همیشه استاد آلفرد هیچکاک و سینمایش

کتاب «همیشه استاد: آلفرد هیچکاک و سینمایش» به‌کوشش مسعود فراستی
کتابی در معرفی، شناخت و نقد و بررسی و تحلیل فیلم‌های آلفرد هیچکاک. کتاب «همیشه استاد: آلفرد هیچکاک و سینمایش» مجموعه‌ای‌ست از مطالبی متنوع درباره فیلم‌های آلفرد هیچکاک و گفت‌وگوهایی با خود او که به‌کوشش مسعود فراستی و با همکاری گروهی از مترجمان و منتقدان و نویسندگان سینمایی تدارک شده است.
نمی‌شود داعیۀ علاقمندی به فیلم و سینما را داشت و آلفرد هیچکاک و سینمای او را نشناخت؛ همچنانکه نمی‌شود فیلمساز بود و با تمهیدات و ترفندهای سینمایی ماهرانۀ هیچکاک آشنایی نداشت. هیچکاک بدون شک یکی از اعجوبه‌ها و غول‌های سینمای کلاسیک است و فیلم‌هایش مرجعی برای فیلم‌سازان و منتقدان و متخصصان حوزه سینما.
کتاب «همیشه استاد» بابی‌ست مناسب برای آشنایی با این نابغۀ سینمای کلاسیک و استاد دلهره و تعلیق در سینما. با خواندن مطالب این کتاب با جهان سینمای هیچکاک و شیوه فیلمسازی و طرز نگاهش آشنا می‌شویم و وجوه گوناگون سینمای او را می‌شناسیم.
در کتاب «همیشه استاد» همچنین پای صحبتهای خود هیچکاک و عوامل و بازیگران فیلم‌هایش و تیمی که با او همکاری می‌کرده است می‌نشینیم و از خلال مصاحبه‌هایی که با او انجام شده است با این کارگردان بزرگ سینما مواجهه‌ای نزدیک‌تر پیدا می‌کنیم و نیز از طریق صحبت‌های تیم همکاران و بازیگران و دست‌اندرکاران فیلم‌هایش با منش و شیوه فیلمسازی‌اش بیشتر آشنا می‌شویم.
کتاب «همیشه استاد» راهنمای مناسبی‌ست، هم برای آن‌ها که تا به‌حال فیلمی از هیچکاک ندیده‌اند و هم برای کسانی که فیلم‌های او را دیده‌اند اما زیاد در بحر ریزه‌کاری‌های این فیلم‌ها نرفته‌اند و دوست دارند درکی دقیق‌تر و روشن‌تر و تخصصی‌تر از سینمای هیچکاک پیدا کنند.

مروری بر کتاب «همیشه استاد»
کتاب «همیشه استاد» مجموعه‌ای از مطالب ترجمه و تألیفی درباره آلفرد هیچکاک و سینمای اوست. در این کتاب مطالبی از منتقدان مختلف خارجی و ایرانی را درباره سینمای هیچکاک می‌خوانیم که تعدادی از آن‌ها از چهره‌های سرشناس و نام‌آشنای نقد فیلم در سینمای ایران و جهان به شمار می‌آیند که از جملۀ آن‌ها می‌توان به نام‌هایی چون آندره بازن، رابین وود، پرویز دوایی، جمشید ارجمند، کیومرث وجدانی و علی معلم اشاره کرد. همچنین در بین مطالب ترجمه در این کتاب، به نام‌هایی مشهور و آشنا به‌عنوان مترجم برمی‌خوریم که گلی امامی، مهدی غبرایی، خسرو سمیعی و شاپور عظیمی از آن جمله‌اند.
کتاب «همیشه استاد» از یادداشتی با عنوان «مظهر سینما» به‌قلم مسعود فراستی و شش بخش به نام‌های «دیدگاه‌ها»، «نقدها»، «دستخط، طرح‌ها، استوری‌بوردها»، «استاد و تیمش»، «یک نگاه» و «وقایع‌نگاری، فیلم‌شناسی، کتاب‌شناسی» تشکیل شده است.
در بخش «دیدگاه‌ها» از کتاب «همیشه استاد» مطالب و گفتارها و نظرات بعضی از بزرگان و صاحب‌نظران عرصۀ سینما را درباره هیچکاک و سینمای او می‌خوانیم. از جمله مطالب این بخش از کتاب «همیشه استاد» می‌توان به «وقتی مردی» از الکساندر استروک و ترجمۀ نادر تکمیل‌همایون، «نیروی شگفت‌انگیز سینما» از ژان لوک گدار و ترجمۀ مسعود فراستی، «شعبده‌باز تناقض‌ها» از آندرو ساریس و ترجمۀ رحیم قاسمیان، «مسئله گناه» از رابین وود و ترجمۀ کامبیز کاهه، «مولف کامل» از فرانسوا تروفو و ترجمۀ پرویز دوایی و «چگونه می‌توان طرفدار هیچکاک – هاکس بود؟» از آندره بازن و ترجمۀ خسرو سمیعی اشاره کرد.
در این بخش از کتاب «همیشه استاد» همچنین مطالبی تألیفی به‌قلم اهالی سینما و منتقدان سینمایی ایرانی را، درباره هیچکاک و سینمای او، می‌خوانید که این مطالب عبارتند از: «نگاهی به تماتیک هیچکاک» به‌قلم حسن حسینی، «تماشاگر هیچکاکی» به‌قلم شاهرخ دولکو، «یک فیلمساز گرد و قلنبه!» به‌قلم هوشنگ گلمکانی، «عالم هیچکاک» به‌قلم سید مرتضی آوینی، «نسبت هیچکاک با وحشت» به‌قلم یوسفعلی میرشکاک و «واریاسیون‌هایی روی یک تم نیهیلیستی» به‌قلم کامبیز کاهه.
بخش «نقدها» از کتاب «همیشه استاد» شامل مطالبی در نقد فیلم‌های مختلف آلفرد هیچکاک است. این نقدها به‌قلم منتقدان و صاحب‌نظران مختلف خارجی و ایرانی حوزه سینما نوشته شده‌اند و در آن‌ها به فیلم‌هایی پرداخته شده که هیچکاک در دوره‌های مختلف فیلمسازی‌اش ساخته است. در بعضی از این نقدها، به‌شیوه‌ای جزئی‌نگرانه، تنها به تحلیل سکانس یا سکانس‌هایی از فیلمی از هیچکاک پرداخته شده است.
از جمله مطالب این بخش از کتاب «همیشه استاد» می‌توان به «بررسی دوران انگلیسی هیچکاک» از کلود شابرول و اریک رومر و ترجمۀ نادر تکمیل‌همایون، «میزانسن هیچکاکی/ تحلیل یک سکانس از خرابکاری» از مسعود فراستی، «داستان ارواح – ربکا» از ریموند دورگنات و ترجمۀ روبرت صافاریان، «یک فیلم نوآر – سایه یک شک» از دونالد اسپوتو و ترجمۀ کامبیز کاهه، «هیچکاک، کارگردان چشم شاهد – طناب» از جمشید ارجمند، «سینما، هنر تضادها – بیگانگان در قطار» از ژان لوک گدار و ترجمۀ روبرت صافاریان، «مسئله اختگی – پنجره رو به حیاط» از رابین وود و ترجمۀ رحیم قاسمیان، «مردگان – زندگان – سرگیجه» از دونالد اسپوتو و ترجمۀ مهدی غبرایی، «سیری در سرگیجه» از پرویز دوایی، «قلمرو مشترک منتقد و جامعه‌شناس – شمال از شمال غربی» از رابین وود و ترجمۀ رحیم قاسمیان، «شاخص‌ترین سکانس – شمال از شمال غربی» از دبورا هولداشتاین و ترجمۀ اسماعیل میهن‌دوست، «طرح قصه‌های درهم‌تنیده – روانی» از پیتر وولن و ترجمۀ رحیم قاسمیان، «خانه ارواح – روانی» از لیلاند پاگ و ترجمۀ اسماعیل میهن‌دوست، «معصومیت – پرندگان، شمال از شمال غربی، مرد عوضی، پنجره رو به حیاط» از خسرو دهقان، «تنش‌های آرام – مارنی» از ویلیام جانسون و ترجمۀ اختر اعتمادی، «در جست‌وجوی پناهگاه – مارنی» از پرویز نوری، «دنیای درون و برون هیچکاک – پرده پاره» از کیومرث وجدانی و «معصومیت از دست رفته – جنون» از پرویز دوایی اشاره کرد.
بخش بعدی کتاب «همیشه استاد» به دستخط‌ها و طرح‌ها و کاریکاتورهایی مربوط به هیچکاک و استوری‌بوردهایی از فیلم‌های او اختصاص دارد و پس از آن، در بخشی به نام «استاد و تیمش»، گفت‌وگوهایی با هیچکاک و مطالب و گفته‌هایی از او و بعضی عوامل فیلم‌هایش، از جمله گفته‌های بازیگران فیلم‌های هیچکاک از تجربۀ کار با او، را می‌خوانید. گفت‌وگوی پیتر باگدانویچ با هیچکاک به‌ترجمۀ کتایون یوسفی، گفت‌وگوی اوریانا فالاچی با هیچکاک، «سینما به روایت هیچکاک» به‌ترجمۀ پرویز دوایی و گلی امامی و...، «انتخاب هنرپیشه‌های زن» و «از زندان برحذر باشید» هر دو از آلفرد هیچکاک و به‌ترجمۀ خسرو سمیعی، «بی‌همتا» از اینگرید برگمن و ترجمۀ رحیم قاسمیان، «گله گاو» از جیمز استوارت و ترجمۀ رحیم قاسمیان، گفت‌وگوی جیمز موناکو با کری گرانت به‌ترجمۀ رحیم قاسمیان، گفت‌وگوی تد گیلینگ با برنارد هرمن، آهنگساز فیلم‌های هیچکاک، به‌ترجمۀ سید علیرضا میرعلینقی و «بررسی موسیقی برنارد هرمن» به‌قلم علی معلم از جمله مطالب این بخش از کتاب «همیشه استاد» هستند. در این بخش همچنین مطلبی درباره مجموعۀ «آلفرد هیچکاک تقدیم می‌کند»، که نام مجموعه‌ فیلم‌های تلویزیونی هیچکاک است، می‌خوانید.
بخش بعدی کتاب «همیشه استاد» به مقاله‌ای از مسعود فراستی، با عنوان «استاد نقش‌باز»، اختصاص دارد. پس از این مقاله، بخشی با عنوان «وقایع‌نگاری، فیلم‌شناسی، کتاب‌شناسی» آمده است. از جمله مطالب این بخش می‌توان به «فیلم‌شناسی آلفرد هیچکاک» به‌ترجمۀ نادر تکمیل‌همایون، کامبیز کاهه و حسن حسینی اشاره کرد.
کتاب «همیشه استاد: آلفرد هیچکاک و سینمایش» در انتشارات ساقی منتشر شده است.

درباره مسعود فراستی، گردآورنده کتاب «همیشه استاد»
مسعود فراستی، متولد 1330 در تهران، منتقد و مدرس و کارشناس سینما، مجری و روزنامه‌نگار سینمایی و مترجم ایرانی است. فراستی دارای لیسانس هنرهای تجسمی از دانشسرای عالی ملی هنرهای زیبای پاریس، لیسانس جامعه‌شناسی از دانشگاه پاریس و فوق لیسانس اقتصاد سیاسی از دانشگاه پاریس است.
او در تلویزیون، مجری و کارشناس سینمایی ثابت برنامۀ «هفت» است. فراستی همچنین عضو تحریریۀ مجله‌های «سروش» و «سوره سینما» و نیز سردبیر نشریۀ «نقد سینما» بوده است. تهیۀ برنامه‌هایی در گفت‌وگو با سینماگران دفاع مقدس و تدریس در دانشکده‌های مختلف از دیگر فعالیت‌های اوست.
از آثار تألیفی مسعود فراستی و آثار گردآوری‌شده به‌کوشش او می‌توان به کتاب‌های «لذت نقد»، «حماسه‌سرای سینما: آکیرا کوروساوا و سینمایش»، «کارناوال فدریکو فلینی» و «اسطوره سینما: جان فورد و سینمایش» اشاره کرد.
فراستی همچنین، به همراه مهوش تابش، کتاب «فانوس خیال» اینگمار برگمان را به فارسی ترجمه کرده است.

رتبۀ کتاب «همیشه استاد» در گودریدز: 3.73 از 5.