چاقو

رمان «چاقو» نوشتۀ یو نسبو
رمانی باب طبع علاقمندان قصه‌های جنایی – معمایی و روان‌شناختی. رمان «چاقو»، با عنوان اصلی Kniv، از آثار نسبتاً تازه یو نسبو، جنایی‌نویس نروژی، است. متن اصلی این رمان نخستین بار در سال 2019 منتشر شده است. «چاقو» دوازدهمین اثر از سری ماجراهای کارآگاه هری هوله است. هری هوله کارآگاهی است مخلوق یو نسبو که در تعدادی از آثار جنایی او نقش اصلی را ایفا می‌کند و در رمان «چاقو» نیز درگیر پرونده‌ای جنایی می‌شود. این‌بار یکی از اطرافیان کارآگاه هوله قربانی ماجرایی جنایی شده است.
رمان «چاقو» رمانی است مفصل که از همان سطرهای آغازینش خواننده را با خود همراه می‌کند و خواننده با شروع رمان خیلی زود کنجکاو می‌شود که بداند آنچه می‌بیند خبر از چه رویدادهای مرموزی می‌دهد و چه معمایی در تصاویر ابتدای رمان نهفته است.

مروری بر رمان «چاقو»
رمان «چاقو» با تصویری از پیراهنی در آب آغاز می‌شود که پیرمردی بیمار و ناتوان از سخن گفتن آن را می‌بیند؛ پیرمردی که صاحب یک فروشگاه لوازم شکار است. مغازه را البته مدتی است که داماد پیرمرد می‌گرداند چون خود او سکته کرده است. پیرمرد اگرچه نمی‌تواند حرف بزند اما هوشیار است و خوب می‌بیند و می‌شنود. او شاهد اتفاقی هولناک است و سعی می‌کند دامادش را متوجه این اتفاق کند اما داماد که سرگرم فروش دوربین تله‌ای به یک مشتری است اشارات پیرمرد را جدی نمی‌گیرد. آیا آنچه پیرمرد می‌بیند نشانه‌هایی از یک جنایت است؟ این پرسشی است که خیلی زود، با توجه به آنچه نویسنده چون تکه‌های پراکنده‌ای از یک پازل نمایان می‌کند، به ذهن می‌آید. اما ماجرا از چه قرار است؟ این را با خواندن ادامۀ رمان درمی‌یابیم. یو نسبو در رمان «چاقو» با فضاسازی ماهرانه و روایتی تصویری و توأم با جزئیات دقیق، خواننده را با وقایع درگیر می‌کند. او در این رمان، از خلال روایت یک قصۀ جنایی – معمایی پُرکشش، خشونت و شقاوت در روابط انسانی را به تصویر می‌کشد و از نیروی مرگبار و وحشت‌آفرینِ غرایز بشری سخن می‌گوید و به تاریک‌جاهای روانِ انسان‌ نقب می‌زند و به ترسیم آنچه انسان را به جانب جنایت و خشونت سوق می‌دهد می‌پردازد. وقایع رمان «چاقو» در اسلو می‌گذرد و از خلال این وقایع و در پس‌زمینۀ آن‌ها تصویری از مناظر زندگی شهری در اسلو و نیز تصویری از تغییرو‌تحولات اجتماعی‌ای که این شهر در طول سالیان و در گذر ایام به خود دیده ارائه شده است. هری هوله در رمان «چاقو» در حالی درگیر یک پرونده جنایی می‌شود که در روابط عاطفی‌اش دچار بحران شده و اوضاع زندگی شخصی‌اش سخت آشفته است. او در همین حال درگیر ماجرایی جنایی می‌شود که قربانی آن نه تنها غریبه نیست بلکه زمانی بسیار به او نزدیک بوده است.
در بخشی از رمان «چاقو» می‌خوانید: «نمای ساختمان‌های قدیمی طبقۀ کارگری بورگاتا آپارتمان‌های نوساز با اتاق‌های پذیرایی پرنور، آشپزخانه‌های اُپن، حمام‌های مدرن و بالکن‌های مشرف به حیاط داخلی را پنهان می‌کرد. تعبیر هری از نشانه‌ها این بود که تُیِن هم قرار است با ظاهر پرزرق‌وبرقی بزک شود. اجاره‌ها افزایش پیدا خواهد کرد. ساکنان خانه‌هایشان را خالی خواهند کرد و طبقۀ اجتماعی این بخش از شهر هم جهش پیدا خواهد کرد. خواربارفروشی‌های مهاجران و کافه‌های کوچک جایشان را به باشگاه‌های ورزشی و رستوران‌های تابع مد روز خواهند داد.
روان‌شناس روی یکی از دو صندلی پشت‌دنده‌ای زهواردررفته‌ای نشسته بود که هری وسط پارکت بی‌رنگ‌ورو گذاشته بود. راحت به نظر نمی‌رسید. هری حدس می‌زد متناسب نبودن صندلی با هیکل چاق استله اُنه و اینکه او با اکراه از آسانسور چشم‌پوشی کرده و همراه هری سه طبقه را از پله بالا رفته و حالا شیشه‌های گرد قاب عینکش بخار کرده بود، علت معذب بودنش بود یا شاید هم به دلیل دریاچۀ خونی بود که مانند مهر مومی سیاه ماسیده‌ای بینشان گسترده شده بود. در یکی از تعطیلات تابستانی وقتی هری کوچک بود، پدربزرگش به او گفته بود که نمی‌تواند پول بخورد و هری وقتی به اتاقش رسیده بود، سکۀ پنج‌کرونی را که پدربزرگش به او داده بود، درآورده و امتحان کرده بود. صدای برخورد سکه با دندان‌هایش، بوی فلز و مزه شیرینش را به یاد داشت. درست مثل وقتی که پس از زخمی کردن خودش خون را می‌لیسید یا بوی صحنه‌های جرمی که بعدها به آن‌ها می‌رفت، حتی اگر خون تازه نبود؛ بوی اتاقی که در آن لحظه در آن نشسته بودند. پول، پول خون.
استله اُنه دستانش را چنان به زیربغلش فشار می‌داد، انگار می‌ترسید هر لحظه کسی به دستانش برخورد کند. گفت: "چاقو. یه فلسفه‌ای پشت چاقو هست. یه فلز سرد که به پوست فشار میاره و وارد بدنت می‌شه. به قول جوون‌ها برق از سرم می‌پرونه."»
رمان «چاقو» با ترجمۀ سینا شاه‌بابا در انتشارات چترنگ منتشر شده است.

درباره یو نسبو، نویسنده رمان «چاقو»
یو نسبو (Jo Nesbø)، متولد 1960، نویسنده رمان‌های جنایی، معمایی و ترسناک، نویسنده کتاب‌های کودکان و اقتصاددان، خواننده و ترانه‌سرا و نوازنده نروژی است. یو نسبو قبلاً فوتبالیست و گزارشگر فوتبال بوده است. او همچنین چهره‌ای مشهور در موسیقی پاپ است و در گروه راک نروژی «دی دیر» به‌عنوان خواننده و ترانه‌سرا فعالیت می‌کند. او در دانشکده اقتصاد و بازرگانی شهر برگن درس خوانده و در حوزه اقتصاد نیز به عنوان کارگزار بورس کار کرده است. یو نسبو نویسنده‌ای اهل سفر و صخره‌نوردی است و بسیاری از آثارش را حین سفر و در جاهایی مثل فرودگاه و قطار و هواپیما و لابی هتل‌ها می‌نویسد. آثار او مورد استقبال جهانی واقع شده و به زبان‌های مختلفی ترجمه شده‌اند و براساس بعضی از آنها فیلم هم ساخته شده است.
یو نسبو بنیانگذار مؤسسه‌ای خیریه برای کمک به آموختن سواد به کودکان محرومِ کشورهای جهان سوم است. او نام کارآگاه رمان‌های خود، «هری هوله»، را روی این مؤسسه گذاشته است.
از جمله آثار یو نسبو می‌توان به رمان‌های «خفاش»، «خون بر برف» و «خورشید نیمه‌شب» اشاره کرد.

رتبۀ رمان «چاقو» در گودریدز: 4.27 از 5.