درباره تجدد سیاست فرهنگ

کتاب «دربارۀ تجدد، سیاست، فرهنگ» اثر عباس میلانی
مقاله‌ها و گفت‌وگوهایی دربارۀ تجدد، خصوصاً تجدد ایرانی، و نسبت آن با سنت و فرهنگ و سیاست. کتاب «دربارۀ تجدد، سیاست، فرهنگ» منتخبی از مقالات، سخنرانی‌ها و مصاحبه‌های چهل سال اخیر عباس میلانی است.
عباس میلانی در مقالات و گفت‌وگوها و سخنرانی‌هایی که از او در کتاب «دربارۀ تجدد، سیاست، فرهنگ» گردآوری و منتشر شده، بر آن است که از خلال بحث درباب تجدد در ایران و جهان، بر زوایای گوناگون تجدد در ایران و نسبت آن با سنت نور بتاباند و تجدد ایرانی را در متن تجدد در جهان و نیز در متن ادبیات و هنر و سیاست و میراث فکری و فرهنگی ایرانی مورد بررسی قرار دهد.
در کتاب «دربارۀ تجدد، سیاست، فرهنگ» گاه تجدد از منظر و چشم‌انداز فرهنگ مورد بررسی قرار می‌گیرد، گاه بر رابطۀ میان زیبایی‌شناسی و آثار هنری و ادبی با تجدد نور تابانده می‌شود و گاهی هم از چشم‌اندازی سیاسی به مقولۀ تجدد نگاه می‌شود.
در کتاب «دربارۀ تجدد، سیاست، فرهنگ» از یک تجدد ایرانیِ مرتبط با سنت‌های ایرانی سخن می‌رود.

مروری بر کتاب «دربارۀ تجدد، سیاست، فرهنگ»
عباس میلانی در کتاب «دربارۀ تجدد، سیاست، فرهنگ» از چالش تجدد در ایران و رابطۀ تنگانگی که در این زمینه میان تحولات فرهنگی و زیبایی‌شناختی و سیاسی وجود دارد سخن می‌گوید و اگر هم در این میان به شرح و بررسی تجربه‌های سیاسی کشوری دیگر می‌پردازد، باز هدفش ارائۀ درکی بهتر از تجدد ایرانی از چشم‌اندازی غیرایرانی است.
نگاه میلانی به رابطۀ سنت و تجدد در ایران در کتاب «دربارۀ تجدد، سیاست، فرهنگ» نه مبتنی بر تأکید بیش از حد بر گسست تجدد از سنت و نبود هیچ نسبت و خط‌وربط و پیوندی میان آن‌ها و نه مبتنی بر این‌همانی سنت و تجدد و بی‌اعتنایی به تجدد از این رهگذار است.
میلانی در کتاب «دربارۀ تجدد، سیاست، فرهنگ» به وجوهی از سنت‌های ایرانی نظر دارد که نمایانگر تجدد و واجد ظرفیت‌هایی نو هستند و قابلیت به‌روز شدن دارند. او از همین منظر است که در این کتاب از ضرورت یک تجدد ایرانیِ غیرغربی و برآمده از دل سنت‌های ایرانی سخن می‌گوید و به نقد شناخت کمِ ایرانیان از سنت‌های خود و وجوه مترقی و متجددانۀ این سنت‌‌ها می‌پردازد و همچنین رویکردهای شرق‌شناسانه به ایران را نقد می‌کند و بر ضرورت شناخت ایرانیان از ایران و سنت‌های فرهنگی آن، نه از چشم غربی و از طریق مطالعات شرق‌شناسانۀ غربیان، بلکه از طریق رجوع مستقیم به میراث فرهنگی ایران و شناخت این میراث از درون و از چشم ایرانی و در زمینۀ هویت و فرهنگ و تاریخ ایران تأکید می‌کند.
میلانی در کتاب «دربارۀ تجدد، سیاست، فرهنگ» مسیر درست تجدد در ایران را نه تقلید از مدرنیتۀ غربی بلکه رجوع به بخش‌هایی از میراث فکری و فرهنگی ایران می‌داند که قابلیت امروزی شدن دارند و در آن‌ها عنصری از اندیشۀ مترقی و مدرن نهفته است.
در کتاب «دربارۀ تجدد، سیاست، فرهنگ» همچنین از تأثیراتی سخن می‌رود که میراث فکری و فرهنگی ایران بر جریان تجدد در غرب داشته است.
کتاب «دربارۀ تجدد، سیاست، فرهنگ» کندوکاوی در عالم فرهنگ و هنر و ادبیات و سیاست ایران در پی ردپاهای تجدد است. در بخشی از این کتاب، کارنامۀ بعضی از اهل فرهنگ ایران، از منظر رابطۀ آن‌ها با تجدد، مرور و بررسی شده است.
کتاب «دربارۀ تجدد، سیاست، فرهنگ» از مقدمه‌ای کوتاه و مطالبی تنظیم‌شده در سه بخش به نام‌های «سیاست و حکومت در امریکا»، «تحولات و موانع تجدد در ایران» و «برشی از زندگی و کارنامۀ برخی از فرهنگ‌سازان» تشکیل شده است.
مطالبی که در بخش‌های سه‌گانۀ کتاب «دربارۀ تجدد، سیاست، فرهنگ» می‌خوانید عبارتند از: «ریگان و پایه‌های قدرت او»، «چالش‌های دموکراسی در امریکا»، «بحثی دیگر دربارۀ تجدد در ایران»، «سنت و تجدد در ادبیات فارسی»، «میراث ایران در تجدد غرب»، «تساهل و تولرانس مذهبی در ایران»، «شاه، جنبش تجدد و دشمنان آن»، «بررسی و تحلیل اسناد جدید محرمانۀ منتشرشده در امریکا در مورد ایران»، «چالش‌های بنیان‌های نظری دموکراسی و تئوکراسی»، «تولد و تجدد بیضایی»، «سخنانی دربارۀ بهرام بیضایی در جشنوارۀ تیرگان»، «تجدد مسکوب»، «اخوان ثالث و مسألۀ تجدد»، «دربارۀ گفتگوی برنامۀ پرگار با ابراهیم گلستان»، «مصاحبۀ فیروزه خطیبی با عباس میلانی»، «گفتگوی روجا اسدی با عباس میلانی» و «گفتگوی ماندانا زندیان با عباس میلانی».
کتاب «دربارۀ تجدد، سیاست، فرهنگ» در نشر نو منتشر شده است.

دربارۀ عباس میلانی
عباس ملک‌زاده میلانی، متولد 1328 در تهران، استاد دانشگاه، پژوهشگر، مورخ، ایران‌شناس، مؤلف و مترجم ایرانی ساکن امریکاست. او دارای لیسانس علوم سیاسی و اقتصاد از دانشگاه برکلی، کالیفرنیا و دکترای علوم سیاسی از دانشگاه هاوایی است.
میلانی تدریس در دانشگاه ملی ایران (دانشگاه شهید بهشتی فعلی)، بین سال‌های 1354 تا 56، و تدریس در دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، بین سال‌های 1358 تا 66 خورشیدی، را در کارنامۀ کاری خود دارد. او هم‌اکنون مدیر برنامۀ مطالعات ایرانی دانشگاه استنفورد و استاد فراخواندة دانشکدة علوم سیاسی این دانشگاه است.
کتاب «معمای هویدا» معروف‌ترین اثر تألیفی عباس میلانی است. از دیگر آثار تألیفی او می‌توان به کتاب «تجدد و تجددستیزی در ایران» و از ترجمه‌هایش می‌توان به کتاب‌های «مرشد و مارگریتا»، «دولت و جامعه مدنی» و «جریان‌های اصلی در مارکسیسم: برآمدن، گسترش و فروپاشی» اشاره کرد.