بازنگری‌ها

کتاب «بازنگری‌ها» نوشتۀ تونی جات
کتابی که گذشتۀ نه‌چندان دور را، به‌مثابه چراغ راه آینده، پیشِ روی ما می‌نهد. کتاب «بازنگری‌ها: تأملاتی در باب قرن فراموش‌شده‌ی بیستم»، با عنوان اصلی Reappraisals: Reflections on the Forgotten Twentieth Century، کتابی‌ست علیه فراموشی خطاها و صواب‌های قرن بیستم تا انسان قرن بیست‌ویکم را از تکرار خطاهای گذشته برحذر دارد و او را نسبت به تکرار آن خطاها گوش‌به‌زنگ نگه دارد.
تونی جات در کتاب «بازنگری‌ها»، با یادآوری رویدادهای مهمّ قرن بیستم و روشنفکران تأثیرگذار آن قرن، یادآور می‌شود که اشتباهات گذشته تکراپذیرند چون شرایط تکرار آن‌ها می‌تواند دوباره به‌وجود آید اگر نسبت به رویدادهای حال و اکنون، حساس و گوش‌به‌زنگ نباشیم و نیز گذشته را یکسره به فراموشی بسپاریم.
کتاب «بازنگری‌ها» به بازنگری قرن بیستمِ پرتلاطم می‌پردازد و دستاوردهای آن قرن و اشتباهات روی داده در آن و دلیل بروز آن اشتباهات را مرور و معرفی و بررسی و تحلیل می‌کند و به معرفی روشنفکرانی می‌پردازد که حضورشان در قرن بیستم حضوری مؤثر بود اما جامعۀ غرب در قرن بیست‌ویکم بسیاری از آن‌ها را فراموش کرده است.
کتاب «بازنگری‌ها» همچنین نقد حال است در پرتو گذشته و نقدِ نئولیبرالیسم، به‌عنوان ایدئولوژیِ مسلطِ جهان امروز.
متن اصلی کتاب «بازنگری‌ها» اولین بار در سال 2008 منتشر شده است. تونی جات بیشتر مقالات کتاب «بازنگری‌ها» را به‌سفارش سردبیران مجله‌ها و روزنامه‌های مختلف نوشته و بعداً آن‌ها را، به‌همراه چند مقالۀ دیگر، در این کتاب گردآوری و منتشر کرده است.

مروری بر کتاب «بازنگری‌ها»
قصد تونی جات از مرور رویدادهای قرن بیستم و معرفی روشنفکران مؤثر آن قرن در کتاب «بازنگری‌ها» صرفاً تاریخ‌نگاری و زندگی‌نامه‌نویسی نیست. او در کتاب «بازنگری‌ها» زیرِ پوست تاریخ را می‌کاود، وجوه فراموش‌شدۀ آن را رو می‌آورد و نیز از روشنفکرانی می‌نویسد که تعدادی از آن‌ها امروزه تقریباً فراموش شده‌اند و کمتر به یاد آورده می‌شوند درحالی‌که تونی جات معتقد است که باید آن‌ها را شناخت و به یاد داشت.
کتاب «بازنگری‌ها» از کیشِ کمونیسم و فراگیری آن در قرن بیستم می‌گوید و از روشنفکرانی که شیفتۀ کمونیسم شدند و از چراییِ این شیفتگی و نیز از روشنفکرانی که خطرات کمونیسم و فاشیسم و دیگر شَرهای سیاسیِ قرن بیستم را هوشمندانه درک کردند و از این خطرات نوشتند و، برخلافِ روشنفکرانی که شیفتۀ کمونیسم شدند و شیفتۀ آن ماندند، ماهیت هولناک پنهان در پس شعارهای زیبای کمونیستی را درک کردند و وحشت و خشونت آن را ترسیم کردند، البته بی‌آنکه از آن ورِ بام بیفتند و کورکورانه پیروِ کیشِ کاپیتالیسم بشوند.
تونی جات در کتاب «بازنگری‌ها» بر آن است که با بازخوانی قرن بیستم، به انسان قرن بیست‌ویکمی تلنگری بزند و او را نسبت به امکان تکرار فجایع قرن بیستم هُشیار کند. او در این کتاب، با نوشتن از روشنفکران تأثیرگذار قرن بیستم، اهمیت حضور روشنفکرِ مسئول و حساس در جامعه را یادآور می‌شود.
کتاب «بازنگری‌ها» واکنشی است به این باورِ رایج در غرب که قرن بیستم، با تمام اشتباهات و فجایعش، تمام شده و رفته پیِ کارش و آن فجایع و اشتباهات دیگر تکرار نمی‌شود و درنتیجه ضرورتی به در یاد نگه داشتن قرن بیستم نیست.
تونی جات در کتاب «بازنگری‌ها» بر این عقیده است که این تصور انسان غربی که به عصر رفاهی ابدی پا گذاشته‌ و دیگر به فلاکت پیشین برنمی‌گردد، توهمی بیش نیست. او این حقیقت را با روایت تصوری مشابه در گذشته، که آن نیز توهم از کار درآمد، نشان می‌دهد.
کتاب «بازنگری‌ها» همچنین از نئولیبرالیسم و اقتصاد بازار آزاد به‌عنوان کیش و ایدئولوژی تازه‌ای سخن می‌گوید که جای فاشیسم و کمونیسم را گرفته است و می‌تواند به همان میزان فاجعه بیافریند.
کتاب «بازنگری‌ها» از مقدمه، بیست‌وسه فصل که در چهار بخش، به نام‌های «دل تاریکی»، «سیاست کار روشنفکری»، «گم‌شده در گذار: مکان‌ها و خاطرات» و «(نیم‌)قرن امریکایی»، تنظیم شده‌اند و مؤخره‌ای با عنوان «معضل اجتماعی بازمی‌گردد» تشکیل شده است.
فصل‌های بیست‌وسه‌گانۀ کتاب «بازنگری‌ها» عبارتند از: «آرتور کوستلر: روشنفکر نمونه»، «حقایق بنیادین پریمو لوی»، «اروپای یهودی مانس اشپربر»، «هانا آرنت و شر»، «آلبر کامو: "نیک‌ترین مرد فرانسه"»، «جدوجهد بی‌حاصل: "مارکسیسم" لویی آلتوسر»، «اریک هابسبام و عاشقانه‌ی کمونیسم»، «وداع با همه‌چیز؟ لشک کولاکوفسکی و میراث مارکسیستی»، «"پاپ صاحب‌فکر" ؟ ژان‌پل دوم و جهان مدرن»، «ادوارد سعید: جهان‌وطن آواره»، «فاجعه: سقوط فرانسه، 1940»، «در جست‌وجوی زمان از دست ‌رفته: فرانسه و گذشته‌هایش»، «جن در باغ: تونی بلر و "میراث" بریتانیا»، «کشور بی‌دولت: چرا بلژیک مهم است؟»، «رومانی بین تاریخ و اروپا»، «پیروزی تیره‌وتار: جنگ شش‌روزه‌ی اسراییل»، «کشوری که نمی‌خواهد بالغ شود»، «تراژدی امریکایی؟ قضیه‌ی ویتاکر چمبرز»، «بحران: کندی، خروشچف و کوبا»، «خیال‌باف: هنری کیسینجر و سیاست خارجی امریکا»، «این داستان از آن کیست؟ جنگ سرد در بازنگری»، «سکوت بره‌ها: درباره‌ی مرگ عجیب امریکای لیبرال» و «جامعه‌ی خوب: اروپا در برابر امریکا».

دربارۀ تونی جات، نویسندۀ کتاب «بازنگری‌ها»
تونی رابرت جات (Tony Robert Judt)، متولد 1948 و درگذشته به سال 2010، مورخ، استاد دانشگاه و جُستارنویس بریتانیایی – امریکایی بود. جات متخصص تاریخ اروپا بود، در دانشگاه نیویورک تدریس می‌کرد و مدیر مؤسسۀ اریش ماریا رمارک در این دانشگاه بود. او همچنین با مجلۀ «نیویورک ریویو آو بوکز» همکاری مستمر داشت.
جات، روزگاری به مارکسیسم گرایش داشت اما بعداً از مارکسیسم بُرید. او، در دوران بعد از بُریدن از مارکسیست، خود را یک سوسیال‌دموکرات جهان‌وطن توصیف می‌کرد.
جات، در مصاحبه‌ای که چند هفته قبل از مرگش با او انجام شد، گفت که خود را در درجۀ اول یک معلم تاریخ می‌بیند.
کتاب «پس از جنگ: تاریخ اروپا از 1945 بدین‌سو» از مهمترین و معروف‌ترین آثار تونی جات است. از دیگر آثار او می‌توان به کتاب‌های «کلبۀ خاطرات: بداهه‌های بی‌پیرایه»، «شر زمین را درمی‌نوردد» و «بار مسئولیت: بلوم، کامو، آرون و قرن بیستم فرانسه» اشاره کرد.

دربارۀ ترجمۀ فارسی کتاب «بازنگری‌ها»
کتاب «بازنگری‌ها: تأملاتی در باب قرن فراموش‌شده‌ی بیستم» با ترجمه و مقدمۀ فرزام امین‌صالحی در نشر چشمه منتشر شده است.
فرزام امین‌صالحی، متولد 1333، مترجم ایرانی است. از ترجمه‌های او می‌توان به کتاب‌های «سه‌شنبه گذشت»، «خاطرات و خیالات»، «سرگذشت واقعی دارودستۀ کِلی»، «سینما و ناسیونالیسم»، «کلبۀ خاطرات: بداهه‌های بی‌پیرایه»، «شر زمین را درمی‌نوردد» و «بار مسئولیت: بلوم، کامو، آرون و قرن بیستم فرانسه» و «تاریخ طبیعی ویرانی: جستارهایی درباب تأثیر جنگ بر هنر و ادبیات» اشاره کرد.