جستارهایی درباره تکوین بیماری‌های روانی

کتاب «جستارهایی دربارۀ تکوین بیماری‌های روانی» اثر زیگموند فروید
ترجمۀ فارسی منتخبی از نوشته‌ها و گفتارهای زیگموند فروید دربارۀ نِوروزها، به‌ویژه هیستری و وسواس. کتاب «جستارهایی دربارۀ تکوین بیماری‌های روانی» شامل متونی از فروید است که از دوره‌های مختلف کار علمی و پژوهشی و نظری او بر روی نِوروزها انتخاب و ترجمه شده‌اند و قدیمی‌ترین آن‌ها مربوط به سال 1893 و جدیدترین‌شان مربوط به سال 1923 است.
خواندن نوشته‌ها و گفتارهایی که از فروید در کتاب «جستارهایی دربارۀ تکوین بیماری‌های روانی» ترجمه و گردآوری شده‌اند این امکان را برای ما فراهم می‌کند که، علاوه بر آشنایی با گستره‌ای متنوع از نظریات فروید دربارۀ نِوروزها، با سِیرِ تحول و تکوین دیدگاه‌های او در این باره نیز آشنا شویم، چراکه این کتاب دوره‌ای طولانی از سِیرِ اندیشه‌های فروید را دربرمی‌گیرد و به‌نوعی شمه‌ای از تاریخ رشد و تکوین روانکاوی فرویدی را نیز به ما می‌نمایاند.
متون ترجمه شده در کتاب «جستارهایی دربارۀ تکوین بیماری‌های روانی» از انگلیسی و از مجلدهای مختلف ویرایش استاندارد آثار فروید، به‌ویراستاری جیمز استراچی و با عنوان انگلیسی The Standard Edition of the Complete Psychological Works of Sigmund Freud، انتخاب و ترجمه شده‌اند.

مروری بر کتاب «جستارهایی دربارۀ تکوین بیماری‌های روانی»
فروید در نوشته‌ها و گفتارهایی که ترجمۀ فارسی‌شان در کتاب «جستارهایی دربارۀ تکوین بیماری‌های روانی» منتشر شده، نِوروزها را از منظر روانکاوی مورد بررسی و تحلیل قرار می‌دهد و از میان آن‌ها بیش از هرچیز به هیستری و وسواس می‌پردازد.
فروید عصب‌شناس بود و از عصب‌شناسی به روانشناسی رو آورد و روانکاوی را بنیان گذاشت. با توجه به اینکه در کتاب «جستارهایی دربارۀ تکوین بیماری‌های روانی» هم با نظریات فروید متقدم و هم با نظریات فروید متأخر دربارۀ بیماری‌های روانی مواجهیم و فروید هم از آن دسته متفکرانی بود که فراوان اندیشه‌ها و دیدگاه‌های خود را مورد بازنگری قرار می‌داد و اصلاح و تصحیح می‌کرد، در کتاب «جستارهایی دربارۀ تکوین بیماری‌های روانی» با سِیرِ تدریجی حرکت فروید از عصب‌شناسی به‌جانب روانکاوی مواجهیم و می‌بینیم که او چگونه قلمرو ناخودآگاه را کشف کرد و تحلیلی از نِوروزها، از جمله هیستری و وسواس، ارائه داد که مبتنی بر امیال سرکوب شده و رانده به ساحت پنهان ناخودآگاه بود.
فروید منشاء نِوروزها را در امیال سرکوب و مهار شده‌ای می‌جوید که براثر سرکوب به ناخودآگاه عقب رانده می‌شوند و خود را به‌صورت نِوروزهایی چون هیستری و وسواس نشان می‌دهند. این دیدگاه فروید در کتاب «جستارهایی دربارۀ تکوین بیماری‌های روانی» به‌خوبی مشهود است و با خواندن این کتاب می‌توان شِمایی کلی از خطوط اصلی نظریات او دربارۀ روان انسان و بیماری‌های روانی به دست آورد.
نوشته‌ها و گفتارهایی که از فروید در کتاب «جستارهایی دربارۀ تکوین بیماری‌های روانی» می‌خوانید عبارتند از: «گفتاری دربارۀ مکانیسم روانی پدیده‌های هیستریک»، «وسواس‌ها و ترس‌های مرضی»، «نوروسایکوزهای دفاعی»، «نکات دیگری دربارۀ نوروسایکوزهای دفاعی»، «فانتزی‌های هیستریک و رابطه‌شان با دوجنس‌خواهی»، «برخی نکات کلی دربارۀ حمله‌های هیستریک»، «منش و اروتیسم مقعدی»، «انواع شکل‌های شروع نِوروز»، «استعداد مزاجی برای نِوروز وسواس» و «سامان‌یابی تناسلیِ لیبیدو در دورۀ خردسالی».
در کتاب «جستارهایی دربارۀ تکوین بیماری‌های روانی» ترجمۀ فارسی دو یادداشت از جیمز استراچی، ویراستار ویرایش استاندارد آثار فروید، نیز آمده است که عبارتند از: «پیدایش فرضیۀ بنیادی فروید» و «مقدمۀ جیمز استراچی بر "استعداد مزاجی برای نِوروز وسواس"».
آن‌چه می‌خوانید بخشی از جستار «برخی نکات کلی دربارۀ حمله‌های هیستریک» از کتاب «جستارهایی دربارۀ تکوین بیماری‌های روانی» است: «غیرقابل‌فهم‌ شدن حملۀ هیستریک می‌تواند ناشی از این واقعیت باشد که این حمله در محتوای خود هم‌زمان بازنمایندۀ چندین فانتزی است؛ یعنی به تعبیری از رهگذر فرایند ادغام یا فشردگی. [در این حالت] عناصر مشترکِ دو (یا چند) فانتزی، هستۀ این بازنمایی را تشکیل می‌دهند، همچنان که این موضوع دربارۀ رؤیاها نیز مصداق دارد. فانتزی‌هایی که به این ترتیب با هم مقارنه پیدا می‌کنند، غالباً سرشتی به‌کلی متفاوت با هم دارند. آنها مثلاً ممکن است یک آرزوی متأخر باشند و در عین حال فعال‌سازی مجددِ انطباع و تأثیری باشند که در کودکی دریافت شده است.»

دربارۀ زیگموند فروید، نویسندۀ کتاب «جستارهایی دربارۀ تکوین بیماری‌های روانی»
زیگموند فروید (Sigmund Freud)، متولد 1856 و درگذشته به سال 1939، عصب‌شناس و روانکاو اتریشی بود.
فروید بنیانگذار دانش روانکاوی و یکی از تأثیرگذارترین متفکران بر ساحت‌های گوناگون هنر و فرهنگ و اندیشه در قرن بیستم است. او با پرداختن به قلمرو ناخودآگاه، عرصه‌ای تازه را در روانکاوی گشود که از محدودۀ روانشناسی و روانکاوی و روان‌درمانی بسیار فراتر رفت و با حیطه‌هایی چون تولید هنری و ادبی و نیز تفکرات فلسفی و علوم سیاسی و اجتماعی و... درآمیخت.
آرای فروید باب تازه‌ای را در نقد هنری و ادبی گشود و تفسیری تازه از خلق هنری و ادبی ارائه داد. تأثیر او را از جمله بر مکتب هنری و ادبی سوررئالیسم و آثار سوررئالیستیِ نقاشی و سینما و ادبیات می‌توان دید.
از آثار زیگموند فروید می‌توان به کتاب‌های «تفسیر خواب»، «آسیب‌شناسی روانی زندگی روزمره»، «سه رساله دربارۀ نظریۀ جنسی»، «لطیفه و ارتباطش با ناخودآگاه»، «لئوناردو داوینچی»، «توتم و تابو»، «آیندۀ یک پندار»، «تمدن و ملالت‌های آن» و «موسی و یکتاپرستی» اشاره کرد.

دربارۀ ترجمۀ فارسی کتاب «جستارهایی دربارۀ تکوین بیماری‌های روانی»
کتاب «جستارهایی دربارۀ تکوین بیماری‌های روانی» به‌گردآوری و ترجمۀ مهدی حبیب‌زاده، همراه با مقدمه‌ای از مترجم، در انتشارات نگاه منتشر شده است.
مهدی حبیب‌زاده، متولد 1361، مترجم ایرانی است. از ترجمه‌های او می‌توان به کتاب‌های «مورِلی، فروید و شرلوک هولمز» و «بینایی و مدرنیته» اشاره کرد.