مسیر آشتی از استبداد به دموکراسی اگر فراموش کنیم، عدالت چه می شود؟

کتاب «مسیر آشتی؛ از استبداد به دموکراسی» نوشته «دزموند توتو»
اگر فراموش کنیم، عدالت چه می‌شود؟
No Future Without Forgiveness
کتاب «مسیر آشتی؛ از استبداد به دموکراسی» نوشته «دزموند توتو» درباره سیاست تبعیض نژادی آفریقایی است. همیشه برای رسیدن به دموکراسی مسیری سخت پیش‌روی جوامع بوده، مخصوصا اینکه جامعه‌ای بخواهد از حکومت استبدادی به دموکراسی برسد. افراد بسیاری در این راه پر پیچ وخم از جان و زندگی خود می‌گذرند و تنش‌های بسیاری بر جامعه حاکم می‌شود. وقتی خواسته افراد تحقق می‌پذیرد، آنگاه دیدگاه‌های بیشتری متوجه مسیر حرکت جوامع می‌شود. کتاب «مسیر آشتی؛ از استبداد به دموکراسی» وقایع و ماجراهایی مانند راهپیمایی سیاهپوستان، شورش‌ها نظام آپارتاید را بازگو می‌کند. سال 1976 در شهرک بزرگی که سیاهپوستان زندگی می‌کردند و خارج از ژوهانسبورگ بود شورشی رخ داد. در آن شورش 575 نفر کشته شدند. این ماجرا سبب گسترش اعتراضات همه جانبه و فراگیری در آفریقای جنوبی شد. دولت برای اینکه اعتراضات را خاموش کند رفتاری همدلانه پیش گرفت و سال 1980 دو منطقه‌ی جدید برای سیاه‌پوستان ایجاد کرد. همچنین دولت ناچار شد، اتحادیه‌های کارگری آفریقایی‌ها را به رسمیت بشناسد. دولت آپارتاید قانون اساسی جدیدی اعلام کرد. آپارتاید یا جدا نژادی یکی از اشکالات تبعیض نژادی را بازگو می‌کند. در واقع سیاست تبعیضی که نژادپرستان کشور جمهوری آفریقای جنوبی بر ضد بیشتر سیاهپوستان بومی آن کشور اعمال می‌کردند. نلسون ماندلا و استیو بایکو از مخالفان اصلی آپارتاید بودند. بایکو به حکومت سیاهان اعتقاد داشت. در مقابل نلسون ماندلا به حقوقی مساوی برای تمامی اهالی آفریقای جنوبی معتقد بود. کتاب «مسیر آشتی؛ از استبداد به دموکراسی» به بازگویی حقایقی دراین‌باره و موضوعات سیاهپوستان پرداخته است. کتاب به عملکرد رژیم آپارتاید می‌پردازد و بعضی از ساختارها را در تشکیل رفتارهای خشن و رفتارهای نقض حقوق بشر را مورد تحلیل قرار می‌دهد. همچنین برخی دیدگاه‌های مذهبی و عقیدتی نویسنده هم در بررسی‌ها به وضوح بیان می‌شوند.

درباره کتاب «مسیر آشتی؛ از استبداد به دموکراسی»
کتاب «مسیر آشتی از استبداد به دموکراسی» 11 فصل دارد. در کتاب شکل گیری کمیسیون، مشکلات حقوقی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی پیش‌رو و دستاوردهای آن را توضیح می‌دهد. دیدگاه مذهبی و عقیدتی توتو در سراسر کتاب به وضوح حس می‌شود. مثلا در جاهایی او برخی از نتایج و دستاوردها را معجزه و قدرت خدا معرفی می‌کند!
فهرست فصل‌های کتاب عبارتند از: دادگاه نورنبرگ یا فراموشی عمومی؟ راه سوم، در بهترین زمان، عدالت چه می‌شود؟ بلند شدن و دویدن گوش کردن به یک قربانی، می‌خواهیم ببخشیم اما نمی‌دانیم چه کسی را باید ببخشیم، این برادر من است، کفش‌های او را می‌شناسم، خدای من! چرا چنین کار بی‌اجر و مزدی را انجام می‌دهم؟ ما نمی‌دانستیم، به راستی بدون بخشش آینده‌ای وجود ندارد.
در بخشی از کتاب می‌خوانیم:
«مردم آفریقای جنوبی مرگ مرموز چندین نفر را در بازداشتگاه پلیس به یاد می‌آورند. مقامات سفیدپوست گفتند: که آنها با کمربندهاشان، خود را حلق‌آویز و خودکشی کرده‌اند، یا درحالی که در حمام بودند، لیز خورده و دچار ضربه مغزی شده‌اند؛ یا در حالی که بازجویی می‌شدند، از پنجره ساختمانی که در آن زندانی بودند به بیرون پریده و خودکشی کرده‌اند. شاید اکثریت جامعه سفیدپوست این حرف‌ها و اظهارات مقام پلیس را باورکرده باشند، اما قطعا اکثریت جامعه سیاه‌پوست این حرف‌ها را باور نکرده‌ بود. یکی از کسانی که به گفته این مقامات، خودش به خودش صدمه زده، استیو بیکو بود؛ دانشجوی جوانی که "جنبش بیداری سیاه" را بنیان گذاشت. مقامات ادعا داشتند او بی‌دلیل و در پی مشاجره با پلیس سر خود را به دیوار کوبیده است. مردم به یاد می‌آورند که استیو با بدن لخت در عقب خودرو پلیس به 1500 کیلومتر دورتر، به پرتوریا، برده شد تا مورد درمان قرار بگیرد؛ اما مدت کوتاهی پس از رسیدن به آنجا درگذشت. هیچ کس هرگز توضیح نداد چرا او در پورت الیزابت، جایی که دستگیر شده بود، درمان نشد و چرا او را برای درمان به 1500 کیلومتر دورتر بردند؟ یا اگر قرار بود او به پورتوریا برده شود، چرا آنگونه تحقیرآمیز و بدون لباس برده شد؟»

درباره نویسنده «مسیر آشتی؛ از استبداد به دموکراسی»
«دزموند مپیلو توتو» سر اسقف آفریقایی و از فعالان صلح و رهبران جنبش ضد آپارتاید آفریقای جنوبی است. اسقف توتو سال 1984 برنده جایزه صلح نوبل شد. دزموند توتو سال 1996 با سمت اسقف اعظم کیپ‌تاون آفریقایی جنوبی بازنشسته شد. پس از بازنشستگی او برای سخنرانی به کشورهای گوناگونی دعوت شد. توتو در دانشگاه آتلانتای آمریکا نیز، با عنوان استادی برگزیده شده است. سر اسقف توتو به دستور ماندلا، ریاست کمیسیون حقیقت و آشتی را بر عهده داشت. دزموند توتو کتاب دیگری به نام شادی (شادمانی استوار در دنیایی ناپایدار) دارد که در زمینه خودیاری است.

درباره ترجمه فارسی «مسیر آشتی از استبداد به دموکراسی»
کتاب «مسیر آشتی؛ از استبداد به دموکراسی» با عنوان فرعی «اگر فراموش کنیم، عدالت چه می‌شود؟» توسط «بهمن احمدی امویی» به فارسی ترجمه شده است. ترجمه «احمدی امویی» را بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه چاپ کرده است.

رتبه کتاب «مسیر آشتی از استبداد به دموکراسی» در گودریدز: 4.2 از 5.