مرگی که زندگی است آخرین نامه ها و یادداشت های اعضای جنبش مقاومت آلمان در آستانه اعدام در

کتاب «مرگی که زندگی است» ویراستۀ هِلموت گُلویتسر، کته کوهن و راینهولت اشنایدر
اسنادی از شجاعانه و مؤمنانه ایستادن دربرابر ماشین کشتار نازی‌ها در دورۀ آلمان هیتلری. کتاب «مرگی که زندگی است: آخرین نامه‌ها و یادداشت‌های اعضای جنبش مقاومت آلمان در آستانۀ اعدام در زندان نازی‌ها» مجموعه‌ای از نامه‌ها و یادداشت‌هایی عمدتاً با تمِ مذهبی است که از مردان و زنانی مبارز و اکثراً آلمانی به‌جا مانده‌اند؛ مردان و زنانی از اعضای جنبش مقاومت آلمان که در اردوگاه‌ها و زندان‌های آلمان نازی محکوم به مرگ و اعدام شدند.
آن‌چه در کتاب «مرگی که زندگی است»، به‌ویراستاری هِلموت گُلویتسر، کته کوهن و راینهولت اشنایدر، فراهم آمده نامه‌های و یادداشت‌هایی است که نویسندگانشان آن‌ها را کمی پیش از مرگ و با آگاهی از اینکه اعدام خواهند شد نوشته‌اند.
نویسندگان نامه‌ها و یادداشت‌های کتاب «مرگی که زندگی است» کسانی هستند که با نیروی ایمان با مرگ مواجه شده‌اند و به‌جای آن‌که از هراس از مرگ بنویسند اکثراً از مرگ به‌مثابۀ بخشی از مشیت و آزمون الهی سخن می‌گویند و مؤمنانه به آن گردن می‌نهند.
کتاب «مرگی که زندگی است» صدای آرمانخواهانی جسور و گمنام و مؤمن است که مرگ در راه آرمان انسانی و اخلاقی و دینی خود را، اغلب به‌پشتوانۀ ایمان مذهبی، ناچیز شمرده‌اند و در نامه‌های خود به خانواده و دوستان و آشنایانشان، به‌جای آن‌که ترسی از مرگ ابراز کنند، کوشیده‌اند به آن‌ها امید بدهند.

مروری بر کتاب «مرگی که زندگی است»
آن‌چه بیش از هر چیز در نامه‌ها و یادداشت‌های گردآمده در کتاب «مرگی که زندگی است» به چشم می‌آید ایمان مذهبی‌ای است که اسباب پشتگرمی نویسندگان این نامه‌ها و یادداشت‌ها در مواجهه‌شان با مرگ بوده است.
کتاب «مرگی که زندگی است» کتابی با پیامی عمیقاً انسانی و اخلاقی دربارۀ مواجهه با ظلم است؛ کتابی که بازتاب‌دهندۀ احساس و اندیشۀ کسانی است که بیشترشان مقاومت سیاسی دربرابر ظلم را یک وظیفه و آرمان اخلاقی و دینی و رنجی را که در راه این مقاومت کشیده‌اند و مرگی را که در این راه به آن گردن نهاده‌اند یک آزمون الهی می‌دانسته‌اند.
نوشته‌های کتاب «مرگی که زندگی است» اکثراً رنگی مذهبی دارند و روایتی دینی را از مصائب نویسندگانشان ارائه می‌دهند؛ روایتی که در چارچوب آن مرگ ناچیز می‌نماید.
نامه‌ها و یادداشت‌های کتاب «مرگی که زندگی است» توسط افرادی از طیف‌ها و اقشار گوناگون جامعۀ آلمان دوران سلطۀ نازی‌ها نوشته‌ شده‌اند. تعدادی از این نامه‌ها و یادداشت‌ها را کسانی نوشته‌اند که در طرح ترور آدولف هیتلر در سال 1944، تروری که ناکام ماند و هیتلر از آن جان به‌در برد، نقش داشته‌اند. این نامه‌ها و یادداشت‌ها همگی در شرایط سخت زندان و اردوگاه و در آستانۀ اعدام نویسندگانشان نوشته شده‌اند. بااین‌حال نویسندگان در نوشته‌های خود، ضمن نوشتن از وضعیت روحی خود در زندان و اردوگاه و تجربه‌شان از این موقعیت دشوار و رنج‌بار، هیچ ابراز ضعف نمی‌کنند و خطاب به خانواده‌ها و دوستان و آشنایان خود نیز امیدوارانه سخن می‌گویند. آن‌ها اغلب خود را شهیدانی می‌دانند که جان خود را بر سرِ ایمان خویش نهاده‌اند و حاضرند در راه خدا و آن‌چه وظیفۀ دینی خویش می‌دانند جانشان را فدا کنند. از همین رو نامه‌های آن‌ها عمدتاً نه بیانگر یأس و نومیدی و تیرگی بلکه سرشار از عشق و شهامت و نیروی امید و ایمان است.
کتاب «مرگی که زندگی است» نه‌فقط نامه‌ها و یادداشت‌هایی خصوصی و شخصی، بلکه گواهی بر ایستادگی به‌نیروی ایمان دربرابر ظلم و مرگ و نیز ترسیم‌کنندۀ تجربۀ زندان به‌جُرمِ باورهایی انسانی و اخلاقی و سَرباختن به‌پای همین باورها است.
کتاب «مرگی که زندگی است» از یادداشتی از‌ کته کوهن که یکی از ویراستاران کتاب است، پیش‌گفتاری از راینهولد نیبور، پیش‌گفتاری از جورج ‌اِن. شوستِر و یازده بخش تشکیل شده است.
نامه‌ها و یادداشت‌های زندانیان محکوم‌به‌مرگ در کتاب «مرگی که زندگی است» برحسب موضوع و حال‌وهوا در بخش‌های یازدگانۀ کتاب دسته‌بندی شده‌اند. این نامه‌ها و یادداشت‌ها با توضیحاتی دربارۀ نویسندگانشان همراهند.
پائول اشنایدر، برنارد لیختِنبِرگ، فرانتس راینیش، یاروسلاو اُندروسِک، ماریه کودریکووا، پتِر هابرنول، لودویگ اشتایل، یولیوس لِبِر، رُزه اشلِزینگر، خواهر اِم. ماگدالِنا دُمینیکا و یوزف مولر از جمله جان‌باختگان بر سرِ آرمان خود هستند که نامه‌ها و یادداشت‌های واپسین روزهای زندگی‌شان را در کتاب «مرگی که زندگی است» می‌خوانید.
بخش‌های یازده‌گانۀ کتاب «مرگی که زندگی است» عبارتند از: «نخستین هشدارها»، «من در اینجا ایستاده‌ام»، «احضارهای اولیه»، «ارادۀ تو محقق باد!»، «شورش مؤمنان»، «ثمراتِ روح»، «زندانیان آزادی»، «رحمت بر صلح‌جویان»، «طریق ایثار»، «باور دارم چون باورم دارد» و «بالیده در مرگ».
آنچه از کتاب «مرگی که زندگی است» می‌خوانید از یکی از نوشته‌های یولیوس لِبِر، از اعضای جنبش مقاومت که به‌دلیل ارتباط با طرح ترور هیتلر به مرگ محکوم شد، انتخاب شده است: «اساساً زندگی به دلیل کشاکش‌هایش زیبا است. در بین "خاطرات زیبای" قدیمی‌ام فقط چند موقعیت نادر را به یاد می‌آورم که به من همان پایه از سرخوشی را داده‌اند که اینک انتظار دیدار تو می‌دهد. و اگر آن هفته به سرعتِ زمان حاضر بگذرد، دیگر زندگی تقریباً چیزی کم نخواهد داشت. دیروز وقتی بازجو از سلولم پرسید و اینکه چطور می‌گذرد، فقط توانستم این پاسخ را بدهم که تحت مدیریت او اوقات خوشی دارم. حتماً فکر کرد دیوانه‌ام. اما این تمرکز و خاطرِ مجموع که حاصل حبس در فضای تنگ سلول است، واقعاً وضعیتی را پدید می‌آورد که بیش از شتابِ تفرقه‌انگیز انسانی آزاد، مستعد سُرور معنوی است.
شرایط در اینجا به نحوی است که هرکس خودش باید راهش را پیدا کند، خودش را حفظ و همچنین تقویت نماید. "در اینجا ترازوی توزین قلب در تعادل است و هیچ‌کس واسطۀ قلب نیست": صحت این عبارت در اینجا بسیار بیش از میدان نبرد است. چون در اینجا خبری از همدردی و احساسات نیست. در اینجا قلب بدون هیچ پارسنگ مکملی در ترازو گذاشته می‌شود. در اینجا انسان نمی‌تواند خودش را دربارۀ چیزی به توهم دراندازد، مطلقاً هیچ‌چیز؛ چون همیشه در چهاردیواری‌ای عریان است که در طول این ماه‌های طولانی چنان شفاف می‌گردد که بدل به آینۀ روح می‌شود.»

دربارۀ ترجمۀ فارسی کتاب «مرگی که زندگی است»
کتاب «مرگی که زندگی است: آخرین نامه‌ها و یادداشت‌های اعضای جنبش مقاومت آلمان در آستانۀ اعدام در زندان نازی‌ها» با ترجمه و مقدمۀ جعفر فلاحی در نشر نو منتشر شده است.
جعفر فلاحی، متولد 1359، استاد دانشگاه، مترجم و مؤلف ایرانی است. او عضو هیئت‌‌علمی دانشگاه سمنان است.
از ترجمه‌های جعفر فلاحی می‌توان به کتاب‌های «جنبش تسخیر: اشغال وال‌استریت»، «پدیدارشناسی دین: چهره‌های شاخص، عوامل شکل‌دهنده و مباحثات بعدی»، «فراتر از توجیه شر: پاسخ متفکران قاره‌ای یهودی و مسیحی به هولوکاست» و «مسیحیت و اعتراض در سدۀ بیستم» اشاره کرد.
از فلاحی مقالاتی تألیفی هم در زمینۀ الهیات منتشر شده است.