با عینک جوزف کسوث: نگاهی به آغاز هنر مفهومی در ایران

کتاب «با عینک جوزف کُسوث: نگاهی به آغاز هنر مفهومی در ایران با بررسی موردی آثار مفهومی مارکو گریگوریان و مرتضی ممیز» به کوششِ علیرضا ارواحی
مقالاتی در معرفی و شرح هنر مفهومی، همراه با بررسی نخستین آثار مفهومی در ایران. کتاب «با عینک جوزف کُسوث: نگاهی به آغاز هنر مفهومی در ایران با بررسی موردی آثار مفهومی مارکو گریگوریان و مرتضی ممیز» شامل مجموعه مقالاتی با محوریت هنر مفهومی و معاصر از دیدگاه جوزف کُسوث، هنرمند و نظریه‌پرداز مطرح هنر مفهومی، است.
در کتاب «با عینک جوزف کُسوث»، ضمن آشنایی با دیدگاه‌های جوزف کُسوث از طریق مقاله‌ای از خود او، تفسیر این مقاله را نیز می‌خوانیم و با آنچه هنر مفهومی در پی بیان آن است و تلقی هنرمندان مفهومی از هنر و زیبایی‌شناسی آشنا می‌شویم و همچنین درباره رابطۀ هنر مفهومی با فلسفه و ردّ فلسفه از جانب هنرمندان مفهومی اطلاعاتی به دست می‌آوریم.
کتاب «با عینک جورف کُسوث» همچنین سرآغاز هنر مفهومی در ایران را از منظر نظریۀ جوزف کُسوث و با بررسی آثار دو هنرمند مطرح ایرانی، یعنی مارکو گریگوریان و مرتضی ممیز، مورد بررسی و تحلیل قرار می‌دهد. کتاب شامل مجموعه‌ای از مقالات ترجمه‌شده و تألیفی در باب هنر مفهومی است. خواندن این مقالات چه بسا پاسخ‌گوی پرسش‌هایی باشد که در مواجهه با آن دسته از آثار هنری که در چارچوب هنر مفهومی قرار می‌گیرند به ذهن مخاطب می‌آیند. در واقع کتاب «با عینک جوزف کُسوث» می‌تواند مخاطبان آثار هنری و علاقمندان هنر و مباحث و نظریات مربوط به آن را در درک بهتر هنر مفهومی و نمونه‌های این هنر کمک کند و همچنین تصویری از سرآغازهای هنر مفهومی در ایران به دست دهد.
مقالات کتاب «با عینک جوزف کُسوث»، چنانکه در مقدمۀ علیرضا ارواحی، گردآورنده و یکی از نویسندگان و مترجمان کتاب، اشاره شده، با این هدف نوشته و ترجمه شده و در این کتاب گردآمده‌اند که مؤلفه‌های اصلی شکل‌دهنده به هنر مفهومی «هم‌چون به پرسش گرفتن ماهیت هنر، نفی زیبایی‌شناسی و ریخت آثار هنری، تأثیرپذیری از مینیمالیسم، ایده‌پردازی، مخاطب‌محوری، فلسفه و گزاره‌های تحلیلی و مشخصاً رساله‌ی تراکتاتوس ویتگنشتاین و زبان» را توضیح دهند و همچنین بررسی و تحلیلی از نظریات جوزف کُسوث در باب هنر مفهومی به دست دهند.

مروری بر کتاب «با عینک جوزف کُسوث»
کتاب «با عینک جوزف کُسوث» از مقدمه‌ای به قلم علیرضا ارواحی و چهار مقاله تشکیل شده است. مقالۀ اول کتاب مقالۀ جوزف کُسوث، با عنوان «هنر پس از فلسفه (1969)»، است. این مقاله در واقع نقطۀ ثقل کتاب «با عینک جوزف کُسوث» است و مقالات دیگر کتاب با نگاه به همین مقاله و پیرامون و مرتبط با آن نوشته شده‌اند. جوزف کُسوث، که از نظریه‌پردازان مهم و از سرآمدان و پیشگامان و بینانگذاران هنر مفهومی بوده است، در این مقاله از قرن بیستم به عنوان عصر پایان فلسفه و آغاز هنر سخن می‌گوید و به نحوی راه هنر را از فلسفه و همچنین از زیبایی‌شناسی جدا می‌کند. مقالۀ «هنر پس از فلسفه (1969)» با ترجمۀ مسعود خیام و علیرضا ارواحی در کتاب «با عینک جوزف کُسوث» منتشر شده است.
مقالۀ بعدی کتاب مقاله‌ای تألیفی به قلم رسول کمالی دولت‌آبادی است. این مقاله، با عنوان «درآمدی تحلیلی بر مقاله‌ی هنر پس از فلسفه (1969)؛ گذر از زیبایی‌شناسی فلسفی»، به تفسیر مقالۀ جوزف کُسوث و بررسی نسبت آن با دیدگاه‌های نظریه‌پردازان دیگر می‌پردازد و از رابطۀ سلبی هنر مفهومی و فلسفه سخن می‌گوید.
مقالۀ سوم کتاب «با عینک جوزف کُسوث» مقاله‌ای است به قلم علیرضا ارواحی و با عنوان «نگاهی به آغاز هنر مفهومی در ایران؛ با بررسی موردی آثار مفهومی جوزف کُسوث و مارکو گریگوریان». این مقاله، چنانکه از عنوانش برمی‌آید، به هنر مفهومی ایران و غرب و مشخصاً به آثار مارکو گریگوریان و جوزف کُسوث می‌پردازد.
موضوع مقالۀ چهارم کتاب نیز هنر مفهومی ایران است. این مقاله به قلم علی سجادیه نوشته شده و عنوان آن «نشانه‌شناسی در هنر مفهومی؛ با بررسی موردی آثار مفهومی مرتضی ممیز» است. در این مقاله، ضمن بحث در باب نشانه‌شناسی و هنر مفهومی، سه اثر از مرتضی ممیز بررسی شده است.
کتاب ««با عینک جوزف کُسوث: نگاهی به آغاز هنر مفهومی در ایران با بررسی موردی آثار مفهومی مارکو گریگوریان و مرتضی ممیز» به کوششِ علیرضا ارواحی در انتشارات بن‌گاه و با همکاری موزه هنرهای معاصر اصفهان منتشر شده است. کتاب با تصاویری مرتبط با مباحث مطرح شده در آن همراه است.

درباره علیرضا ارواحی، گردآورنده کتاب «با عینک جوزف کُسوث»
علیرضا ارواحی، متولد 1361 در اصفهان، پژوهشگر و منتقد هنری است. آثار تألیفی او عبارتند از: «از فیلم مستند تا نقد مستند: تجربه‌ورزی در نقد سینمای مستند ایران»، «نامتناهی‌سازی سیاست در آیین‌های نمایشی» و «مرگِ مادر/ جهان: مالی‌ - خولیا در آثار تجسمی»، که این سومی کارِ مشترک علیرضا ارواحی و شکوه کریمی است.
علیرضا ارواحی همچنین گردآوری دو کتاب درباره منوچهر انور و کامران شیردل را در کارنامۀ کاری خود دارد. این دو کتاب عبارتند از: «کامران شیردل؛ تنها در قاب» و «از نیش تا نوش، مستند نیشدارو و منوچهر انور».
از ارواحی مقالات مختلفی هم در نقد آثار هنری منتشر شده است.