کتاب «ایرانی‌تر» نوشتۀ نهال تجدد
خاطراتی از یک زوجِ فرهیخته. کتاب «ایرانی‌تر» یک کتاب اتوبیوگرافیک از نهال تجدد است که او در آن به شرح زندگی و خاطرات خود از ایران و خانواده‌اش و مشاهیر ایرانی‌ای که با آن‌ها آشنایی و دیدار داشته و دوران زندگی‌اش با ژان‌کلود کری‌یر، فیلمنامه‌نویس مشهور فرانسوی، و کسانی که به‌یاری ژان‌کلود شناخته است، می‌پردازد.
نهال تجدد در کتاب «ایرانی‌تر» از گذشتۀ خانوادگی خود، زندگی‌اش در ایران و آشنایی‌اش با فرهنگ شرق می‌نویسد و همچنین از زندگی‌اش در خارج از ایران و آشنایی و زندگی مشترک سالیان خود با ژان‌کلود کری‌یر و چهره‌های فرهنگی مشهوری که با آن‌ها آشنا شده است.
کتاب «ایرانی‌تر» شرح یک‌عمر زیست فرهنگی است؛ زیستی توأم با تب‌وتابِ دانستن و مکاشفه و پرسه در قلمرو دو فرهنگ متفاوت.
نهال تجدد کتاب «ایرانی‌تر» را در دوران همه‌گیری کرونا و ایام قرنطینه، در دورانی که ژان‌کلود کری‌یر هنوز زنده بود و کمی قبل از مرگ او، نوشته است.
مروری بر کتاب «ایرانی‌تر»
ژان‌کلود کری‌یر و نهال تجدد، نه‌فقط به‌عنوان زن‌وشوهر، که به‌لحاظ فرهنگی نیز مکمل یکدیگر بودند. نهال تجدد در کتاب «ایرانی‌تر»، با روایت آن‌چه او، به‌واسطۀ شرقی بودنش، باب آشنایی با آن را برای ژان‌کلود کری‌یر گشوده و نیز درهایی از فرهنگ غرب که کری‌یر به روی او باز کرده است، کیفیت یک همزیستیِ فرهنگیِ مُرکّب از دو فرهنگ متفاوت را به نمایش می‌گذارد.
در کتاب «ایرانی‌تر» درمی‌یابیم که کری‌یرِ غربی چطور به‌واسطۀ همسرِ ایرانی‌اش وجوهی از شرق را شناخته که قبلاً با آن‌ها آشنا نبوده و نهال تجدد نیز چگونه به‌یاریِ همسر فرانسوی‌اش با وجوهی از فرهنگ غرب آشنا شده که پیش‌تر شناختی از آن‌ها نداشته است.
در کتاب «ایرانی‌تر»، بعد از مقدمه‌ای از نویسنده، با عنوان «نشاط نو»، مقدمه‌ای به‌قلم ژان‌کلود کری‌یر، با عنوان «واکنش ایرانی من»، آمده که تجدد آن را از بخشی از کتاب «بی‌نظمی» کری‌یر انتخاب کرده و در این کتاب آورده است. کری‌یر در این نوشته، از نهال تجدد و آشنایی‌اش با او نوشته است.
کتاب «ایرانی‌تر»، به‌جز این دو مقدمه، از دو بخش، با عنوان‌های «ایران» و «انیران» و مؤخره‌ای کوتاه، با عنوان «تهران، نشر چشمه»، تشکیل شده است.
در بخش نخست کتاب «ایرانی‌تر» خاطرات نهال تجدد را از ایران و از گذشته‌اش، از مادر و پدرش، فرزندش، از دلبستگی‌اش به مولانا و «غزلیات شمس» و ترجمۀ این غزلیات به زبان فرانسه با همراهی مادرش و ژان‌کلود کری‌یر، از مکان‌های تاریخی ایران، از آشنایی‌ها و خاطره‌هایش با چهره‌های مشهور و مطرح فرهنگ و هنر ایران (مثل کیارستمی و عزت‌الله انتظامی)، از یکی از سفرهای ژان‌کلود کری‌یر به ایران و از موضوعات دیگر مربوط به سرزمینش نوشته و همچنین از اینکه از دوره‌ای به‌بعد، یعنی سال‌های پایانی عمر ژان‌کلود کری‌یر، زندگی او و ژان‌کلود، به جای رفتن به جشنواره‌ها و برنامه‌های فرهنگی و هنری، به مبارزه با بیماری‌های ژان‌کلود و رفتن به بیمارستان‌ها و آزمایشگاه‌ها و مطب پزشکان گذشته است.
بخش دوم کتاب «ایرانی‌تر» شامل شرح خاطرات غیرایرانی نهال تجدد است؛ خاطرات آشنایی‌های او با چهره‌های شاخص فرهنگی و هنری غرب، چون لوئیس بونوئل و پیتر بروک و دیگرانی که حضور ژان‌کلود کری‌یر مسبب آشنایی نهال تجدد با آن‌ها بوده است و همچنین خاطرات او از خود ژان‌کلود کری‌یر که در سراسر کتاب «ایرانی‌تر» حضوری پررنگ دارد و انگیزۀ نوشتن این کتاب بوده است.
در بخشی از کتاب «ایرانی‌تر» می‌خوانید: «روزی در تهران، هنگام سخنرانی، زنده‌یاد هوشنگ کاووسی، با کت‌وشلوار و کراوات، به زبان فرانسه از ژان‌کلود استقبال کرد و خودِ ژان‌کلود با پیراهنِ بی‌یقه، همان یقه‌دیپلمات ایرانی، بی‌کراوات، به فارسی گفت: "من نویسنده‌ی فرانسوی هستم." روز بعد نشریه‌ای نوشت: "آن که کراوات بسته بود و فرانسه حرف می‌زد ایرانی است و آن که کراوات نداشت و فارسی سخن می‌گفت فرانسوی!" ژان‌کلود به همین جمله‌ها بسنده کرد. پس از سی سال هم‌زیستی، نمی‌دانم تا چه حد به زبان ما آشنایی دارد. آیا تمام یا بخشی از حرف‌های من و دوستان و خانواده‌ام را می‌فهمد یا هنگام گفت‌وگوهای ما ذهن خود را به جای دیگری می‌راند؟ ما از گرانیِ ارز می‌گوییم و او به صحنه‌ای از سناریویی می‌اندیشد؟ بارها دیده‌ام که در کافه، رستوران، فرودگاه، بانک، مطب، یا نقاشی می‌کند با قلم‌وکاغذ و یا کار بی‌قلم‌وکاغذ. نه آمدوشد آزارش می‌دهد و نه سروصدا؛ انگار خود را در جایی شفاف محبوس کرده باشد، حبابی که به هیچ تلنگری شکسته نمی‌شود. شاید او راه رهایی از قفس زمانه را یافته است.»
کتاب «ایرانی‌تر» در نشر چشمه منتشر شده است.
دربارۀ نهال تجدد، نویسندۀ کتاب «ایرانی‌تر»
نهال تجدد، متولد 1338 در تهران، نویسنده و پژوهشگر ایرانیِ مقیم فرانسه است. او فرزند مهین تجدد (جهانبگلو)، مدرس تئاتر و نمایشنامه‌نویس ایرانی، و رضا تجدد، روزنامه‌نگار و مترجم و سیاستمدار و قاضی ایرانی، است و همسرش، ژان‌کلود کری‌یر، نیز از فیلمنامه‌نویسان مشهور فرانسوی بوده است.
تجدد متخصص فرهنگ و ادبیات چین و دارای دکترای زبان و ادبیات چینی از مؤسسۀ ملی زبان‌ها و تمدن‌های شرقی فرانسه است. او همچنین در شعر و زندگی مولانا و نیز در زندگی شمس تبریزی پژوهش کرده که ماحصل این پژوهش‌ها کتاب‌های «در جستجوی مولانا»، «عارف جان‌سوخته: داستان شورانگیز زندگی مولانا» و «مَلِک گرسنه: تقویم شمس تبریزی» هستند.
ادامه keyboard_arrow_down
