از خود بیگانه

کتاب «از خود بیگانه» نوشتۀ تیموتی ویلسون
کتابی درباب ناخودآگاه و خودشناسی. کتاب «از خود بیگانه: افعال و تصمیمات ما چه میزان انتخابی و چه میزان تابعِ ناخودآگاه است»، با عنوان اصلی Strangers to ourselves : discovering the adaptive unconscious، کتابی است که در آن، به‌زبانی ساده و با مثال‌های گوناگون، از قلمرو ناخودآگاه انطباقی و کارکرد آن سخن رفته و نیز ناخودآگاه فرویدی مورد نقد قرار گرفته و تفاوت ناخودآگاه انطباقی با آن شرح داده شده است.
تیموتی ویلسون در کتاب «از خود بیگانه» به نقش مهم و تعیین کنندۀ ناخودآگاه در رفتارها و واکنش‌ها و احساسات و تصمیم‌گیری‌های بشر می‌پردازد و از چگونگی تأثیر ناخودآگاه بر اعمال و تصمیمات و احساسات آدمی سخن می‌گوید.
کتاب «از خود بیگانه» به زبان ساده نوشته شده و از همین رو مخاطبان علاقه‌مند به مطالعۀ روانشناسی که تخصصی در این زمینه ندارند به‌راحتی می‌توانند با آن ارتباط برقرار کنند و مباحث مطرح در آن را درک کنند و اگر هم شناختِ زیادی از ناخودآگاه انطباقی و ناخودآگاه فرویدی ندارند، از طریق این کتاب با این مفاهیم و مباحث آشنا شوند.
تیموتی ویلسون در کتاب «از خود بیگانه» از چگونگی شناخت خود و پی بردن به آن‌چه واقعاً می‌خواهیم و به‌دنبال آن هستیم سخن می‌گوید و از اینکه ناخودآگاه ما چه سهمی در شکل‌گیری شخصیتمان دارد و ما چقدر تابع ناخودآگاهمان هستیم.
متن اصلی کتاب «از خود بیگانه» اولین بار در سال 2002 منتشر شده است.

مروری بر کتاب «از خود بیگانه»
تیموتی ویلسون در کتاب «از خود بیگانه» از مفهومی با عنوان «ناخودآگاه انطباقی» سخن می‌گوید که با ناخودآگاهی که فروید، در تحلیل روان و ریشه‌های رفتارهای آدمی، از آن سخن گفته متفاوت است.
در کتاب «از خود بیگانه» سخن از ناخودآگاهی است که، برخلاف تلقی فروید از ضمیر ناخودآگاه و کارکرد آن، صرفاً مکانیزم دفاعی ندارد و جایگاه غرایز سرکوب شده و خاطرات و افکار و امیال ناخوشایند نیست و وظایفی مرتبط با رفتارها و احساسات آدمی و پردازش اطلاعات و داده‌های بیرونی در ذهن را به‌عهده دارد. این ناخودآگاه مدّ نظر ویلسون در کتاب «از خود بیگانه» همان ناخودآگاه انطباقی است.
ناخودآگاه انطباقی، آن‌گونه که در کتاب «از خود بیگانه» توضیح داده شده، عرصۀ پردازش اطلاعاتی است که آدمی از محیط بیرون دریافت می‌کند. ویلسون در کتاب «از خود بیگانه» توضیح می‌دهد که ناخودآگاه انسان چگونه، همزمان با فعالیت خودآگاهش و به‌موازات این فعالیت، مشغول فعالیت‌هایی دیگر است و از همین رو ما وقتی آگاهانه به چیزی فکر می‌کنیم یا کاری را انجام می‌دهیم در همان‌موقع، ناخودآگاهمان دارد کارهایی انجام می‌دهد که ما از آ‌ن‌ها بی‌خبریم اما همین فعالیتها نقشی بسیار عمده و تعیین کننده در رفتارها و احساسات و واکنش‌های ما دارد و شخصیت ما را همان فعالیتهای ناخودآگاهمان شکل می‌دهد.
ویلسون در کتاب «از خود بیگانه» برای توضیح مفهوم ناخودآگاه انطباقی، به تاریخ روانکاوی و روانشناسی و نظریه‌پردازی دربارۀ ذهن انسان گریز می‌زند و، ضمن شرح و نقد ناخودآگاه فرویدی، از نظریه‌پردازانی سخن می‌گوید که در قرن نوزدهم دیدگاه‌هایی ضدّ دکارتی را دربارۀ ذهن مطرح کردند و باور دکارت به ذهنِ تماماً آگاه را مورد نقد قرار دادند و با ارائۀ نظریاتی دربارۀ بخش‌های ناخودآگاه ذهن، نظریاتی متفاوت با نظریاتی که فروید بعداً دربارۀ ناخودآگاه مطرح کرد، به‌نوعی وجود آنچه را که بعدها ناخودآگاه انطباقی نامیده شد دریافتند.
کتاب «از خود بیگانه» بحث ناخودآگاه انطباقی را به مقولۀ خودشناسی پیوند می‌زند. نویسنده در این کتاب معتقد است که برای شناخت خود، راهی جز شناخت ناخودآگاه انطباقی و نحوۀ کار آن وجود ندارد اما این شناخت بسیار دشوار است. به‌اعتقاد ویلسون، درون‌نگری روشی مناسب برای خودشناسی نیست و برای خودشناسی بهتر است که انسان از بیرون به رفتارهای خود و واکنش دیگران به این رفتارها بنگرد.
کتاب «از خود بیگانه» از ده فصل تشکیل شده است. فصل‌های ده‌گانۀ کتاب «از خود بیگانه» عبارتند از: «نبوغ فروید؛ کوته‌نظری فروید»، «ناخودآگاه انطباقی»، «افسار در دست کیست؟»، «آگاهی از کیستی خود»، «دانستن چرایی»، «آگاهی از احساسی که داریم»، «آگاهی از احساسی که خواهیم داشت»، «خودکاوی و خودروایت»، «نظری به دنیای بیرون برای شناخت خود» و «مشاهده و تغییر رفتار خویش».

دربارۀ تیموتی ویلسون، نویسندۀ کتاب «از خود بیگانه»
تیموتی دکمپ ویلسون (Timothy DeCamp Wilson) استاد دانشگاه و روانشناس اجتماعی اهل امریکاست. شهرت ویلسون عمدتاً به‌دلیل تحقیقات او دربارۀ خودشناسی، ناخودآگاه انطباقی و تأثیر ضمیر ناخودآگاه بر رفتار و تصمیم‌گیری و ترجیحات آدمی و نیز تحقیق دربارۀ پیش‌بینی عاطفی است.
از تیموتی ویلسون، به‌جز کتاب «از خود بیگانه»، کتابی هم با عنوان «هدایت افکار» منتشر شده است. او همچنین در نگارش یک کتاب آموزشی معروف و معتبر، با عنوان «روان‌شناسی اجتماعی»، با دیگر مؤلفان این کتاب همکاری داشته است.

دربارۀ ترجمۀ فارسی کتاب «از خود بیگانه»
کتاب «از خود بیگانه: افعال و تصمیمات ما چه میزان انتخابی و چه میزان تابعِ ناخودآگاه است» با ترجمه و مقدمۀ صبا نوروزی در بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه منتشر شده است.
صبا نوروزی، متولد 1366، مترجم ایرانی است. از ترجمه‌های او می‌توان به کتاب‌های «اقتصاد خوب برای دوران سخت»، «کتابخانۀ نیمه‌شب» و «استبدادِ شایستگی: چه بر سر خیر عمومی آمده است؟» اشاره کرد.