سیاحتنامه ابراهیم بیگ

سیاحتنامه ابراهیم‌بیگ
تصویری انتقادی از ایرانِ عصر قاجار در قالب داستانی سیاسی و عاشقانه؛ سیاحتنامه ابراهیم‌بیگ چنانکه محمدعلی سپانلو در مقدمه این کتاب اشاره کرده «پیشتاز رمان‌نویسی اجتماعی در ایران شناخته می‌شود». این کتاب همچنین به لحاظ سیاسی از متون تأثیرگذار بر شکل‌گیری انقلاب مشروطه بوده است و روشنفکران و آزادی‌خواهان ایرانیِ دوره پیش از مشروطه که منتقد اوضاع ایران بوده‌اند آن را در محافل و انجمن‌های خود، از جمله در انجمنی موسوم به انجمن مخفی، می‌خوانده‌اند.
سیاحتنامه ابراهیم‌بیگ داستان تاجرزاده‌ای ایرانی و بزرگ‌شده مصر به نام ابراهیم بیگ است که از یک‌سو عاشق دختری به نام محبوبه است و از سوی دیگر دل در گروِ عشقی بزرگ‌تر دارد که همان وطن‌اش – ایران - است. عشق ابراهیم‌بیگ به وطن تا آن پایه است که هیچ سخنی در انتقاد از اوضاع ایران را برنمی‌تابد و باور نمی‌کند. او سرانجام رهسپار وطن می‌شود تا هم مرقد امام هشتم را زیارت کند و هم ایرانِ عزیزش را برای نخستین بار ببیند. به ایران که می‌رسد می‌بیند هیچ چیز با آن تصویر خیالی آرمانی که او از وطن‌اش در ذهن داشته مطابقت ندارد. ابراهیم‌بیگ در صدد تلاش برای تغییر اوضاع ایران بر می‌آید اما تلخکام و سرخورده به مصر باز می‌گردد و با محبوبه ازدواج می‌کند. تلخکامی و سرخوردگی ابراهیم‌بیگ تا زمان مرگ او ادامه دارد.
متن کامل سه‌جلدی کتاب سیاحتنامه ابراهیم‌بیگ در یک مجلد و به کوشش م. ع. سپانلو در انتشارات آگه منتشر شده است.
درباره نویسنده: حاجی زین‌العابدین مراغه‌ای (1328 – 1255 ه. ق)، نویسنده ایرانی و از روشنفکران و آزادی‌خواهان دوره مشروطه.
رتبه گودریدز: 40/3 از 5.