چراغ ها را ببین عشق من

کتاب «چراغ‌ها را ببین، عشق من» نوشتۀ آنی اِرنو
کتابی از آنی اِرنو، برندۀ نوبل ادبیات سال 2022. کتاب «چراغ‌ها را ببین، عشق من»، با عنوان اصلی Regarde les lumières mon amour، روایت‌های آنی ارنو از هایپرمارکت‌گَردی‌هایش‌ است. ارنو در کتاب «چراغ‌ها را ببین، عشق من»، چنانکه در مقدمۀ شهرزاد قانونی بر ترجمۀ فارسی این کتاب توضیح داده شده، «رفت‌وآمدهای هفتگی‌اش به هایپرمارکت اوشان در منطقۀ سرژی را روایت می‌کند.» او در این کتاب، از خلال روایتِ هایپرمارکت‌گردی‌‌های خودش و آنچه در این هایپرمارکت‌‌گردی‌ها می‌بیند و می‌شنود و حس می‌کند، تأثیر هایپرمارکت‌ها را بر زندگی شهری و روابط و تعاملات مردم نشان می‌دهد.
کتاب «چراغ‌ها را ببین، عشق من» اگرچه یک پژوهش جامعه‌شناسانه دربارۀ هایپرمارکت‌ها و تأثیرشان بر زندگی مردم نیست اما خواندن روایت‌های شخصی ارنو از هایپرمارکت در این کتاب می‌تواند مخاطب را به درک و دریافتی جامعه‌شناختی از شهرهای مدرن، در زمانۀ بعد از ظهور هایپرمارکت‌ها، برساند.
کتاب «چراغ‌ها را ببین، عشق من» روایتی انتقادی و موشکافانه از جامعۀ مصرفی و خط‌کشی‌ها و مرزبندی‌ها و برچسب‌های طبقاتی و اقتصادی و اجتماعی‌ برآمده از مصرف‌گرایی و سلطۀ برندهاست.
متن اصلی کتاب «چراغ‌ها را ببین، عشق من» اولین بار در سال 2014 منتشر شده است. این کتاب دستمایۀ اقتباسی نمایشی، به‌قلم خود آنی ارنو، هم بوده است. این اقتباس در سال 2016 بر صحنۀ تئاتر اجرا شده است.

مروری بر کتاب «چراغ‌ها را ببین، عشق من»
در کتاب «چراغ‌ها را ببین، عشق من» پابه‌پای آنی ارنو در هایپرمارکت گردش می‌کنیم و هایپرمارکت را به‌مثابه مکانی درک می‌کنیم که عرصۀ حضور آدم‌هایی از اقشار و طیف‌های گوناگون و متنوع و تجلی‌گاه زندگی شهری در دنیای امروز است.
می‌توان گفت که در کتاب «چراغ‌ها را ببین، عشق من» هایپرمارکت خود یک شخصیت است؛ شخصیتی که بی‌شمار آدم را در دل خود جای داده است و بسیاری از آدم‌ها در هزارتوی آن در گردش و رفت‌وآمد هستند.
آرنو در کتاب «چراغ‌ها را ببین، عشق من» هایپرمارکت را همچون جامعه‌ای می‌بیند که انعکاس‌دهندۀ احساسات و رفتارها و حساسیت‌ها و دلمشغولی‌های انسان امروز است. هایپرمارکت، آن‌گونه که آرنو درک می‌کند و در کتاب «چراغ‌ها را ببین، عشق من» به ما نشان می‌دهد، آشکارکنندۀ تبعیض‌های طبقاتی‌ای است که نظام مصرفی و سرمایه‌داری در دنیای امروز پدید آورده است؛ نظامی که با برندهای بزرگی که پدید آورده و در هایپرمارکت‌ها به نمایش گذاشته است، آدم‌ها را براساس درآمد و موقعیت اجتماعی‌شان فهرست و دسته‌بندی می‌کند و به آن‌ها برچسب می‌زند.
روایت‌های جزئی‌نگرانۀ آرنو از هایپرمارکت‌گردی‌هایش در کتاب «چراغ‌ها را ببین، عشق من» نشان می‌دهد که هایپرمارکت چگونه شکل زندگی و احساسات انسان مدرن در دنیای امروز را تغییر داده است.
در بخشی از کتاب «چراغ‌ها را ببین، عشق من» می‌خوانید: «نمی‌توان مفهوم سوپرمارکت و هایپرمارکت را به استفاده‌ای که در اقتصاد خانوار از آن‌ها می‌شود، و درواقع به "وظیفۀ تکراری خرید"، تقلیل داد. سوپرمارکت‌ها و هایپرمارکت‌ها افکار مختلفی را برمی‌انگیزند و بر لوح خاطرات، احساسات و عواطف نقش می‌بندند. می‌توان داستان‌ها نوشت از زندگی‌هایی که این مراکز بزرگ خرید به خود دیده‌اند. این مکان‌ها سرشار از تصاویر کودکی تمام کسانی هستند که کمتر از پنجاه سال دارند. اگر بخشی محدود از جمعیت - ساکنان مرکز شهر پاریس و شهرهای بزرگ قدیمی را – کنار بگذاریم، هایپرمارکت برای تمام مردم فضایی آشناست که تجربۀ عملی آن با زندگی‌شان پیوند خورده است. هایپرمارکت فضایی نیست که برای ما به دلیل روابطی که در آن با دیگران برقرار می‌کنیم و نوع خاص "معاشرت‌مان" در آن با جامعۀ معاصران‌مان در قرن بیست‌ویکم حائز اهمیت باشد. با وجود این، وقتی به این مکان‌ها می‌اندیشیم می‌بینیم هیچ فضایی، چه عمومی و چه خصوصی، وجود ندارد که این‌همه افراد مختلف، به لحاظ سن، درآمد، فرهنگ، خاستگاه جغرافیایی و نژادی و ظاهر در آن تکامل یابند و شانه‌به‌شانۀ هم حرکت کنند. فضای بسته‌ای وجود ندارد که در آن هر کس ده‌ها بار در سال، پیوسته و پیوسته در کنار همنوعان خود قرار گیرد، جایی که در آن هر کس این موقعیت را پیدا کند تا نظری به نحوۀ بودن و زندگی کردن دیگران بیندازد. زنان و مردان اهل سیاست، روزنامه‌نگاران، "متخصصان" و همۀ آن‌ها که هرگز پایشان را به درون هایپرمارکتی نگذاشته‌اند واقعیت اجتماعی فرانسۀ امروز را نمی‌دانند.»

دربارۀ آنی اِرنو، نویسندۀ کتاب «چراغ‌ها را ببین، عشق من»
آنی اِرنو (Annie Ernaux)، متولد 1940، نویسنده و استاد ادبیات اهل فرانسه و برندۀ جایزۀ نوبل ادبیات سال 2022 است. اِرنو تحصیلکردۀ ادبیات مدرن است. آثار او اغلب اتوبیوگرافیک و در پیوندی نزدیک با جامعه‌شناسی هستند. او در آثارش بسیار از زندگی شخصی و تجربه‌های خودش وام می‌گیرد.
اِرنو اولین نویسندۀ زن فرانسوی است که جایزۀ نوبل ادبیات را گرفته است. وقتی او این جایزه را گرفت امانوئل مکرون، رییس‌جمهور فرانسه، در تبریک به او ارنو را «صدای آزادی زنان و فراموش‌شدگان» خواند.
از آثار آنی ارنو می‌توان به کتاب‌های «یادداشت‌های کوچه و خیابان»، «شرم» و «یک زن» اشاره کرد.

دربارۀ ترجمۀ فارسی کتاب «چراغ‌ها را ببین، عشق من»
کتاب «چراغ‌ها را ببین، عشق من» با ترجمه و مقدمۀ شهرزاد قانونی در بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه منتشر شده است. شهرزاد قانونی، متولد 1367، مترجم ایرانی است. او کتاب «یادداشت‌های کوچه و خیابان» را نیز به فارسی ترجمه کرده است.