارائۀ شرح و تفسیر خاص خود از این نظریات چارچوب نظریِ اگزیستانسیالیستی خود را درباره محبت و رابطۀ آن با وضع بشری بنا می‌دهند.
فرهنگ رجایی در مقدمه‌اش بر کتاب «محبت و آگوستین قدیس» در توضیح منظور هانا آرنت از محبت و جایگاه این مفهوم در اندیشۀ آرنت می‌نویسد: «محبت در مرکز تمام مباحث آرنت از وضع بشر قرار دارد و منظور او از آن، بینش همدلانه با خود، با دگری و با کل وجود است که از همۀ مقولات برانگیزاننده بشر برای پندار و گفتار و رفتار اختصاصاً انسانی مهم‌تر است. محبت از نسبت خویشاوندی، کشش و علاقۀ دنیایی و حتی جذابیت فهم علمی، حظ فلسفی و استعلای کلامی فراتر و همه‌گیرتر است. با محبت است که می‌توان از همۀ تعلقات رها و آزاد شد و به کمال حضور رسید، که در این‌جا آرنت آن را "جنبۀ وجودی بشر" می‌داند و بعداً در اثر ماندگار دیگرش آن را "وضع بشر" خواند.»
کتاب «محبت و آگوستین قدیس» از مقدمه‌ای از ویراستاران متن انگلیسی، با عنوان «بازکشف محبت و آگوستین قدیس»، درآمد و سه بخش تشکیل شده که عبارتند از: «عشق به‌عنوان تمایل؛ آینده قابل‌انتظار»، «خالق و مخلوق؛ گذشتۀ به‌یادمانده» و «زندگی جمعی».
بخش‌های اول و دوم کتاب «محبت و آگوستین قدیس» هرکدام از سه گفتار تشکیل شده‌اند. «ساختار هوس (اَپِتیتوس)»، «محبت و اشتیاق» و «نظم عشق» عنوان‌های سه گفتار بخش اول و «ریشه»، «محبت و اشتیاق» و «عشق به همسایه» عنوان‌های سه گفتار بخش دوم کتاب‌اند.

درباره هانا آرنت، نویسنده کتاب «محبت و آگوستین قدیس»
هانا آرنت (Hannah Arendt)، زادة 1906 در آلمان و درگذشته به سال 1975 در امریکا، از فیلسوفان و نظریه‌پردازان سیاسی مطرح قرن بیستم است. آرنت یهودی بود و با قدرت گرفتن نازی‌ها در آلمان از کشور خود به فرانسه گریخت و از آنجا نیز، به دلیل اینکه فرانسه نیز داشت به اشغال آلمان نازی درمی‌آمد، به امریکا مهاجرت کرد. وضعیت مهاجران و آوارگان و پناهندگان سیاسی یکی از دغدغه‌های آرنت بود و در مباحث نظری‌اش به این موضوع می‌پرداخت. او همچنین در مدتی که در فرانسه اقامت داشت با سازمانی که کودکان یهودی بی‌سرپرست را به فلسطین انتقال می‌داد همکاری می‌کرد.
آرنت در دانشگاه و در رشتۀ فلسفه شاگرد مارتین هایدگر، ادموند هوسرل و کارل یاسپرس بود. زمینۀ اصلی کار فلسفی او فلسفه و نظریۀ سیاسی بود. نظریات آرنت در باب توتالیتاریسم، حقوق بشر و مسئلۀ شَر از جمله نظریات مطرح او در حوزة فلسفۀ سیاسی است.
از کتاب‌های آرنت می‌توان به «توتالیتاریسم»، «وضع بشر»، «آیشمن در اورشلیم: گزارشی در باب ابتذال شَر» و «انقلاب» اشاره کرد.

درباره ترجمۀ فارسی کتاب «محبت و آگوستین قدیس»
کتاب «محبت و آگوستین قدیس» با ترجمه و اضافات و مقدمۀ فرهنگ رجایی در بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه منتشر شده است. ترجمۀ فارسی کتاب «محبت و آگوستین قدیس» با متنی در معرفی هانا آرنت، معرفی ویراستاران متن انگلیسی کتاب و همچنین معرفی فرهنگ رجایی که کتاب را به فارسی ترجمه کرده است همراه است.
فرهنگ رجایی، متولد 1331 در روستای خسبیجانِ اراک، متفکر و پژوهشگر علوم سیاسی و مترجم ایرانی است. رجایی بعد از گرفتن لیسانس از دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران در امریکا ادامۀ تحصیل داد. او بیش از دو دهه عضو هیئت علمی دانشگاه کارلتون در کانادا بود. رابطۀ فرهنگ و سیاست از موضوعات مورد علاقۀ فرهنگ رجایی است و از همین رو هم در دانشکده‌های علوم سیاسی و هم در دانشکده‌های فلسفه و تاریخ و علوم اجتماعی تدریس کرده است. او همچنین از استادان دانشکده امر انسانی بود. برنامۀ درسی این دانشکده برمبنای شاه‌کتاب‌ها یا کتاب‌های ماندگار تدوین و تنظیم شده و رجایی در این دانشکده کتاب «وضع بشر» آرنت را درس می‌داد. رجایی در ایران نیز در دانشگاه‌ تهران، دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه شهید بهشتی و دانشگاه امام صادق (ع) درس داده است.
هویت ایرانی، اندیشۀ سیاسی، وضع بشر و انسان‌ورزی از اصلی‌ترین موضوعاتی‌اند که فرهنگ رجایی در مطالعات و پژوهش‌های خود آن‌ها را دنبال می‌کند. از او آثار تألیفی متعددی هم به فارسی و هم به انگلیسی و نیز ترجمه‌های زیادی منتشر شده است. از آثار تألیفی او به زبان فارسی می‌توان به «بازیگری در باغ هویت ایرانی؛ سرنمونی حافظ»، «معرکه جهان‌بینی‌ها در خردورزی سیاسی و هویت ما ایرانیان»، «اندیشه و اندیشه‌ورزی»، «مُشکِلِۀ هویت ایرانیان امروز: ایفای نقش در عصر یک تمدن و چند فرهنگ» و از ترجمه‌های او می‌توان به کتاب‌های «زندگی فضیلت‌مند در عصر سکولار» و «فهم نظریه‌های سیاسی» اشاره کرد.
از کتاب «محبت و آگوستین قدیس» ترجمۀ فارسی دیگری هم با عنوان «عشق و آگوستین قدیس» به‌قلم مریم خدادادی و در نشر بیدگل منتشر شده است.

رتبۀ کتاب «محبت و آگوستین قدیس» در گودریدز: 3.96 از 5.