کتابِ خاطرات خودنوشت لویی هکتو برلیوز
خواندنِ خاطرات و زندگی‌نامۀ هنرمندان بزرگ، ما را در درک بهتر هنر آن‌ها یاری می‌کند و کتاب «خاطرات خودنوشت لویی هکتور برلیوز» نیز از این قاعده مستشنی نیست. برلیوز در این کتاب به شرح زندگی خود پرداخته و سیرِ کارِ هنری‌اش را از آغاز تا دوران پختگی ترسیم کرده است. کتاب «خاطرات خودنوشت لویی هکتور برلیوز» همچنین شامل شرح سفرهای این موسیقیدان بزرگ به ایتالیا، آلمان، روسیه و انگلستان است.
برلیوز در کتاب «خاطرات خودنوشت لویی هکتور برلیوز» زندگی خود را از بدو تولد تا اواخر عمرش روایت کرده و این‌گونه سندی از خود و زمانه‌اش به جا گذاشته است.
کتاب «خاطرات خودنوشت لویی هکتور برلیوز» با گاه‌شناسی و مقدمه‌ای به قلم پی‌یر سیترون همراه است.
مروری بر کتاب «خاطرات خودنوشت لویی هکتور برلیوز»
همان‌طور که پی‌یر سیترون در مقدمۀ مفصل خود بر کتاب «خاطرات خودنوشت لویی هکتور برلیوز» تأکید می‌کند، در این کتاب فقط با یک شخصیت مواجه نیستیم، بلکه با محیط هنری زمانۀ برلیوز نیز مواجهیم و همچنین با افراد سرشناس دیگری که برلیوز با آن‌ها مراوده و دیدار داشته و هر یک از نوابغ و مشاهیر عصر خود بوده‌اند. بنابراین کتاب «خاطرات خودنوشت لویی هکتور برلیوز» نوعی تاریخ‌نگاری موسیقی هم هست و ما را با جامعۀ هنری و به‌ویژه جامعۀ موسیقی و جزئیات اجرای موسیقی در عصری که برلیوز در آن می‌زیسته آشنا می‌کند. برلیوز تنها متمرکز بر کارِ موسیقی نبود. او ادبیات را هم خوب می‌شناخت و در نوشتن چیره‌دست بود و در روزنامه‌ها مقاله می‌نوشت و این تسلط بر ادبیات و نگارش، در خاطره‌نگاری او هویداست.
سیترون در مقدمه‌ای که به آن اشاره رفت درباره حال‌وهوای کتاب «خاطرات خودنوشت لویی هکتور برلیوز» و شخصیت برلیوز و حسی که خواندن خاطرات او به خواننده می‌دهد می‌نویسد: «این مرد به راستی خود را در چهره هر یک از اساطیر رمانتیک می‌دید. او به طور جدی زندگی رومئو را زیسته و کودکی هارولد و فاوست را زندگی کرده؛ به این طریق زندگی‌اش جنبۀ فردی را از دست داده و انعکاس جهانی پیدا کرده است. به نظر من خواننده خاطرات چنین مردی، گرچه دارای اغراض و نظریاتی هم علیه او باشد، نمی‌تواند وی را ستایش نکند و حتی دوستش نداشته باشد.
ولی آن که از خلال این خاطرات ظاهر می‌شود فقط یک شخصیت نیست، بلکه فردی اهلِ فنِ موسیقی است که با شرح و تفصیل کنسرت‌های زمان خود، سازبندی، رهبران ارکستر و تمامی جمعیت دنیای موسیقی با زیبایی‌های خیره‌کننده‌اش را ترسیم می‌کند و رسوم، پیش‌داوری‌ها، شعلۀ درونی، جان‌نثاری‌ها و صمیمیت‌هایش را از نو زنده می‌نماید. به دلیل کثرت اشخاص، دوران کاملی وجود دارد که برلیوز عمیقاً در آن وارد شده و به آن متعهد بوده است و این دنیا را با آمیزه‌ای از سادگی و شور و حرارت به طور عجیبی بازسازی می‌کند و به آن زندگی دوباره می‌بخشد. نویسندگان و هنرمندان طبیعتاً نخستین جایگاه را در آن اشغال می‌کنند. چهره‌های ادبی‌ای که به طور گذرا در این صفحات ظاهر می‌شوند، عبارت‌اند از: هوگو، هاینه، بالزاک، لامونه و دوما. در این خاطرات موسیقیدان‌ها هستند که مورد توجه‌اند؛ به ویژه کسانی که در خارج از فرانسه متولد شده‌اند: مثل شوپن که در کنسرتی به نفع هاریت شرکت کرد؛ پاگانی‌نی که در مقابل جمعیت به او تعظیم و هدیه‌ای سلطنتی به وی تقدیم کرد و به این ترتیب برلیوز توانایی نوشتن یکی از شاهکارهای خود به نام رومئو و ژولیت را پیدا نمود؛ به ویژه لیست که با شنیدن سنفونیِ فانتاستیکِ برلیوز مسحور و مسخّر وی شد و در تمام عمرش بدون فکر به مزاحمت یا نداشتن وقت، جان‌نثارانه در اجرای آثار دوست خود و نیز شناساندن نبوغ وی به مردم کوتاهی نکرد.»
در کتاب «خاطرات خودنوشت لویی هکتور برلیوز» از احوال درونی برلیوز و زندگی شخصی او باخبر می‌شویم، منابع الهام او را در خلق آثار موسیقیایی‌اش می‌شناسیم و نیز ماجرای خلق آثار مختلفش را می‌خوانیم و نیز درمی‌یابیم که او در کارش با چه دشواری‌هایی مواجه بوده است.
کتاب دوجلدیِ «خاطرات خودنوشت لویی هکتور برلیوز» برای علاقمندان موسیقی و تاریخ موسیقی و به‌ویژه علاقمندان موسیقی برلیوز کتابی خواندنی‌ست و نیز کتابی‌ست کارآمد برای آن‌ها که به‌طور تخصصی کارِ موسیقی می‌کنند، چرا که در آن از تجربه‌های کسی در کارِ موسیقی سخن رفته که از نوابغ این عرصه بوده و تجربه‌های او می‌تواند برای کسانی که در آغاز کارِ موسیقی‌اند راهگشا و آموزنده باشد. این کتاب همچنین برای هرکس که با هر شکلی از هنر سروکار دارد می‌تواند کتابی کارآمد باشد و دشواری‌های راه را به او بشناساند و هم قوت قلب بدهد و هم هشدار بدهد که هنر عرصه‌ای‌ست خطیر. برلیوز خود در پیشگفتار کتاب درباره انگیزه‌اش برای نوشتن این خاطرات می‌نویسد: «هنوز هم گاه‌وبیگاه در مورد من یادداشت‌ها و بیوگرافی‌هایی چاپ می‌شود که پر از نادرستی و اشتباه است. بالاخره به این فکر افتادم که خودم آنچه را در زندگی کاری‌ام، زندگی پراضطرابم، جالب به نظر می‌رسد و می‌تواند تا حدودی مورد توجه دوستداران هنر باشد، به چاپ برسانم. این نگاه به گذشته برایم فرصتی پیش خواهد آورد تا بتوانم تعاریفی دقیق را در مورد مشکلاتی که در دوران زندگی آهنگسازان به چشم می‌خورد گوشزد کنم و درس‌هایی مفید به ایشان بدهم.»
کتاب «خاطرات خودنوشت لویی هکتور برلیوز» شرح زندگی و خاطرات او را از سال 1803 که او به دنیا آمد تا سال 1865، یعنی چهار سال قبل از مرگ او، دربرمی‌گیرد.
درباره لویی هکتور برلیوز
لویی هکتور برلیوز (Louis-Hector Berlioz)، متولد 1803 و درگذشته به سال 1869، آهنگساز و موسیقیدان فرانسوی، منتقد موسیقی و از موسیقیدانان بزرگ و تأثیرگذارِ موسیقی رمانتیک است. برلیوز رهبر ارکستری چیره‌دست بود و در روزنامه‌ها درباره موسیقی مقاله می‌نوشت. از آثار موسیقاییِ او می‌توان به سنفونی فانتاستیک و سنفونی رومئو و ژولیت اشاره کرد.
درباره ترجمۀ فارسی کتاب «خاطرات خودنوشت لویی هکتور برلیوز»
کتاب دوجلدیِ «خاطرات خودنوشت لویی هکتور برلیوز» با ترجمه و مقدمۀ محسن الهامیان در انتشارات علمی و فرهنگی منتشر شده است. محسن الهامیان، متولد 1327 در تهران، موسیقیدان، نویسنده، مترجم، مدرس موسیقی و آهنگساز ایرانی است. الهامیان دارای لیسانس موسیقی از دانشکده هنرهای زیبا است. او آموختن موسیقی را پیش از دانشگاه و با پیانو شروع کرد. بعدها درس‌های نظری موسیقی را به‌صورت خودآموخته و با مطالعۀ کتاب‌های نظری موسیقی یاد گرفت. از ترجمه‌های الهامیان می‌توان به کتاب‌های «نیروهای شکل‌پذیر در موسیقی»، «موسیقی بین‌النهرین»، «کوتاه‌ترین راه در نوازندگی پیانو»، «مبانی فرم و فرم‌های موسیقی» و از آثار تألیفی او می‌توان به «آشنایی با تاریخ موسیقی اروپا» و «رسالۀ آهنگسازی» اشاره کرد. آلبوم «برای تو» نیز از جمله آثار او در زمینۀ آهنگسازی است.
در سال 1396 در سومین «سال‌نوای موسیقی ایران» از محسن الهامیان تقدیر و به او تندیس «سال‌نوا» و لوح تقدیر اهدا شد.
ادامه keyboard_arrow_down
