آخرین اغواگری زمین

کتاب «آخرین اغواگری زمین» اثر مارینا تسوِتایوا
هفت جُستار از مارینا تسوتایوا، شاعر بزرگ قرن بیستم روسیه. مارینا تسوتایوا در جستارهای گردآمده در کتاب «آخرین اغواگری زمین: پناه بردن به هنر، شعر و کلمه» از شعر و هنر و هنرمند می‌نویسد و از مقولات مرتبط با آفرینش هنری.
کتاب «آخرین اغواگری زمین» شامل جستارهایی انتقادی و ریزبینانه است که تسوتایوا همۀ آن‌ها را در سال‌های سخت مهاجرت از روسیه نوشته است. شعر و هنر مرکز ثقل همۀ جستارهای کتاب «آخرین اغواگری زمین» است.
تسوتایوا در کتاب «آخرین اغواگری زمین» هم از شاعران روس زمانه‌اش می‌نویسد و از خلال نوشتن دربارۀ آن‌ها و مقایسه‌شان با یکدیگر به طرح مباحثی مهم و بنیادین دربارۀ شعر و شاعر و هنر و هنرمند و معنای هنر و آفرینش هنری و اینکه به چه نوع اثر هنری حقیقتاً می‌توان عنوان «معاصر» را داد، می‌پردازد و هم مفاهیمی کلی را دربارۀ هنر مطرح می‌کند. او همچنین در این کتاب به بعضی نویسندگانی که عمدتاً در بین مهاجران روس اقبالی یافته‌ بودند می‌تازد و آن‌ها را مورد نقدهای تند و تیز قرار می‌دهد.
کتاب «آخرین اغواگری زمین» کتابی است هم مناسب برای شاعران و منتقدان شعر و هم علاقمندان و مخاطبان شعر و نقد شعر. تسوتایوا در کتاب «آخرین اغواگری زمین» نکاتی باریک‌تر از مو و اساسی را دربارۀ شعر و هنر و هنرمند گفته است و همین ویژگی است که جستارهای این کتاب را بعد از گذشت این همه سال از نوشته‌شدن‌شان همچنان خواندنی و تَر و تازه نگه می‌دارد.
جستارهای کتاب «آخرین اغواگری زمین» در فاصلۀ سال‌های 1922 تا 1934 میلادی نوشته شده‌اند.

مروری بر کتاب «آخرین اغواگری زمین»
کتاب «آخرین اغواگری زمین» کتابی است در ستایش شعر و هنر و توضیح اهمیت و جایگاه و نقشی که شعر و هنر ایفا می‌کنند. اما ستایش تسوتایوا از شعر و هنر، در جستارهای کتاب «آخرین اغواگری زمین»، ستایشی صرفاً احساسی و شورمندانه نیست. تسوتایوا در جستارهای این کتاب شور و احساس را با نگاهی ریزبین و نقادانه به هم آمیخته است. او در کتاب «آخرین اغواگری زمین» می‌تازد و تحسین می‌کند و شعر و هنر زمانه‌اش را هوشمندانه مورد تحلیل و ارزیابی قرار می‌دهد.
بوریس پاسترناک در جستارهای کتاب «آخرین اغواگری زمین» جایگاهی ویژه دارد و تسوتایوا در دو جستار این کتاب دربارۀ او نوشته است. او در یکی از این جستارها به مقایسۀ ولادیمیر مایاکوفسکی و پاسترناک می‌پردازد.
تسوتایوا همچنین در جستاری از کتاب «آخرین اغواگری زمین» از اُسیپ ماندلشتام، شاعر روس که در دوران مخوف حکومت استالین در اردوگاه کار اجباری جان سپرد، یاد می‌کند و خاطرات کذبی را که دربارۀ او منتشر شده است مورد نقدی تند و تیز قرار می‌دهد.
تسوتایوا شاعری بود که بعد از انقلاب کمونیستی در روسیه، مدتی در خارج از کشورش زندگی کرد. او در آن دوران گرچه خودش شاعر و نویسنده‌ای مهاجر بود اما نگاه نقادانۀ تند و تیزش از نویسندگانی که مقبول مهاجران روس بودند نیز دور نماند و در جستارهایش به آن‌ها نیز تاخت که نمودش را در کتاب «آخرین اغواگری زمین» می‌بینید.
هفت جستاری که در کتاب «آخرین اغواگری زمین» می‌خوانید عبارتند از: «شاعر و زمانه»، «سرگذشت یک دلدادگی»، «پاسترناک بر ما می‌بارد»، «شعر حماسی و شعر غنایی در روسیه‌ی معاصر»، «منتقد از نگاه شاعر»، «شاعر مضمون، شاعر ناگهان» و «هنر در پرتوی ضمیر انسانی».

دربارۀ مارینا تسوتایوا، نویسندۀ کتاب «آخرین اغواگری زمین»
مارینا تسوِتایوا (Марина Ивановна Цветаева)، متولد 1892 و درگذشته به سال 1941، شاعر و نویسندۀ اهل روسیه است. تسوتایوا از شاعران برجستۀ روسیه و یکی از چهار شاعر بزرگ قرن بیستم این کشور به حساب می‌آید. او در یکی از بحرانی‌ترین دوره‌های تاریخ روسیه، یعنی دورۀ بعد از انقلاب اکتبر و نیز دوران وحشتناک حکومت استالین، زیست و خودش و خانواده‌اش در این دوران سختی‌ها و فجایعی هولناک را متحمل شدند. یکی از دخترانش را در همین دوران بر اثر سوء‌تغذیه از دست داد. مدتی به مهاجرت تن داد اما در مهاجرت هم گرفتار فقر و فاقه بود. وقتی دوباره به روسیه بازگشت، شوهرش را اعدام کردند و دخترش را به اردوگاه کار اجباری فرستادند. او سرانجام در سال 1941 به زندگی خود پایان داد.
تسوتایوا در درجۀ اول شاعری غنایی بود و مورد ستایش شاعران بزرگ و سرشناسی چون اُسیپ ماندلشتام، بوریس پاسترناک، راینر ماریا ریلکه و آنا آخماتووا.

دربارۀ ترجمۀ فارسی کتاب «آخرین اغواگری زمین»
کتاب «آخرین اغواگری زمین: پناه بردن به هنر، شعر و کلمه» با ترجمۀ الهام شوشتری‌زاده در نشر اطراف منتشر شده است. الهام شوشتری‌زاده مترجم و ویراستار ایرانی است. از ترجمه‌های او می‌توان به «روایت و کنش جمعی: چرا فراخوان‌های اجتماعی و سیاسی به داستان نیاز دارند»، «دانشنامه مصوّر دایناسور»، «وقت چای در اطراف جهان»، «لنگرگاهی در شن روان: شش مواجهه با سوگ و مرگ» و «رها و ناهشیار می‌نویسم: هنر جستارنویسی» اشاره کرد.