لکان

کتاب «راهنمای کمبریج: لکان» به ‌قلم جمعی از نویسندگان و ‌ویراستاری ژان - ‌میشل راباته
لکان به‌روایت لکان‌شناسان. کتاب «راهنمای کمبریج: لکان»، با عنوان اصلی The Cambridge Companion to Lacan، کتابی‌ست جامع در معرفی و شناخت و شرح افکار و اندیشه‌ها و نظریات ژاک لکان، روانکاو و روانپزشک مشهور فرانسویِ متأثر از فروید و واضعِ نظریۀ بازگشت به فروید.
ژاک لکان روانکاو و روانپزشکی بود که، علاوه بر کارهای بالینی، بر وجه فلسفی اندیشۀ فروید تأکید و آن را برجسته کرد و نظریات فروید را با ساختارگرایی تلفیق کرد. آرا و افکار و کارهای لکان بسیار بر فلسفۀ قاره‌ای و نظریۀ پساساختارگرایی، نظریۀ فیلم، نظریۀ فمینیستی، نظریۀ انتقادی و نیز بر حوزۀ روانکاوی تأثیر گذاشت.
در کتاب «راهنمای کمبریج: لکان» هم به وجه فلسفی و هم به وجه بالینی اندیشه‌ها و کارهای ژاک لکان پرداخته شده و تصویری هم از زندگی او به دست داده شده است.
نویسندگان کتاب «راهنمای کمبریج: لکان» افرادی از حوزه‌های مختلف، از روانکاوی گرفته تا روانپزشکی و ادبیات و زبانشناسی، هستند و هر یک وجهی از سپهر اندیشه و فعالیت‌های ژاک لکان را شرح داده‌اند.
کتاب «راهنمای کمبریج: لکان» مرجعی مناسب برای آشنایی با زندگی ژاک لکان و وجوه گوناگون کارها و اندیشه‌ها و نظریات او در حوزه‌های روانکاوی و فلسفه است. این کتاب، مخاطبان را با مفاهیم کلیدی و مهم اندیشۀ لکان به‌خوبی آشنا می‌کند.
در کتاب «راهنمای کمبریج: لکان» همچنین برداشت‌های نادرست و سطحی از اندیشه‌ها و نظریات لکان مورد نقد قرار گرفته‌اند.
متن اصلی کتاب «راهنمای کمبریج: لکان» اولین بار در سال 2003 منتشر شده است. مقالات کتاب «راهنمای کمبریج: لکان» به‌ویراستاری ژان - ‌میشل راباته در این کتاب گردآوری و منتشر شده‌اند.

مروری بر کتاب «راهنمای کمبریج: لکان»
چنانکه فرزام پروا در مقدمۀ جامع و مفصلش بر ترجمۀ فارسی کتاب «راهنمای کمبریج: لکان» توضیح می‌دهد، یکی از ویژگی‌های این کتاب، وجود مقالاتی در آن است که وجوه گوناگون اندیشه‌ها و دستاوردهای ژاک لکان را، به‌دور از تعصب و پیش‌داوری و بت‌سازی، معرفی می‌کنند و شرح می‌دهند و به مخاطبان کمک می‌کنند که دریافت‌هایی درست و به‌دور از تحریف و کج‌فهمی از اندیشه‌های لکان به دست آورند.
دیگر ویژگی کتاب «راهنمای کمبریج: لکان» جامعیت آن است. در این کتاب به سویه‌های مختلف اندیشۀ لکان پرداخته شده و هم سویۀ بالینی کار او مورد توجه قرار گرفته و هم سویۀ فلسفی و فرهنگی آن.
در کتاب «راهنمای کمبریج: لکان» هم سخن از ژاک لکانِ روانکاو و روانپزشک به میان آمده و هم لکان فیلسوف. در این کتاب، علاوه بر جنبه‌های بالینی کار لکان، به ارتباط اندیشه‌ها و نظریات او با حوزه‌هایی چون فمینیسم و مارکسیسم و زبانشناسی هم پرداخته شده است.
کتاب «راهنمای کمبریج: لکان» از مقدمه، گاه‌شمار زندگی ژاک لکان و چهارده مقاله تشکیل شده است.
مقالات چهارده‌گانۀ کتاب «راهنمای کمبریج: لکان» عبارتند از: «رو کردن لکان به فروید» نوشتۀ ژان – میشل راباته، «مرحلۀ آینه‌ای: سندی از دست رفته» نوشتۀ الیزابت رودینسکو، «اسطوره‌های لکان» نوشتۀ داریان لیدر، «دانش لکان از سوژه: میان زبان‌شناسی و توپولوژی» نوشتۀ دنی نبوس، «از حرف تا مَتِم: روش‌های علمی لکان» نوشتۀ برنارد برگوین، «ناسازنماهای سمپتوم در روان‌کاوی» نوشتۀ کولت سولر، «شوق و ژوئیسانس در آموزه‌های لکان» نوشتۀ نستور اِی. برانستین، «لکان و فلسفه» نوشتۀ چارلز شپردسون، «مارکسیسم لکان، لکان مارکسیسم (از ژیژک تا آلتوسر)» نوشتۀ ژوزف والنته، «اخلاق و تراژدی در لکان» نوشتۀ آلنکا زوپانچیچ، «رویکردی لکانی به منطق انحراف» نوشتۀ جودیت فهر – گورویچ، «بالین‌گری [کلینیک] لکانی چیست؟» نوشتۀ دایانا رابینویچ، «فراتر از فالوس: لکان و فمینیسم» نوشتۀ دبورا لوپنیتس و «حیات لکان پس از مرگ: لکان با اندی وارهول ملاقات می‌کند» نوشتۀ کاترین لیو.

دربارۀ ژان – میشل راباته، ویراستار کتاب «راهنمای کمبریج: لکان»
ژان – میشل راباته (Jean-Michel Rabaté)، متولد 1949، استاد ادبیات تطبیقی و زبان انگلیسی در دانشگاه پنسیلوانیا است. او یکی از سردبیران مجلۀ «ادبیات مدرن» است و کتاب‌های زیادی دربارۀ مدرنیسم، روانکاوی، هنر معاصر، فلسفه و نیز کتاب‌هایی دربارۀ نویسندگانی چون ساموئل بکت، ازرا پاوند و جیمز جویس تألیف یا ویرایش کرده است.
از آثار ژان – میشل راباته می‌توان به کتاب‌های «اخلاق دروغ»، «اشباح مدرنیته» و «بکت جدید» اشاره کرد.

دربارۀ ترجمۀ فارسی کتاب «راهنمای کمبریج: لکان»
کتاب «راهنمای کمبریج: لکان» با ترجمه و مقدمۀ دکتر فرزام پروا در نشر خوب منتشر شده است. در بخشی از ترجمۀ این کتاب، چنانکه مترجم خود در مقدمۀ آن توضیح می‌دهد، تعدادی از شاگردان او مشارکت داشته‌اند.
دکتر فرزام پروا، متولد 1349، روانکاو، روانپزشک، مدرس دوره‌های آموزشی روانکاوی، مؤلف و مترجم ایرانی است. او تحصیلکردۀ رشتۀ پزشکی در دانشگاه تهران و روانپزشکی در دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی است.
از فرزام پروا دو کتاب تألیفی در تحلیل ادبیات کهن فارسی منتشر شده که او در آن‌ها، با تلفیق روانکاوی مدرن و زبانشناسی و ریشه‌شناسی، روشی تحلیلی که نویسنده آن را «باستان‌شناسی ادبی» نامیده است، به رمزگشایی از متون کلاسیک ادبیات فارسی پرداخته است. این دو کتاب عبارتند از: «فردوسی و کاخ حیرت: شاهنامۀ فردوسی و رؤیاها و رازهایش از منظر روانکاوی و باستان‌شناسی ادبی» و «حافظ و رود جادو: دیوان غزلیات خواجه از منظر روانکاوی مدرن و باستان‌شناسی ادبی».
از دیگر آثار تألیفی فرزام پروا می‌توان به کتاب‌های «خرافات، فرزند ناخوانده‌ی فرهنگ» و از ترجمه‌های او می‌توان به کتاب‌های «رؤیاها: سخنرانی‌هایی در معرفی روان‌کاوی»، «شوخی‌های کیهانی» و «سیرانو دو برژراک» اشاره کرد. ترجمۀ پروا از نمایشنامۀ «سیرانو دو برژراک» در سال 1388 از طرف خانۀ تئاتر، لوح سپاسِ ترجمۀ برگزیده در سومین جشنوارۀ آثار برتر نمایشی را دریافت کرده است.