اساطیر هند

کتاب «اساطیر هند» نوشتۀ عباس مخبر
کتابی در مرور و معرفی و تحلیل اسطوره‌های هند. کتاب «اساطیر هند: درسگفتارها» شامل درسگفتارهای عباس مخبر دربارۀ اسطوره‌های هند است.
عباس مخبر در کتاب «اساطیر هند» چشم‌اندازی کلی و چندوجهی از اسطوره‌های هند و زمینه‌های پیدایش این اسطوره‌ها ارائه می‌دهد، کتاب‌های مهم هند باستان را معرفی می‌کند و تحلیلی کلی از اساطیر هند به مخاطبان عرضه می‌کند.
کتاب «اساطیر هند» بابی مناسب برای آشنایی اولیه با فرهنگ اساطیری هند است و جنبه‌های گوناگون اسطوره‌های هند باستان را به ما می‌شناساند. این کتاب می‌تواند شروعی باشد برای مطالعۀ کتاب‌هایی تخصصی‌تر دربارۀ اسطوره‌های هند و آشنایی جدی‌تر با این اسطوره‌ها و وجوه گوناگون و خاستگاه‌های آن‌ها.

مروری بر کتاب «اساطیر هند»
اسطوره‌های هندی، اسطوره‌هایی خیال‌انگیز و فانتزی و درعین‌حال نظام‌مند و سنجیده و اندیشیده‌اند. این اسطوره‌ها، که در کتاب «اساطیر هند» معرفی شده و مورد تحلیل قرار گرفته‌اند، ما را با خود به جهانی سوررئال و جادویی و پیچیده می‌برند. جهانی که، چنانکه عباس مخبر در مقدمه‌اش بر کتاب «اساطیر هند» اشاره می‌کند، خصلتی بازیگوشانه دارد.
در کتاب «اساطیر هند» از چشم فرهنگ هند باستان به جهان و نظام آفرینش می‌نگریم و درمی‌یابیم که تفسیر هندوها از جهان و خلقت چگونه بوده است.
عباس مخبر در کتاب «اساطیر هند» با رویکردی تحلیلی به‌سراغ اسطوره‌های هند رفته است. او در این کتاب، ابتدا اطلاعاتی دربارۀ فرهنگ و سرزمین هند به مخاطبان می‌دهد تا اسطوره‌های هند را در بستر پیدایش‌شان بهتر درک کنند و بدانند که این اسطوره‌ها از چه بستری پدید آمده‌اند.
کتاب «اساطیر هند» همچنین ما را با کتاب‌های مهمّ آیینی و حماسی هند آشنا می‌کند، مفاهیم اساسی هندویسم و بودیسم را به ما معرفی می‌کند، از اسطوره‌های آفرینش در هند سخن می‌گوید و نقش الهه‌ها در اساطیر هند را به ما می‌شناساند و مورد تحلیل قرار می‌دهد.
کتاب «اساطیر هند» از مقدمه، ده فصل و یک مؤخره تشکیل شده است. فصل‌های ده‌گانۀ کتاب «اساطیر هند» عبارتند از: «سرزمین و فرهنگ هند»، «دوران ودایی»، «کتاب‌های مقدس ودانتایی»، «خدایان بزرگ ودانتایی»، «هندویسم»، «دوران حماسی هند (600 ق‌م تا 200 میلادی)»، «بودیسم»، «جینیسم»، «اسطوره‌های آفرینش در هند» و «الهه‌ها در اساطیر هند».
در بخشی از کتاب «اساطیر هند» می‌خوانید: «خدایان هند، خدایانی بازیگوش‌اند که هدفشان از آفرینش صرفاً سرگرمی، تفریح، لذت بردن، بازی و گریز از تنهایی است. آن‌ها با دو رانه‌ی ترس و میل به حرکت درمی‌آیند تا در جان تمامی موجودات منتشر شوند و به این ترتیب همه‌ی انسان‌ها و موجودات دیگر با ماهیتی خدایی آفریده می‌شوند و سرانجام نیز همچون قطره‌ای در اقیانوس، با آن اصل غیرقابل تعریف و توصیف یگانه خواهند شد. نه تنها خدایان که کل موجودات، قطره‌هایی از این اقیانوس بی‌کران و بلکه کل این اقیانوسند. میان خالق و مخلوق فاصله‌ی ماهوی وجود ندارد و انسان هندی خداست، آن دم که بتواند خود را بشناسد. این بازی ازلی خدایان، در چرخه‌های مداومی از آفرینش و ویرانی جهان تا ابد ادامه دارد.
هندوها به‌خلاف عموزادگان زردشتی خود به تغییر و اصلاح جهان کاری ندارند. خیر و شر وجود دارند، اما جهان عرصه‌ی نبرد آشتی‌ناپذیر این دو نیست. خیر و شر در هم تنیده‌اند و از هم زاده می‌شوند. خدایان و ضدخدایان مرزهای روشنی ندارند و بسیار اتفاق می‌افتد که در هم می‌روند و تفاوت‌هایشان بی‌رنگ می‌شود. هندوها نه بار امانتی بر دوش دارند و نه بوی بهبود ز اوضاع جهان می‌شنوند. در میانه‌ی این توهمی که جهان نام گرفته است صرفاً حضور دارند تا پس از رفت و آمدهای هزاران ساله به چنان عیاری از خلوص خویشتن برسند که در امر متعال مستحیل شوند و به آرامش ابدی دست یابند و یا در روایت بودایی آن در ناکجای سکوت محض یا هیچ بزرگی به نام نیروانا پهلو بگیرند.»
کتاب «اساطیر هند: درسگفتارها» در نشر مرکز منتشر شده است.

دربارۀ عباس مخبر، نویسندۀ کتاب «اساطیر هند»
عباس مخبر، متولد 1332 در روستای سیوندِ استان فارس، مترجم، مؤلف و اسطوره‌شناس ایرانی و مدرس اسطوره‌شناسی است.
مخبر تحصیلات ابتدایی را در دبستان منوچهری سیوند آغاز کرد. دیپلم که گرفت به دانشکدۀ نفت رفت. مدتی هم به تحصیل فیزیک پرداخت اما سرانجام به دانشگاه پهلوی شیراز (دانشگاه شیراز فعلی) رفت و جامعه‌شناسی خواند و بعد از گرفتن لیسانس جامعه‌شناسی از این دانشگاه، در همین رشته ادامۀ تحصیل داد و فوق لیسانس گرفت. او همچنین دارای فوق لیسانس زبان‌شناسی از دانشگاه تهران است.
عباس مخبر کتاب‌های بسیاری را در حوزۀ اسطوره و اسطوره‌شناسی و دیگر حوزه‌های علوم انسانی به فارسی ترجمه کرده است که بعضی از آن‌ها عبارتند از: «مبانی اسطوره‌شناسی»، «قدرت اسطوره»، «اسطوره‌های ایرانی»، «اسطوره‌های بین‌النهرینی»، «اسطوره‌های یونانی»، «تاریخ مختصر اسطوره»، «سفر قهرمان»، «الهه‌ها: اسرار الوهیت زنانه»، «شناخت کورش»، «قبلۀ عالم ژئوپلیتیک ایران»، «نظریه‌ی اجتماعی مدرن از پارسونز تا هابرماس»، «روشنفکران ایران: روایت‌های یأس و امید»، «پیشدرآمدی بر نظریه‌ی ادبی»، «راز فال ورق»، «معنای زندگی»، «وزن چیزها»، «مقدمه‌ای بر روان‌شناسی نقاشی کودکان» و «افول و ظهور شیوه‌ی تولید آسیایی».
از مخبر، علاوه بر کتاب «اساطیر هند»، اثر تألیفی دیگری هم در حوزۀ اسطوره‌شناسی، با عنوان «اساطیر یونان»، منتشر شده است.