به سوی ایستگاه فنلاند جستاری در نگارش و کنش تاریخ

کتاب «به سوی ایستگاه فنلاند» اثر ادموند ویلسون
کتابی جذاب، درباب انقلاب روسیه و خاستگاه‌های فکری و نظری آن. کتاب «به سوی ایستگاه فنلاند: جستاری در نگارش و کنش تاریخ»، با عنوان اصلی To the Finland Station: A Study in the Writing and Acting of History، روایتی تاریخی از انقلاب روسیه و اندیشه‌ها و آدم‌هایی است که در وقوع این انقلاب نقشی به‌سزا داشتند.
ادموند ویلسون در کتاب «به سوی ایستگاه فنلاند» جامعه‌شناسی، تاریخ اندیشه، اقتصاد، فلسفه و سیاست را با ذوق ادبی و نقل قصه‌وار درآمیخته و روایتی از ریشه‌های انقلاب روسیه و خاستگاه‌های اندیشه‌های سوسیالیستی که این انقلاب از آن‌ها متأثر بود و شخصیت‌های اصلی‌ای که به‌نحوی در این انقلاب‌ نقش‌آفرینی کرده‌اند و چگونگی وقوع این انقلاب ارائه داده است.
کتاب «به سوی ایستگاه فنلاند» تاریخ‌نگاری‌ای آمیخته با جذابیت‌های داستانی است، بی‌آنکه این جذابیت‌ها، وجه تاریخ‌نگارانه و محققانۀ این کتاب را زیر سؤال ببرند. البته باید توجه داشت، چنانکه در مطلبی با عنوان «رمانس تاریخی» از لوئیس مِنَند، که ترجمه‌اش به‌عنوان پیش‌گفتار در ترجمۀ فارسی کتاب «به سوی ایستگاه فنلاند» آمده است، اشاره شده، ویلسون کتاب «به سوی ایستگاه فنلاند» را در دوره‌ای نوشت و منتشر کرد که هنوز به انقلاب روسیه و آرمان‌های این انقلاب و سردمداران فکری و عملی آن اعتقاد داشت و اگرچه حقایقی را دریافته بود که اعتقادش را رد می‌کردند، اما این حقایق هنوز آن‌چنان در ذهن او پررنگ نبودند که ایمانش به سوسیالیسم و انقلاب کمونیستی و رهبران فکری و عملی آن را سست کنند. ویلسون اما بر چاپ هفتم کتاب «به سوی ایستگاه فنلاند»، که در سال 1972، آخرین سال حیات او، منتشر شد، مقدمه‌ای نوشت و در آن از تغییر دیدگاهش دربارۀ نظام شوروی و استالین سخن گفت و، ضمن اشاره به این تغییر دیدگاه، نوشت که کتاب «به سوی ایستگاه فنلاند» را «باید روایتی اساساً معتبر دانست از آنچه انقلابیون گمان می‌کردند در راه جهانی بهتر انجام می‌دهند.»
متن اصلی کتاب «به سوی ایستگاه فنلاند» اولین بار در سال 1940 منتشر شده است.

مروری بر کتاب «به سوی ایستگاه فنلاند»
ادموند ویلسون در کتاب «به سوی ایستگاه فنلاند» به روایت تاریخ اندیشۀ انقلابی و زاده شدن سوسیالیسم و اندیشه‌های سوسیالیستی، از دوران انقلاب فرانسه تا همکاری مارکس و انگلس و پس از آن ورود لنین به صحنۀ سیاسی روسیه و رقم خوردن انقلاب 1917 در این کشور، می‌پردازد.
در کتاب «به سوی ایستگاه فنلاند» سخن از شکل‌گیری و تکوین سوسیالیسم و کمونیسم است و نیز سخن از کسانی که در بسط نظریات سوسیالیستی و مارکسیستی و کمونیستی و به اجرا درآوردن آن‌ها نقشی مهم ایفا کردند.
ویلسون در کتاب «به سوی ایستگاه فنلاند» زندگی عملی و فعالیت‌های نظری بازیگران و نقش‌آفرینان اصلی انقلاب روسیه را روایت می‌کند و از کسانی چون ویکو، مارکس، انگلس، باکونین، لنین و تروتسکی سخن می‌گوید.
کتاب «به سوی ایستگاه فنلاند» کتابی است درباب اینکه انقلاب روسیه تحت تأثیر چه ایده‌ها و فعالیت‌هایی رقم خورد و ریشه‌هایش در کجا بود.
چنانکه پیش‌تر نیز اشاره شد، ادموند ویلسون کتاب «به سوی ایستگاه فنلاند» را در دوره‌ای نوشته که هنوز به کمونیسم و سوسیالیسم و آرمان‌های کمونیستی باور داشته و به روسیۀ کمونیستی و آیندۀ آن با دیدی مثبت می‌نگریسته است، اگرچه به نقاط تاریک آن هم کم‌وبیش پی برده بوده است. ویلسون اما در دیباچه‌اش بر چاپ هفتم کتاب «به سوی ایستگاه فنلاند» می‌نویسد که در زمان نگارش این کتاب هرگز حدس نمی‌زده که «روزی اتحاد شوروی از پلیدترین حکومت‌های جباری شود که جهان به خود دیده، و استالین بی‌رحم‌تر و بی‌وجدان‌تر از همه‌ی تزارهای سنگدل روسیه.»
کتاب «به سوی ایستگاه فنلاند» حکایت انقلاب روسیه و خاستگاه‌های آن در زمانه‌ای است که هنوز کسی باور نداشت یا نمی‌خواست باور کند که نتیجۀ عملی آرمان‌های بزرگی که انقلاب روسیه از آن‌ها نشأت گرفت چه شده است و آن آرمان‌ها، در واقعیت و در عمل و به دست کسانی که با داعیۀ ساختن جهانی بهتر به میدان آمده بودند، چه چهره‌ای از خود نشان داده‌اند.
کتاب «به سوی ایستگاه فنلاند» از مقدمۀ ادموند ویلسون بر چاپ سال 1972 این کتاب، سه بخش و چهار پیوست تشکیل شده است. یکی از پیوست‌های کتاب «به سوی ایستگاه فنلاند» نمایشنامه‌ای است با عنوان «کارل مارکس: نمایش‌نامه‌ی پرولتری» که نویسندۀ آن گویا یکی از اعضای «اتحادیۀ نویسندگان امریکا» بوده و آن را برای تئاتر «کارگاه بنیاد هنر بازیگران» نوشته بوده است. از جمله شخصیت‌های این نمایشنامه، مارکس، انگلس، هگل و باکونین هستند.

دربارۀ ادموند ویلسون، نویسندۀ کتاب «به سوی ایستگاه فنلاند»
ادموند ویلسون جونیور (Edmund Wilson Jr)، متولد 1895 و درگذشته به سال 1972، منتقد ادبی، جُستارنویس، روزنامه‌نگار، ویراستار، شاعر، نمایشنامه‌نویس و داستان‌نویس امریکایی بود. از ویلسون به‌عنوان یکی از مهمترین منتقدان ادبی قرن بیستم نام برده شده است. او کار روزنامه‌نگاری را با نوشتن برای نشریات، از جمله نشریۀ «نیویورکر»، آغاز کرد و منتقد ارشد کتاب «نیویورکر» شد. او همچنین با نشریۀ The New York Review of Books همکاری مستمر داشت.
ویلسون با بسیاری از نویسندگان مشهور زمان خود، از جمله ارنست همینگوی، جان دوس پاسوس و اسکات فیتز جرالد، دوستی داشت. او دوبار برندۀ جایزۀ ملی کتاب شد و همچنین در سال 1964 مدال آزادی ریاست جمهوری را دریافت کرد.
از آثار ادموند ویلسون می‌توان به کتاب‌های «قلعۀ اَکسل» و «کشتار میهنی» اشاره کرد. از ویلسون اثری داستانی هم منتشر شده است.

دربارۀ ترجمۀ فارسی کتاب «به سوی ایستگاه فنلاند»
کتاب «به سوی ایستگاه فنلاند: جستاری در نگارش و کنش تاریخ» با ترجمۀ حسن افشار، همراه با ترجمۀ مقالۀ لوئیس مِنَند دربارۀ این کتاب، در نشر ماهی منتشر شده است.
حسن افشار، متولد 1332، مترجم ایرانی است. افشار در حوزه‌های تاریخ، ادبیات، فلسفه، علوم سیاسی و هنر ترجمه می‌کند. از ترجمه‌های او می‌توان به کتاب‌های «صلحی که همه‌ی صلح‌ها را بر باد داد: فروپاشی امپراتوری عثمانی و شکل‌گیری خاورمیانه‌ی معاصر»، «جنگ صلیبی اول: فراخوان از شرق»، «اختناق ایران»، «فن سینما و بازیگری در سینما»، «سه رساله‌ی پیشانقدی»، «سفید بینوا»، «آیرونی»، «سیاست‌ورزی در ایران عصر صفوی: قدرت، دیانت، بلاغت»، «شب بی‌پایان»، «سلام اول: تاریخ انقلاب امریکا» و «جنگ‌های ایران و یونان» اشاره کرد.