ربات مخفی نخستین سال انسان بودنم

کتاب «رُبات مخفی: نخستین سال انسان بودنم» نوشتۀ دیوید ادموندز و برتی فرِیزر
یک رمان جذاب، مفرح، سرگرم‌کننده، طنزآمیز، علمی – تخیلی و فلسفی برای کودکان. کتاب «رُبات مخفی: نخستین سال انسان بودنم»، با عنوان اصلی Undercover Robot: My First Year as a Human، رمانی است که از خلال قصه‌ای جذاب و طنزآمیز، کودکان را با دنیای شگفت‌انگیز هوش مصنوعی و پرسش‌های فلسفی و اخلاقی و هویتی برآمده از آن آشنا می‌کند.
هوش مصنوعی از موضوعات داغ عصر جدید و دنیای پیشرفتۀ امروز است. این پدیده پرسش‌هایی مهم و بنیادین را درباره آینده انسان پیش کشیده است مبنی بر اینکه اگر هوش مصنوعی به پدیده‌ای فراگیر بدل شود، تکلیف موضوعاتی چون اخلاق و هویت و آگاهی چه خواهد بود و چه تحولی در طرز تلقی انسان از این موضوعات پدید خواهد آمد؟ کتاب «ربات مخفی» همین پرسش‌ها را به زبانی آشنا برای کودکان و کسانی که تازه وارد قلمرو آشنایی با هوش مصنوعی و مطالعه درباره آن شده‌اند پیش می‌کشد.
دیوید ادموندز و برتی فریزر در کتاب «ربات مخفی» هوش مصنوعی را به عوالم مدرسه و میان بچه‌مدرسه‌ای‌ها برده‌اند و این‌گونه، باب آشنایی اولیه با اندیشه‌ها و پرسش‌های فلسفی درباب موضوعاتی چون هوش مصنوعی و آگاهی و ذهن و هویت و اخلاق را گشوده‌اند.
کتاب «ربات مخفی» هم کتابی جذاب و سرگرم‌کننده برای کودکان و نوجوانان است و هم کتابی خواندنی برای بزرگسالان علاقمند به داستان‌های علمی – تخیلی با حال‌وهوایی شاد و طنزآمیز.
متن اصلی کتاب «ربات مخفی» اولین بار در سال 2020 منتشر شده است.

مروری بر کتاب «ربات مخفی»
راوی و شخصیت اصلی کتاب «ربات مخفی» دختربچه‌ای به نام داتی است. داتی درواقع یک ربات است نه یک انسان، اما ربات بودنش باید مخفی بماند. او موضوع یک پروژه علمی است و موفقیت این پروژه و امکان گسترش آن در گروِ مخفی ماندن هویت داتی است.
داتی باید موبه‌مو مثل یک انسان واقعی رفتار کند و همین موضوع موقعیت‌هایی پیچیده و کُمیک را در کتاب «ربات مخفی» رقم می‌زند و داتی را با دوراهی‌هایی اخلاقی در مدرسه و خانه مواجه می‌کند و باب مباحثی فلسفی و انسانی و اخلاقی و هویتی را در کتاب «ربات مخفی» می‌گشاید. بنابراین می‌توان گفت که کتاب «ربات مخفی» قصه‌ای درباره یک رُبات اما در عین حال قصه‌ای انسانی است و پرسش‌هایی درباره موقعیت و آینده انسان در جهان را پیش روی خواننده می‌گذارد.
کتاب «ربات مخفی» با اولین روز رفتن داتی به مدرسه آغاز می‌شود. در بخشی از این رمان می‌خوانید: «بابا استاد فلسفه است. فیلسوف‌ها روی مسأله‌هایی کار می‌کنند که آدم را به سرگیجه می‌اندازد. وقتی که جوان بود، 2 سال مشغول فکر کردن به تفاوت بین لیوان دسته‌دار و فنجان بود. بعد، 3 سال دیگر به این فکر می‌کرد که آیا چیزهایی مثل لیوان دسته‌دار و فنجان اصلاً وجود دارند یا خیر.
او حالا سرپرست گروهی از استادان دانشکده‌های مختلف است که متخصص نرم‌افزار و الکترونیک و پلیمر و روان‌شناسی و زبان‌شناسی و پزشکی و خیلی رشته‌های دیگر هستند. بابا همۀ آنها را دورِ هم جمع کرده تا در پروژه‌ای کار کنند که دنیا را عوض خواهد کرد.
آن پروژه من هستم.
با شروع سال تحصیلی، یعنی 18 ماه بعد از اینکه اولین کلمه را در آزمایشگاه گفتم، پروژه راستی‌راستی شروع شد. اولین بار بود که خودم را در جهانِ "واقعی" تنها – و در محاصره تعداد زیادی بچۀ آدم که نمی‌شناختم – می‌دیدم.
و حتی از این هم مهم‌تر اینکه هیچ‌کدام از آنها چیزی درباره من نمی‌دانستند.
مأموریتم در روز اول مدرسه کسب 35 امتیازِ دوستی بود. دوستی از مهم‌ترین هدف‌های فرعیِ من است. من باید با آدم‌ها معاشرت کنم تا مهارت‌های اجتماعی‌ام قوی شود. هروقت کسی را می‌بینم، گزارشی از این موارد تهیه می‌کنم:
1) تماس چشمی (زمان به دقیقه و ثانیه)
2) گفت‌وگو (زمان به دقیقه و ثانیه)
3) امتیازهای دوستی (نمره‌های مثبت یا منفی)
الگوریتم پیچیده محاسبۀ امتیازهای دوستی به آهنگ صدا و حالت چهره و لحن حرف‌ها توجه می‌کند. هرچه افراد رفتار دوستانه‌تری با من داشته باشند، امتیازهای بیشتری به دست می‌آورم. هدف اصلی‌ام این است که هیچ‌کدام از آدم‌هایی که می‌بینم بو نبرند من یکی از خودشان نیستم. برقراریِ رابطۀ دوستانه نشان می‌دهد که دارم موفق می‌شوم.»

درباره دیوید ادموندز و برتی فریزر، نویسندگان کتاب «ربات مخفی»
دیوید ادموندز (David Edmonds)، متولد 1964، سازنده ویژه‌برنامه‌هایی رادیویی برای سرویس جهانی بی‌بی‌سی، سازنده پادکست و نویسنده بریتانیایی است. ادموندز تحصیلکرده دانشگاه آکسفورد و دارای دکترای فلسفه از دانشگاه آزاد است. از جمله آثار دیوید ادموندز می‌توان به «پوکر ویتگنشتاین»، «بابی فیشر به جنگ می‌رود: چگونه شوروی‌ها فوق‌العاده‌ترین مسابقۀ شطرنج تمام دوران را از دست دادند» و «سگ روسو: دو متفکر بزرگ در جنگ در عصر روشنگری» اشاره کرد.

برتی فرِیزر (Bertie Fraser)، دیگر نویسنده کتاب «ربات مخفی»، روزنامه‌نگار و نویسنده است. فریزر تحصیلکرده آکسفورد است و همکاری با روزنامه‌هایی چون فایننشال تایمز و ایندیپندنت و نیز همکاری با سرویس جهانی بی‌بی‌سی را در کارنامۀ کاری خود دارد. او همچنین مؤسس پادکست و وبسایت Storynory است که پادکست و وبسایتی صوتی برای کودکان است. این پادکست، یکی از موفق‌ترین و پُربازدیدترین پادکست‌های ویژه کودکان است.

درباره ترجمۀ فارسی کتاب «ربات مخفی»
کتاب «رُبات مخفی: نخستین سال انسان بودنم» با ترجمۀ میثم محمدامینی در نشر نو منتشر شده است. از دیگر ترجمه‌های میثم محمدامینی می‌توان به کتاب‌های «فلسفۀ عشق»، «جهش اجتماعی»، «چرا به علم اعتماد کنیم؟»، «علم و شعر» و «ساخت واقعیت اجتماعی» اشاره کرد.

رتبۀ کتاب «ربات مخفی» در گودریدز: 4.26 از 5.