روان درمانی اگزیستانسیال

کتاب «روان‌درمانی اگزیستانسیال»، دکتر اروین د. یالوم
«روان‌درمانی اگزیستانسیال»، با عنوان اصلی Existential Psychotherapy، کتابی است از دکتر اروین د. یالوم، نویسنده و روان‌درمانگری که او را به‌ویژه با داستان‌های روانشناختی‌اش و بیش از همه با معروف‌ترین این داستان‌ها، یعنی رمان «وقتی نیچه گریست»، می‌شناسیم. اروین د. یالوم در کتاب «روان‌درمانی اگزیستانسیال» به معرفی و شرح نظریه‌ای در روانشناسی و روان‌درمانی می‌پردازد که ریشه بیماری‌های روانی را نه در غرایز و تعارضات ناشی از امیال اولیه سرکوب‌شده، بلکه در دلهره‌های وجودی انسان و تعارض‌ها و دلواپسی‌های هستی‌شناختی او می‌داند. این نظریه، که یالوم شیوه درمانی خود را مطابق با آن اِعمال می‌کند، رویکردی اگزیستانسیالیستی و وجودشناسانه به بیماری‌های روانی دارد و از این لحاظ با دیدگاه‌های فرویدی و نئوفرویدی در زمینه روانشناسی و روان‌درمانی متفاوت است.
متن اصلی کتاب «روان‌درمانی اگزیستانسیال» نخستین بار در سال 1980 منتشر شده است. آنها که داستان‌های روانشناختی اروین د. یالوم را خوانده‌اند، چه بسا با خواندن این کتاب بتوانند شناخت دقیق‌تری از مبانی نظری شکل‌دهنده به آن آثار پیدا کنند.

مروری بر کتاب «روان‌درمانی اگزیستانسیال»
اروین د. یالوم در کتاب «روان‌درمانی اگزیستانسیال» این دیدگاه را مطرح می‌کند که ریشه‌های بیماری‌های روانی را، برخلاف نظر فروید، نه در غرایز و نخستین تعارض‌های انسان در دوران کودکی، بلکه در موقعیت اکنون او در هستی باید جستجو کرد. یالوم معتقد است که بیماری‌های روانی ریشه‌های هستی‌شناختی دارند و از دلواپسی‌هایی که او در این کتاب تحت عنوان «دلواپسی‌های غایی» از آنها سخن می‌گوید، ناشی می‌شوند. یالوم چهار دلواپسی غایی اساسی را برمی‌شمارد و در هر یک از بخش‌های کتاب «روان‌درمانی اگزیستانسیال» به شرح یکی از این دلواپسی‌ها و رابطه‌شان با ناهنجاری‌های روانی و نیز به مسائل و موضوعات مربوط به درمان ناهنجاری‌های ریشه‌دار در دلواپسی‌های غایی می‌پردازد و اصول روان‌درمانی اگزیستانسیال را توضیح می‌دهد.
دلواپسی‌های غایی که یالوم در کتاب «روان‌درمانی اگزیستانسیال» از آنها سخن می‌گوید، دلواپسی‌های بنیادینی هستند که انسان از دیرباز با آنها درگیر بوده و همچنان درگیر است. این دلواپسی‌ها عبارتند از: «مرگ»، «آزادی»، «تنهایی» و «پوچی».
کتاب «روان‌درمانی اگزیستانسیال» از یازده فصل و یک پی‌گفتار تشکیل شده است. فصل نخست کتاب پیش‌گفتار است و فصل‌های دوم تا یازدهم در چهار بخش تنظیم شده‌اند و هر یک از این چهار بخش عنوان خود را از یکی از دلواپسی‌های غایی گرفته است.
عنوان‌های فصل‌های دوم تا یازدهم کتاب عبارتند از: «زندگی، مرگ و اضطراب»، «مفهوم مرگ برای کودکان»، «مرگ و ناهنجاری روانی»، «مرگ و روان‌درمانی»، «مسئولیت»، «خواستن»، «تنهایی اگزیستانسیال»، «تنهایی اگزیستانسیال و روان‌درمانی»، «پوچی» و «پوچی و روان‌درمانی».
در بخشی از این کتاب، درباره تفاوت دیدگاه اگزیستانسیال با دیدگاههای فرویدی و نئوفرویدی در روانشناسی و روان‌درمانی و آنچه این دیدگاه بر آن تأکید می‌کند، می‌خوانید: «دیدگاه اگزیستانسیال بر تعارض اساسی متفاوتی تأکید دارد: نه تعارض با غرایز سرکوب‌شده و نه تعارض با بالغین مهم درونی‌شده، بلکه تعارضی حاصل رویارویی فرد با مسلمات هستی. منظورم از مسَلَمات هستی دلواپسی‌های غایی مسَلَم است، ویژگی‌های درونی قطعی و مسلمی که بخش گریزناپذیری از هستی انسان در جهان آفرینشند.
چگونه می‌توان ماهیت این مسلمات را دریافت؟ این وظیفه از یک‌سو دشوار نیست. کافی‌ست به تفکر عمیق فردی بنشینیم. شروط ساده‌ای دارد: تنهایی، سکوت، زمان و رهایی از پرت‌اندیشی‌های روزانه‌ای که هریک از ما دنیای تجربی‌مان را از آن‌ها آکنده‌ایم. اگر دنیایمان را بروبیم و روزمرگی‌هایمان را به کناری بگذاریم، اگر عمیقاً به موقعیت‌مان، هستی‌مان، مرزهایمان و امکاناتمان در جهان بیندیشیم، اگر به خاکی قدم بگذاریم که شالوده‌ی تمامی زمین‌هاست و همه‌چیز بر پایه‌ی آن بنا شده، قطعاً با مسلمات هستی رویاروی می‌شویم، همان سازه‌های عمیقی که ازین‌ پس دلواپسی‌های غایی می‌خوانمشان. تجربیات ناگهانی و خاص اغلب به این نوع تفکر منجر می‌شوند. این موقعیت‌های مرزی یا سرحدی تجربیاتی هستند نظیر رویارویی با مرگ خویش، یک تصمیم‌گیری اساسی برگشت‌ناپذیر و غیر قابل تغییر و یا فروپاشی آنچه تا کنون معنای بنیادینی برای زندگی فراهم می‌کرده است.»

درباره دکتر اروین د. یالوم، نویسنده کتاب «روان‌درمانی اگزیستانسیال»
اروین د. یالوم (Irvin D. Yalom)، متولد 1931 در واشنگتن دی سی امریکا، روان‌کاو و روان‌درمانگر اگزیستانسیال و نویسنده مشهور داستانهای روان‌شناختی است. او استاد دانشگاه استنفورد است و علاوه بر آثار داستانی، آثاری نظری نیز در زمینه روان‌کاوی و روان‌درمانی تألیف کرده است. یالوم در آثار داستانی‌اش نظریات خود در زمینه روان‌کاوی و روان‌درمانی را بیان می‌کند. داستانهای او نقطه تلاقی فلسفه و ادبیات و روان‌کاوی‌اند و پیچیدگی‌ها و بحرانهای آدمی را به تصویر می‌کشند. او همچنین در برخی از داستانهایش به بیان تجربه‌های خود از ملاقات با بیماران مختلف و درمان آنها سخن گفته است و نوع تعاملش با بیماران را بیان کرده است. به جز رمان مشهور و پرمخاطب «وقتی نیچه گریست»، از دیگر آثار داستانی یالوم می‌توان به «مامان و معنی زندگی»، «درمان شوپنهاور»، «مسئله اسپینوزا» و «انسان موجودی یکروزه و قصه‌های دیگری از روان‌درمانی» اشاره کرد.
«روان‌درمانی اگزیستانسیال» و «تئوری و عمل در روان‌درمانی گروهی» از جمله آثار غیرداستانی اروین د. یالوم هستند. از دیگر آثار یالوم می‌توان به زندگی‌نامه خودنوشت او، با عنوان «من شدن»، اشاره کرد.
یالوم در سال 2002 جایزه انجمن روان‌پزشکی امریکا را دریافت کرده است.

درباره ترجمه فارسی کتاب «روان‌درمانی اگزیستانسیال»
کتاب «روان‌درمانی اگزیستانسیال» با ترجمه دکتر سپیده حبیب در نشر نی منتشر شده است. سپیده حبیب، متولد 1349 در تهران، دارای تخصص روانپزشکی از دانشگاه علوم پزشکی ایران است. او، علاوه بر کار روانپزشکی، آثار زیادی را در زمینه روانشناسی به فارسی ترجمه کرده که بیشتر این آثار از اروین د. یالوم و در زمینه روانشناسی اگزیستانسیال هستند. از سپیده حبیب همچنین مقالات مختلفی در نشریات به چاپ رسیده است. از دیگر ترجمه‌های او می‌توان به «وقتی نیچه گریست»، «مامان و معنی زندگی»، «مسئله اسپینوزا» و «درمان شوپنهاور» از اروین د. یالوم، «عشق و اراده» از رولو می و «سمینار یونگ درباره زرتشت نیچه» از کارل گوستاو یونگ اشاره کرد.

رتبه کتاب «روان‌درمانی اگزیستانسیال» در گودریدز: 4/42 از 5