ویز نیش گاز

کتاب «ویز، نیش، گاز» نوشتۀ آنه اسوردروپ – تایگسون
آیا حشرات، به‌جز آزار و مزاحمت و ویزویز کردن و نیش زدن و گاز گرفتن، چیز دیگری هم نصیب ما می‌کنند؟ آنه اسوردروپ – تایگسون در کتاب «ویز، نیش، گاز» بر این عقیده است که بله، حشرات موجوداتی سودمند هستند و فقط اسباب مزاحمت و آزار و اذیت و بیماری نیستند و اصلاً زندگی بدون حشرات ناممکن است و بدون آن‌ها بقای زمین و زندگی ما بر روی این کرۀ خاکی دوامی نخواهد داشت.
کتاب «ویز، نیش، گاز: حشرات به چه درد می‌خورند؟» گردشی علمی و جذاب و مفرح در دنیای پهناور حشرات است و ما را با حشرات و آناتومی و شیوۀ زیست آن‌ها و سودمندی‌هایشان برای ما و کرۀ زمین آشنا می‌کند.
کتاب «ویز، نیش، گاز» کتابی است که علم به دنیای حشرات را با عشق به این دنیا می‌آمیزد و با بیانی شیرین و جذاب حقایقی علمی را دربارۀ حشرات بیان می‌کند که نگاه ما به این موجودات ریز را تغییر می‌دهد.
چنانکه کاوه فیض‌اللهی در معرفی نویسندۀ کتاب «ویز، نیش، گاز»، در یادداشتی که بر ترجمۀ فارسی این کتاب نوشته است، بیان می‌کند، «آرزوی آنه اسوردروپ – تایگسون این است که همه را عاشق حشرات کند.» کتاب «ویز، نیش، گاز» هم با همین هدف نوشته شده است و نویسنده در آن سعی دارد نگاه ما را به حشرات و دنیای رنگارنگ این موجودات تغییر دهد. این کتاب به‌گونه‌ای نوشته شده که مخاطبان غیرمتخصص در حشره‌شناسی به‌راحتی بتوانند با آن ارتباط برقرار کنند.
متن اصلی کتاب «ویز، نیش، گاز» اولین بار در سال 2018 منتشر شده است.

مروری بر کتاب «ویز، نیش، گاز»
آنه اسوردروپ – تایگسون در کتاب «ویز، نیش، گاز» بر آن است که ما انسانهای کلافه از ویزویز و نیش زدن و گاز گرفتن حشرات و خشمگین از همۀ آزارها و مزاحمت‌ها و آسیب‌های دیگر آن‌ها را با این موجودات ریز آشتی دهد و کاری کند برخوردی دوستانه‌تر و منصفانه‌تر با حشرات داشته باشیم.
کتاب «ویز، نیش، گاز» چشم‌اندازی تازه و متفاوت و رنگارنگ و پهناور از دنیای حشرات به روی ما می‌گشاید و، ضمن ترسیم آناتومی حشرات و توضیح شیوۀ زیست آن‌ها، نقش مفید آن‌ها را در کرۀ زمین و سودمندی‌هایشان برای زمین و انسان را توضیح دهد.
با خواندن کتاب «ویز، نیش، گاز» درمی‌یابیم که بدون حشراتی که بخش عمده‌ای از کرۀ زمین را اشغال کرده‌اند، نمی‌توانیم روی زمین زندگی کنیم و زمین بدون وجود حشرات نابود و غیرقابل زیستن خواهد شد.
این کتاب همچنین از کمک‌هایی می‌گوید که حشرات به پیشرفت علم و اکتشافات علمی کرده‌اند.
کتاب «ویز، نیش، گاز» از پیش‌گفتار، مقدمه، نُه فصل و یک مؤخره تشکیل شده است.
فصلهای نُه‌گانۀ کتاب «ویز، نیش، گاز» عبارتند از: «موجودات کوچک، طرح هوشمندانه: آناتومی حشرات»، «سکس شش‌پا: قرارهای عاشقانه، جفت‌گیری و فرزندپروری»، «بخور یا خورده شو: حشرات در زنجیرۀ غذایی»، «حشرات و گیاهان: مسابقۀ بی‌پایان»، «زنبورهای پرکار، ملخ‌های خوش‌طعم: حشرات و غذای ما»، «چرخۀ زندگی و مرگ: حشرات به‌عنوان نظافتچی»، «از ابریشم تا لاک: صنایع حشرات»، «منجیان، پیشگامان و برندگان نوبل: کشف‌هایی با الهام از دنیای حشرات» و «ما و حشرات: بعد چه می‌شود؟».
در بخشی از کتاب «ویز، نیش، گاز» می‌خوانید: «حشرات گرچه ممکن است کوچک باشند، اما دستاوردهایشان به هیچ وجه ناچیز نیست. مدت‌ها پیش از آنکه موجود انسانی پا بر این سیاره بگذارد، حشرات به کشاورزی و دامداری مشغول شده بودند: موریانه‌ها برای خوراکشان قارچ پرورش می‌دهند، و مورچه‌ها شته‌ها را به‌عنوان گاو شیرده نگه می‌دارند. واسپ‌ها نخستین موجوداتی بودند که از سلولز کاغذ ساختند، و میلیون‌ها سال پیش از آنکه ما انسان‌ها بتوانیم نخستین تورهای ماهی‌گیری‌مان را ببافیم، لارو موبالان موجودات دیگر را در تارهای تورمانندش به دام می‌انداخت. حشرات چندین میلیون سال پیش مسائل پیچیدۀ آیرودینامیک و جهت‌یابی را حل کردند و گرچه نتوانستند آتش را مهار کنند اما دست‌کم یاد گرفتند که چگونه می‌توان نور را، حتی درون بدن خود، مهار کرد.»

دربارۀ آنه اسوردروپ – تایگسون، نویسندۀ کتاب «ویز، نیش، گاز»
آنه اسوردروپ – تایگسون (Anne Sverdrup-Thygeson)، متولد 1966، استاد دانشگاه و حشره‌شناس نروژی است. او دارای دکترای زیست‌شناسی حفاظت و استاد دانشگاه علوم زیستی نروژ است.
تحقیقات آنه اسوردروپ – تایگسون بر بوم‌شناسی حشرات متمرکز است. از آثار او می‌توان به کتاب‌‌های «اسرار حشرات» و «تنبل و شب‌پرۀ تنبل»، که هردو برای کودکان نوشته شده‌اند، و نیز کتاب «بر شانه‌های طبیعت: چگونه ده میلیون گونه جان شما را نجات می‌دهند» اشاره کرد.

دربارۀ ترجمۀ فارسی کتاب «ویز، نیش، گاز»
کتاب «ویز، نیش، گاز: حشرات به چه درد می‌خورند؟» با ترجمۀ کاوه فیض‌اللهی و نقاشی‌های علی نورپور، همراه با مقدمه‌ای مفصل از مترجم دربارۀ رابطۀ ایرانیان قدیم با حشرات و حضور حشرات در متون باستانی ایران و نیز یادداشت او در معرفی آنه اسوردروپ – تایگسون و این کتاب، در نشر نو منتشر شده است.
کاوه فیض‌اللهی، متولد 1356، روزنامه‌نگار حوزۀ علم، مترجم و جانورشناس ایرانی است. از ترجمه‌های او می‌توان به کتاب‌های «فلسفۀ پرندگان»، «تکامل شگفت‌انگیز»، «یاد جنگل دور: فرضیۀ ساوانا و انتخاب زیستگاه در انسان»، «در جست‌وجوی طبیعت: غریزۀ زیست‌گرایی»، «فلسفۀ زیست‌شناسی» و «چگونه گورخر راه‌راه شد و سایر داستان‌های داروینی من‌درآوردی» اشاره کرد.