اسم های ما

رمان «اسم‌های ما» نوشتۀ هدی حمد
رمانی روانشناختی و اجتماعی و فلسفی دربارۀ هویت، زبان، مرگ، تنهایی و روابط انسانی. رمان «اسم‌های ما»، با عنوان اصلی «أسامینا»، رمانی‌ست دربارۀ بحران‌های ارتباطی و فقدان ارتباط در جهانی معیوب.
هدی حمد، نویسندۀ اهل عمان، در رمان «اسم‌های ما» داستان خاطره و مرگ و فراموشی و روابط پیچیدۀ انسان‌ها را روایت می‌کند.
رمان «اسم‌های ما» همچنین رمانی است که باب تأملی نقادانه دربارۀ نسبت انسان با میراث فرهنگی‌اش را پیش می‌کشد.
متن اصلی رمان «اسم‌های ما» اولین بار در سال 2019 منتشر شده است.

مروری بر رمان «اسم‌های ما»
هدی حمد در رمان «اسم‌های ما» داستان دختری را روایت می‌کند که مربی ایروبیک است و با مادرش رابطه‌ای پُرتنش دارد. دختر، که راوی رمان هم خود اوست، از دست مادرش شکار است و رنج می‌کشد و دست آخر برای اینکه از همۀ جمله‌های آزارنده و ترس‌ها و خاطرات و زخم‌های زندگی‌اش بگریزد، برای اینکه با سوزاندن دل مادرش بابت مرگِ خود او را تنبیه کند، بر آن می‌شود که خودش را در چاه بیندازد و بکُشد. او می‌خواهد با کشتن خود هم از مادرش انتقام بگیرد و هم همۀ جملات ناخوشایند را محو و نابود کند و آن‌ها را به سکوت وادارد.
رمان «اسم‌های ما» از لحظۀ پس از مرگ راوی آغاز می‌شود و راوی رمان درواقع یک راوی مرده است که پس از مرگ داستان زندگی خود را بازمی‌گوید، یعنی بعد از اینکه صداهای بیرون را در سرش خاموش می‌کند خود زبان می‌گشاید و صاحب صدا می‌شود.
در رمان «اسم‌های ما» هیچ‌کس اسم ندارد و همۀ شخصیت‌های رمان با صفات و خصوصیاتشان نامیده می‌شوند. تنها یک مورد استثنایی وجود دارد؛ تنها یک اسم که در یک جمله از رمان از آن رونمایی می‌شود.
نویسنده در رمان «اسم‌های ما»، از طریق برجسته‌کردن خواست نابودی و تکه‌تکه و منهدم کردن زبان از جانب راوی، رابطۀ بحرانی او با میراث فرهنگی‌اش را به تصویر می‌کشد. خودکشی برای راوی این رمان نوعی شورش علیه زبان و فرهنگ مسلط است و انتقام از آن‌چه در زندگی زجرش می‌داده است. درواقع انهدام زبان در رمان «اسم‌های ما» عاملی برای رستگاری راوی است؛ عاملی برای رهاندن راوی از میراثی که خود را در زبان رایج، در زبانِ منسجم انتقال می‌دهد و تثبیت می‌کند و این زبان وقتی از هم می‌گسلد رهایی راوی از آن میراث آزارنده را نیز رقم می‌زند و زبانِ خود راوی را باز می‌کند. بنابراین زبان در رمان «اسم‌های ما» نوعی مقاومت علیه نظم موجود و کهن را رقم می‌زند و خواهان گریز از فرهنگ رسمی و موروثی است.
راوی رمان «اسم‌های ما» زبان رسمی را که فرهنگ مسلط خود را از طریق آن تثبیت می‌کند و تسری می‌دهد به مرز سکوت می‌کشاند و با ساکت‌کردن زبان، با کشاندن زبان به قلمرو سکوت، از جهان و انسان‌هایی که عذابش می‌دهند فاصله می‌گیرد و خود را در دنیای سکوت، در مرگ و زبانی گسیخته، غرق می‌کند. او از ورای مرگ، از ورای سکوت زبان، سخن می‌گوید و در این سکوت، در سکوت پس از مرگ، سنگر می‌گیرد و داستان خود را روایت می‌کند و از ورای مرگ به تأمل دربارۀ زندگی می‌پردازد و گذشتۀ خود را مرور و روایت می‌کند.
در بخشی از رمان «اسم‌های ما» می‌خوانید: «از دست مادرم خشمگینم، نه به خاطر نفرت و شری که نسبت به خودم در قلبش احساس می‌کنم، بلکه به خاطر سردی نگاهش. همیشه دوست داشتم با غلو کردن ارزش بیشتری به ماجراهایم ببخشم. مثلاً آنفلوآنزا را تبدیل به هیولایی وحشتناک می‌کردم. وقتی چیزی دوست‌داشتنی را از دست می‌دادم، وانمود می‌کردم فقدانی است شبیه یک فاجعه. کابوس‌های شبانه و بختک‌های بی‌معنا را به مبحثی سرشار از معانی و مفاهیم تبدیل می‌کردم. همیشه به غلو کردن و مبالغه چشم امید داشتم، بلکه شاید روزی نگاه مادرم را نگرانی فرابگیرد، شاید هراسی نسبت به من جایگزین آن نگاه خیره‌ی بی‌روح شود و شاید لرزشی سرتاپایش را بگیرد و صلابت و سرسختی‌اش را زیر سؤال برد. اما میان ما این اتفاقات هیچ‌گاه رخ نمی‌داد. برای همین بیشتر وقت‌ها تلاشم بی‌نتیجه می‌ماند و از قبل دلسردتر می‌شدم. آن‌چه بیشتر از هر چیز بین ما رخ می‌داد بی‌اعتنایی و چهره‌ای منجمد بود. و این‌طور بود که مادرم، فقط مادرم، موفق می‌شد مرا تبدیل به چیزی بی‌ارزش و بی‌فایده کند که هیچ اهمیتی نداشت. مبالغه و بزرگ‌نمایی من این‌گونه با درهای بسته مواجه می‌شد.»

دربارۀ هدی حمد، نویسندۀ رمان «اسم‌های ما»
هدی حمد، متولد 1981، داستان‌نویس و روزنامه‌نگار اهل عمان است. او دارای لیسانس ادبیات عرب از دانشگاه حلب در سوریه است.
هدی حمد از نویسندگان تحسین‌شدۀ امروز کشور عمان است. او به‌خاطر اولین رمانش، با عنوان «چیزها آنجا که باید باشند نیستند»، جایزۀ خلاقیت عرب شارجه در سال 2009 را دریافت کرد. این رمان همچنین به‌عنوان بهترین کتاب عمانی منتشرشده در سال 2009 انتخاب شد.
هدی حمد، علاوه بر داستان‌نویسی، روزنامه‌نگاری فعال است. از جمله فعالیت‌های او در روزنامه‌نگاری سردبیری مجله‌ای الکترونیکی به نام «أكثر من حیاة» (به‌معنای بیش از یک زندگی) است که اولین مجلۀ الکترونیکی ویژۀ نقد کتاب در عمان است.
از دیگر آثار هدی حمد می‌توان به رمان‌های «سیندرلاهای مسقط» و «زنی که پله‌ها را می‌شمارد» اشاره کرد.

دربارۀ ترجمۀ فارسی رمان «اسم‌های ما»
رمان «اسم‌های ما» با ترجمۀ معانی شعبانی در انتشارات آده منتشر شده است.
معانی شعبانی، متولد 1358، منتقد کتاب و مترجم ایرانی است. از او مقالاتی در مرور و بررسی کتاب در سایت «وینش» منتشر شده است.
از ترجمه‌های معانی شعبانی می‌توان به کتاب‌های «باغ‌های بصره»، «نخل و همسایه‌ها»، «زنی که پله‌ها را می‌شمارد» و «سیندرلاهای مسقط» اشاره کرد.