سابقا کمونیست‌ها

کتاب «سابقاً کمونیست‌ها» به ‌قلم جمعی از نویسندگان و گردآوری ریچارد کراسمن
جُستارهایی از شش روشنفکر سابقاً کمونیست درباب اینکه چه شد که کمونیست شدند و چه شد که از آن بُریدند. کتاب «سابقاً کمونیست‌ها: روشنفکران و تجربۀ کمونیسم»، با عنوان اصلی The God that Failed، کتابی‌ست که ما را با خود، از نگاه شش روشنفکر مطرح و برجستۀ قرن بیستم، به درون حزب کمونیست و مناسبات آن می‌برد و از آن بیرون می‌آورَد.
در کتاب «سابقاً کمونیست‌ها»، به‌همراه شش روشنفکرِ مستقل و نقاد و حساس به مسائل زمانه‌شان، ابتدا شیفتۀ کمونیسم و سپس از آن سرخورده و رویگردان می‌شویم.
کتاب «سابقاً کمونیست‌ها» کتابی نه‌فقط در نقد کمونیسم و علیه آن که علیه هر باوری است که می‌خواهد آدمی را در چارچوب‌هایی حزبی و فرمایشی و ایدئولوژیک تقلیل دهد و فردیت و استقلال رأی را از انسان بگیرد.
متن اصلی کتاب «سابقاً کمونیست‌ها» اولین بار در سال 1949 و به‌کوشش ریچارد کراسمن، گردآورندۀ جُستارهای این کتاب، منتشر شده است.

مروری بر کتاب «سابقاً کمونیست‌ها»
در سالهای اول بعد از انقلاب اکتبر در روسیه و قدرت‌گرفتن بلشویک‌ها و حزب کمونیست در این کشور بسیاری از روشنفکران غربی که منتقد سیاست‌های لیبرالی غرب و نظام سرمایه‌داری بودند مجذوب کمونیسم شدند و به آن گرویدند و خود را وقف آرمان‌هایی کردند که بلشویک‌ها داعیه‌دارشان بودند. بسیاری از همین روشنفکران اما بعدتر به‌تدریج از کمونیسم بُریدند. کتاب «سابقاً کمونیست‌ها» روایت کمونیست‌ و ضد کمونیست شدن گروهی از همین روشنفکران است.
آرتور کوستلر، اینیاتسیو سیلونه، ریچارد رایت، آندره ژید، لوئیس فیشر و استیون اسپندر روشنفکرانی هستند که در کتاب سابقاً کمونیست‌ها ماجرای کمونیست‌شدن خود و بریدنشان از کمونیسم را نقل می‌کنند و به ما می‌گویند واقعاً چه پشت پردۀ حزب کمونیست می‌گذشت و چه عواملی در تصمیم‌گیری‌های این حزب نقش داشت و کمونیست‌های حزبی و حکومتی در عمل چه‌قدر با آرمان‌هایی که تبلیغ می‌کردند فاصله داشتند.
با خواندن هر یک از جُستارهای کتاب «سابقاً کمونیست‌ها» درمی‌یابیم که هر یک از روشنفکرانی که در این کتاب از تجربۀ کمونیست و ضد کمونیست شدن خود نوشته‌اند کمونیسم را چگونه تجربه کرده‌اند و چرا ابتدا جذب آن شده‌اند و سپس از آن سرخورده شده و کناره گرفته و به نقد آن پرداخته‌اند.
کتاب «سابقاً کمونیست‌ها» یک کتاب نقادانه است که در آن خودزندگی‌نامه و مباحث نظری باهم آمیخته شده‌اند. نویسندگان جستارهای این کتاب، گرچه زمانی بسیار سنگ کمونیسم را به سینه زده‌اند و خود را شیفته‌وار وقف آن کرده‌اند، اما پس از چندی به تناقض میان شعار و عمل در احزاب کمونیستی پی برده‌اند و نیز دریافته‌اند که کمونیسم عملاً از آن‌ها می‌خواهد که استقلال رأی نداشته باشند و فردیت خود را یکسره فدای ایدئولوژی و منافع حزب کنند حتی اگر آن‌چه حزب می‌گوید آشکارا با آرمان‌های انسانی و آزادی‌خواهانۀ آن‌ها و شعارهای خودش در تناقض باشد.
کمونیسم برای نویسندگان جستارهای کتاب «سابقاً کمونیست‌ها» در ابتدا بهشتی زمینی می‌نموده اما بعد از مدتی که آن‌ها از نزدیک و در عمل تجربه‌اش کرده‌اند و با سیاست‌های حکومت کمونیستی روسیۀ شوروی بیشتر آشنا شده‌اند، روی دوزخی و هولناک خود را به آن‌ها نشان داده و آن‌ها را از خود رویگردان و به منتقدان جدی خود بدل کرده است.
کتاب «سابقاً کمونیست‌ها» نقل روشنفکرانی آرمان‌خواه و حساس به مسائل انسانی است که نخواسته‌اند فردیت و استقلال رأی و درک راستین خود را از آن‌چه می‌دیدند قربانی دستورالعمل‌های دیکته‌شدۀ حزبی و ایدئولوژیک کنند و پیچیدگی‌های زندگی انسان را ساده‌لوحانه یا به‌خاطر منافع خود یا منافع حزب ندید بگیرند.
کتاب «سابقاً کمونیست‌ها» از مقدمۀ ریچارد کراسمن، گردآورندۀ کتاب، و دو بخش با عنوان‌های «تشرف‌یافتگان» و «ستایشگرانی از دوردست» تشکیل شده است. شش جستارِ نویسندگانی که نامشان پیش‌تر آمد در این دو بخش، برحسب نوع رابطه و میزان نزدیکی این نویسندگان به کمونیسم، تنظیم شده است.
در ابتدای هر یک از جستارهای کتاب «سابقاً کمونیست‌ها» یادداشتی کوتاه هم در معرفی نویسندۀ جستار آمده است. همچنین فصل مربوط به جستار آندره ژید در این کتاب، علاوه معرفی آندره ژید و جستار او دربارۀ کمونیسم و تجربه‌اش از آن، شامل مقدمه‌ای از انئید استارکی و یادداشتی در معرفی نویسندۀ این مقدمه است.

دربارۀ ریچارد کراسمن، گردآورندۀ کتاب «سابقاً کمونیست‌ها»
ریچارد هاوارد استافورد کراسمن (Richard Howard Stafford Crossman)، متولد 1907 و درگذشته به سال 1974، سیاستمدار، مؤلف، ویراستار و روزنامه‌نگار بریتانیایی بود. کراسمن عضو حزب کارگر بریتانیا بود. او را بیش از هرچیز به‌خاطر کتاب سه‌جلدی «خاطرات یک وزیر کابینه»، که پس از مرگ نویسنده‌اش منتشر شده، می‌شناسند.
کراسمن همچنین مدتی سردبیر نشریۀ «نیو استیتسمن» بود.
از دیگر آثار ریچارد کراسمن می‌توان به کتاب‌ «دولت و حکومت‌شوندگان: تاریخ ایده‌های سیاسی و عملکرد سیاسی» اشاره کرد.

دربارۀ ترجمۀ فارسی کتاب «سابقاً کمونیست‌ها»
کتاب «سابقاً کمونیست‌ها» با ترجمۀ محمود مقدس در نشر کرگدن منتشر شده است.
محمود مقدس، متولد 1359، مترجم ایرانی است. از ترجمه‌های او می‌توان به کتاب‌های «سرمایه‌داری و مدرنیته: تأملاتی بر آرای کارل مارکس و ماکس وبر»، «الیا کازان: سینمای یک بیگانۀ آمریکایی»، «اینشتین و پیدایش دانش کلان»، «هاوکینگ و ذهن خدا»، «نیچه و پست‌مدرنیسم»، «کافکا و سیاست» و «امبرتو اکو و فوتبال» اشاره کرد.