مشعل در گوش

کتاب «مشعل در گوش» اثر الیاس کانتی
بخش دوم زندگی‌نامۀ خودنوشت الیاس کانتی. کتاب «مشعل در گوش»، با عنوان اصلی Die Fackel im Ohr : Lebensgeschichte 1921-1931، شرح زندگی الیاس کانتی در فاصلۀ سال‌های 1921 تا 1931 است، یعنی سال‌هایی که کانتی کودکی را رد کرده و وارد نوجوانی شده و از نوجوانی به جوانی می‌رسد.
زندگی‌نامه‌ها و خاطرات نویسندگان، ما را به پشت صحنۀ آثارشان می‌برد و می‌گذارد که به آنچه منبع الهام‌شان در داستان‌هایشان بوده است سرک بکشیم و دریابیم که یک نویسنده چه‌ها دیده و شنیده و از سر گذرانده و تجربه کرده و این دیده‌ها و شنیده‌ها و تجربه‌ها چطور و چقدر در آثارش نمود پیدا کرده و راه یافته‌اند.
کتاب «مشعل در گوش» نیز از این قاعده مستثنی نیست. الیاس کانتی در کتاب «مشعل در گوش» از چیره‌دستی خود در قصه‌پردازی و روایتگری برای نوشتن خاطراتش کمک گرفته و از همین‌‌روست که این کتاب، هم لذت خواندن یک رمان جذاب را به ما می‌دهد و هم ما را در تجربه‌های کانتی از یک عصر پرتلاطم در تاریخ اروپا سهیم می‌کند.
کتاب «مشعل در گوش» روایتگر زندگی نوجوانی و جوانی کانتی و دغدغه‌های شخصی و ادبی او در متن حوادث و رویدادهای روزگاری است که جوانی کانتی در آن سپری شده است.
متن اصلی کتاب «مشعل در گوش» اولین بار در سال 1980، یک سال قبل از اینکه کانتی جایزۀ نوبل ادبیات را بگیرد، منتشر شد و بسیار مورد استقبال منتقدان قرار گرفت.

مروری بر کتاب «مشعل در گوش»
الیاس کانتی در کتاب «مشعل در گوش»، که چنانکه پیش‌تر اشاره شد بخش دوم زندگی‌نامۀ اوست، خاطرات خود را به صحنه‌ای بدل می‌کند که شخصیت‌هایی گوناگون و متنوع بر آن ظاهر می‌شوند و ایفای نقش می‌کنند؛ از زنی که قرار است همسر آیندۀ کانتی بشود تا برادری دوست‌داشتنی و مادری سخت‌گیر و مستبد و به این‌ها باید دیگرانی را هم که بعضی‌شان شخصیت‌هایی مشهور، مثل کارل کراز و برتولت برشت و ایساک بابل، هستند اضافه کرد.
کانتیِ کتاب «مشعل در گوش» راوی‌ای است که از نوجوانی به جوانی می‌رسد و با چشمِ باز و گوشِ باز، دنیای اطراف خود را نظاره می‌کند و خطراتی را از سر می‌گذراند و تجربیاتی می‌اندوزد که قرار است در آینده در آثار ادبی‌اش از آن‌ها استفاده کند.
کتاب «مشعل در گوش» با نقل دوران جوان کانتی در پانسیون فرانکفورت، بین سال‌های 1921 تا 1924، آغاز می‌شود. در همین دوران است که کانتی تجربۀ تورم را از سر می‌گذراند. بعد از آن، نوبت به نقل خاطرات کانتی از دوران دانشجویی‌اش در وین، سال‌های 1924 تا 1931، می‌رسد و نقل گفت‌وگوهای ادبی‌ای که او با وزا، زنی که بعداً همسر کانتی می‌شود، داشته است. کانتی در آن سال‌ها در وین دانشجوی شیمی بود. او در کتاب «مشعل در گوش» از رابطۀ خود با مادرش هم می‌نویسد و از اینکه مادر او اصرار داشته است که پسرش جاه‌طلبی‌های ادبی‌اش را کنار بگذارد و روی رشتۀ اصلی‌اش، یعنی شیمی، تمرکز کند.
گفتنی است که عنوان کتاب «مشعل در گوش» برگرفته از نام مجلۀ «مشعل» است که کارل کراز، طنزنویس، روزنامه‌نگار، جستارنویس، نمایشنامه‌نویس و شاعر اتریشی، آن را در همان دورانی که کانتی در وین بود منتشر می‌کرد. کانتی در آن دوران یکی از شنوندگان مشتاق سخنرانی‌های کارل کراز بود و با علاقه به این سخنرانی‌ها گوش می‌داد.

دربارۀ الیاس کانتی، نویسندۀ کتاب «مشعل در گوش»
الیاس کانتی (Елиас Канети)، متولد 1905 و درگذشته به سال 1994، نویسندۀ بلغاری – بریتانیاییِ آلمانی‌زبان و برندۀ جایزۀ نوبل ادبیات سال 1981 است. کانتی، هم داستان‌نویس و نمایشنامه‌نویس و هم نویسندۀ آثاری غیرداستانی بود. او اگرچه در وین شیمی خوانده بود اما در همان دوران دانشجویی به ادبیات و فلسفه گرایش پیدا کرد و با اینکه از دانشگاه وین مدرک شیمی گرفت اما هیچ‌وقت به‌عنوان شیمی‌دان کار نکرد و به‌طور جدی و حرفه‌ای به کار نوشتن رو آورد.
در سال 1938 کانتی، تا از آزار نازی‌ها در امان باشد، وین را ترک کرد و به انگلستان رفت. او بیست سال آخر زندگی‌اش را ساکن زوریخ بود.
از جمله آثار الیاس کانتی می‌توان به کتاب‌های «کیفر آتش (برج بابل)»، «شاهد گوشی»، «توده و قدرت» و «صداهای مراکش» اشاره کرد.

دربارۀ ترجمۀ فارسی کتاب «مشعل در گوش»
کتاب «مشعل در گوش» با ترجمۀ حسن نقره‌چی در انتشارات نیلوفر منتشر شده است.
حسن نقره‌چی مترجم ادبیات آلمانی‌زبان است. از ترجمه‌های او می‌توان به کتاب‌های «آبروی از دست رفتۀ کاترینا بلوم»، «سال‌های سگ» و «کسب‌وکارهای آقای ژولیوس سزار» اشاره کرد.