بانو با سگ ملوس و چند داستان دیگر(گالینگور - نگاه)

مجموعه داستان «بانو با سگ ملوس و چند داستان دیگر» اثر آنتوان چخوف
یازده قصه از آنتوان چخوف. مجموعه داستان «بانو با سگ ملوس و چند داستان دیگر» شامل داستان‌هایی است که چخوف آن‌ها را بین سال‌های 1883 تا 1889 نوشته بوده است. در مجموعۀ «بانو با سگ ملوس و چند داستان دیگر» شاهد وجوه گوناگونی از طنز چخوفی هستیم؛ هم طنزهایی که حول محور یک تیپ شخصیتی و مناسبات و سلسله‌مراتب اجتماعی شکل گرفته‌اند و هم طنزهایی زیرپوستی‌ که به عمق یک موقعیت نفوذ می‌کنند و ژرفای احساسات آدمی را می‌کاوند.
قصۀ «بانو با سگ ملوس» از این مجموعه، که از معروف‌ترین قصه‌های کوتاه چخوف است، دستمایۀ یک اقتباس موفق سینمایی به‌کارگردانی یوزف خایفیتس بوده است. فیلمی که خایفیتس در سال 1960 براساس قصۀ «بانو با سگ ملوس» ساخت مورد توجه منتقدان قرار گرفت. به اعتقاد ژرژ سادول، مورخ و فرهنگ‌نویس سینما، این فیلم بهترین اقتباس از قصه‌های چخوف است.

مروری بر مجموعه داستان «بانو با سگ ملوس و چند داستان دیگر»
مجموعه داستان «بانو با سگ ملوس و چند داستان دیگر» از یازده قصه تشکیل شده که عبارتند از: «چاق و لاغر»، «آفتاب‌پرست»، «ماسک»، «وانکا»، «شوخی»، «سرگذشت ملال‌انگیز»، «سبکسر»، «انگور فرنگی»، «ئیونیچ»، «جان دلم» و «بانو با سگ ملوس».
قصه‌های چخوف در مجموعۀ «بانو با سگ ملوس و چند داستان دیگر» تصویری از زندگی روسی در اواخر قرن نوزدهم به دست می‌دهند. چخوف در این قصه‌ها، با طنزی نیش‌دار و در عین حال مشفقانه و حساس به مسائل اجتماعی و زوایای روح آدمی، هم به نقد اجتماعی می‌پردازد و تصویری از جامعه‌ای گرفتار زوال و غرق فساد و تملق و مناسبات ناعادلانه ارائه می‌دهد و هم از ملال و رخوتی سخن می‌گوید که در تاروپود زندگی انسان‌ها تنیده است. چخوف در بعضی قصه‌های مجموعۀ «بانو با سگ ملوس و چند داستان دیگر» مهارت خود را در ترسیم ملال زندگی روزمره به نمایش می‌گذارد و در بعضی قصه‌ها تیزبینی خود را در درک آنچه پشت مناسبات و رفتارهای اجتماعی پنهان است.
کتاب «بانو با سگ ملوس و چند داستان دیگر» با مقاله‌ای از زینووی پاپرنی، دکتر علوم زبان‌شناسی، همراه است. در این مقاله، که حکم مقدمه‌ای برای ورود به قصه‌های چخوف را دارد، از مضامین اصلی قصه‌های کوتاه چخوف و حال‌وهوای این قصه‌ها سخن رفته است. زینووی پاپرنی در این مقاله بعضی قصه‌های کوتاه چخوف، از جمله بعضی از قصه‌هایی را که در مجموعۀ «بانو با سگ ملوس و چند داستان دیگر» گردآمده‌اند، مرور کرده است.

درباره آنتوان چخوف
آنتوان پاولویچ چخوف ( Антон Павлович Чехов)، متولد 1860 و درگذشته به سال 1904، داستان‌نویس، نمایشنامه‌نویس و پزشک اهل روسیه بود. چخوف یکی از سرآمدان قصۀ کوتاه و نیز یکی از بزرگ‌ترین نمایشنامه‌نویسان جهان به شمار می‌آید و آثار او امروزه، چه در عرصۀ قصۀ کوتاه و چه در نمایشنامه‌نویسی، آثاری مرجع و آموزشی برای کسانی به شمار می‌آیند که در این عرصه‌ها کار می‌کنند.
چخوف استاد کشف عمیق‌ترین و بنیادی‌ترین رنج‌ها و بحران‌ها و مسائل انسانی در روابط و مناسبات به ظاهر معمولی و عادی زندگی روزمره است. او در این مناسبات زوال و دلزدگی و اندوهی عمیق را می‌بیند و تشخیص می‌دهد و همچنین عشق و شفقت و خشونت و بی‌مهری را. این‌گونه است که ماهرانه از ملال، ابتذال، میانمایگی، دلزدگی و امور پیش پا افتاده‌ زندگی شاهکارهایی فراموش‌نشدنی خلق می‌کند؛ شاهکارهایی که همچنان باطراوت و خواندنی‌اند.
از چخوف قصه‌های بی‌شماری به جا مانده که قصه‌های «اتاق شماره 6»، «بانو با سگ ملوس»، «زندگی من»، «نقل از دفتر خاطرات یک دوشیزه»، «دشمنان»، «بوقلمون ‌صفت»، «همسر»، «تیفوس» و «داستان ملال‌انگیز» از آن جمله‌اند.
از نمایشنامه‌های مطرح او نیز می‌توان به «باغ آلبالو»، «مرغ دریایی» و «دایی وانیا» اشاره کرد.
آثار چخوف دستمایۀ اقتباس‌های سینمایی هم بوده‌اند. چنانکه اشاره شد براساس قصۀ «بانو با سگ ملوس» فیلمی موفق ساخته شده است. اما یکی از جدیدترین اقتباس‌های سینمایی از آثار چخوف فیلم «خواب زمستانی»، به کارگردانی نوری بیلگه جیلان است. نوری بیلگه جیلان، کارگردان اهل ترکیه، این فیلم را بر اساس قصۀ «همسر» چخوف ساخته است. «خواب زمستانی» در سال 2014 جایزه نخل طلای جشنواره کن را گرفت.

درباره ترجمۀ فارسی کتاب «بانو با سگ ملوس»
کتاب «بانو با سگ ملوس و چند داستان دیگر» با ترجمۀ عبدالحسین نوشین و همراه با ترجمۀ مقالۀ زینووی پاپرنی، با عنوان «آنتوان چخوف و داستان‌هایش»، در انتشارات نگاه منتشر شده است. عبدالحسین نوشین (با نام کامل سید عبدالحسین نوشین خراسانی)، متولد 1285 در تربت حیدریه و درگذشته به سال 1350، نمایشنامه‌نویس، کارگردان تئاتر، شاهنامه‌پژوه و داستان‌نویس ایرانی بود. نوشین یکی از بنیانگذاران تئاتر نوین ایران است. او شیوه‌های تئاتر غربی را که در فرانسه آموخته بود در ایران اجرا کرد. تأسیس تئاتر فردوسی که نوشین آن را با همکاری همسرش، لرتا، بنیان گذاشت از جمله دستاوردهای مهم نوشین در زمینۀ ایجاد تحول در تئاتر ایران است. نوشین تحصیلکرده مدرسۀ سن‌لوئی و جزو فهرست صدنفره محصلان اعزامی به خارج از کشور بود. به فرانسه اعزام شد که تاریخ و جغرافیا بخواند اما در آنجا به جای تاریخ و جغرافیا برای تحصیل در تئاتر اسم‌نویسی کرد و همین باعث شد هزینۀ تحصیلی‌اش را قطع کنند و او را به ایران بازگردانند.
در هزاره فردوسی سه نمایشنامه را که براساس شاهنامه نوشته بود روی صحنه برد. نوشین از دوستان نزدیک صادق هدایت و نیز از اعضای حزب توده ایران بود. عضویت در حزب توده باعث شد که بعد از ترور نافرجام محمدرضا شاه در سال 1327 او نیز به همراه گروهی دیگر از اعضای حزب توده زندانی شود. در زندان به‌صورت غیابی و از طریق ملاقات با همسرش تئاتر سعدی را می‌گرداند. پس از مدتی از زندان گریخت و به شوروی رفت. تصحیح شاهنامه در مسکو از اقدامات فرهنگی او در دوره اقامتش در شوروی بود. در آن دوره همچنین به ترجمۀ داستان و نمایشنامه‌های مهم دنیا پرداخت و دانشکده ادبی ماکسیم گورکی به او درجۀ دکتری داد. نوشین در اردیبهشت 1350 در مسکو براثر سرطان معده درگذشت.
اجرای نمایشنامه‌های «پرنده آبی» از موریس مترلینگ و «بادبزن خانم ویندرمیر» از اسکار وایلد در ایران، نگارش نمایشنامه‌ای انقلابی به نام «خروس سحر» که در مجلۀ «مردم» به چاپ رسید اما اجرا نشد، ترجمۀ نمایشنامه‌های «اتللو» و «هیاهوی بسیار برای هیچ» از ویلیام شکسپیر و «وُلپن» از بن جانسن و ترجمۀ «عشق بی‌پایان» از تالستوی، «نخستین عشق» و «سه داستان عاشقانه» از ایوان تورگنیف از جمله کارهای او در زمینۀ تئاتر و نمایشنامه‌نویسی و ترجمۀ نمایشنامه و داستان‌اند.
نوشین داستان هم می‌نوشت و مجموعه‌ای از داستان‌های او در کتابی با عنوان «خان و دیگران» چاپ شده است.

رتبۀ کتاب «بانو با سگ ملوس و چند داستان دیگر» در گودریدز: 4.13 از 5.