راهنمای نوشتن درباره کتاب ها چگونه نوشتن را از خواندن آغاز کنیم

کتاب «راهنمای نوشتن دربارۀ کتاب‌ها» نوشتۀ روح‌الله چاوشی
چگونه کتاب بخوانیم و مرور و معرفی کتاب بنویسیم و دریافت‌هایمان را از آن‌چه می‌خوانیم به‌شیوه‌ای مرتب و دقیق مکتوب کنیم؟ کتاب «راهنمای نوشتن دربارۀ کتاب‌ها: چگونه نوشتن را از خواندن آغاز کنیم» راهنمایی است برای نوشتن مرور و معرفی کتاب و کسبِ مهارتِ بهتر خواندن از مسیرِ نوشتن.
روح‌الله چاوشی در کتاب «راهنمای نوشتن دربارۀ کتاب‌ها» از نوشتن مرور و معرفی کتاب به‌مثابه فعالیتی در راستای دقیق‌تر خواندن و درک عمیق‌ترِ آن‌چه می‌خوانیم سخن می‌گوید.
کتاب «راهنمای نوشتن دربارۀ کتاب‌ها» فوت‌وفنّ نوشتن مرور و معرفیِ کتاب را آموزش می‌دهد و از خلال این آموزش، یاد می‌دهد که چطور نقادانه کتاب بخوانیم و در آن‌چه می‌خوانیم باریک شویم.
کتاب «راهنمای نوشتن دربارۀ کتاب‌ها» هم می‌تواند برای کسانی که می‌خواهند به‌طور حرفه‌ای مرور و معرفی کتاب بنویسند مفید باشد و هم برای آن‌ها که می‌خواهند روش دقیق کتاب خواندن را بیاموزند و کتاب‌خوان‌های بهتر و دقیق‌تری باشند.

مروری بر کتاب «راهنمای نوشتن دربارۀ کتاب‌ها»
یکی از مهمترین آموزه‌های کتاب «راهنمای نوشتن دربارۀ کتاب‌ها» این است که چطور از مخاطب منفعل کتاب به مخاطبی فعال و درگیر با متن بدل شویم.
کتاب «راهنمای نوشتن دربارۀ کتاب‌ها» این نکته را نشان می‌دهد که برای نوشتن دربارۀ کتابی که می‌خوانیم ضروری است که با چشم و گوشی باز کتاب بخوانیم تا نکات و مفاهیم اصلی کتاب و ویژگی‌های ساختاری آن را درک کنیم و بتوانیم به‌شیوه‌ای منسجم و با بیانی روشن به مرور و معرفی کتابی که خوانده‌ایم بپردازیم.
روح‌الله چاوشی در کتاب «راهنمای نوشتن دربارۀ کتاب‌ها»، بعد از مقدمه‌ای دربارۀ اهمیت یادگیری مهارت‌های دقیق خواندنِ کتاب و نوشتن دربارۀ کتاب‌هایی که می‌خوانیم و تأثیر نوشتن بر فرایند خواندن، کتاب را با تعریف چیستی مرور کتاب و توضیح فایدۀ کارِ مرورنویسی کتاب آغاز می‌کند و در فصل‌های بعدی کتابِ «راهنمای نوشتن دربارۀ کتاب‌ها» از فوت‌وفنّ و مراحل مرورنویسی کتاب و ویژگی‌های یک مرورِ کتابِ استاندارد سخن می‌گوید.
با خواندن کتاب «راهنمای نوشتن دربارۀ کتاب‌ها» همچنین می‌آموزیم که چه فرقی میان مرور کتاب با نقد و تحلیل آن وجود دارد. نویسنده در این کتاب تأکید می‌کند که هر نوشته‌ای دربارۀ یک کتاب را نمی‌توان مرور کتاب به‌شمار آورد و مرور کتاب، هم با نقد و تحلیل کتاب متفاوت است و هم با نوشته‌های کوتاه تبلیغی‌ای که در پشت جلد کتاب‌ها درج می‌شوند.
کتاب «راهنمای نوشتن دربارۀ کتاب‌ها» با مثال‌هایی از مرورنویسی بر کتاب‌های مختلف همراه است. مثال‌های کتاب، همگی مرورهایی هستند که روح‌الله چاوشی خود بر کتاب‌های گوناگون نوشته است. این کتاب مهارت کتاب‌خواندن و مهارت نوشتن دربارۀ کتاب‌ها را توأمان به ما آموزش می‌دهد و نشان می‌دهد که این دو مهارت به‌هم پیوسته‌اند چون برای اینکه بتوانیم دربارۀ کتاب‌ها بنویسیم باید بیاموزیم آن‌ها را چطور بخوانیم و هنگامی که بخواهیم دربارۀ کتابی بنویسیم آن را با دقت و تعمق بیشتری می‌خوانیم.
کتاب «راهنمای نوشتن دربارۀ کتاب‌ها» همچنین به ما می‌آموزد که با نوشتن دربارۀ کتاب‌ها، به تشخیصی درست و دقیق دربارۀ کیفیت آن‌ها برسیم و بتوانیم کتاب خوب را از کتاب بد تشخیص دهیم. این کتاب همچنین از فایدۀ مرورنویسی، در انتخاب و خرید کتاب سخن می‌گوید و از اینکه مرورنویسی بر کتاب‌ها به کتاب‌خوان‌ها کمک می‌کند که چه کتابی را بخرند و راهنمایی برای انتخاب و خرید کتاب به آن‌ها ارائه می‌دهد.
کتاب «راهنمای نوشتن دربارۀ کتاب‌ها» از مقدمۀ ناشر، مقدمۀ نویسنده و پنج فصل تشکیل شده است. فصل‌های پنج‌گانۀ این کتاب عبارتند از: «مرور کتاب چیست؟»، «مرور کتاب خوب چه ویژگی‌هایی دارد؟»، «انتخاب، مطالعه و تحلیل کتاب»، «نوشتن نسخۀ اولیۀ مرور» و «آماده کردن نسخۀ نهایی».
در بخشی از کتاب «راهنمای نوشتن دربارۀ کتاب‌ها» می‌خوانید: «نوشتن مرور برای کتاب‌ها نیازمند قرار گرفتن مرورنویس در جایگاه مناسب است. مرورنویس، پیش از نوشتن، باید کتاب را فهمیده باشد، ایده یا ایده‌های اصلی نویسنده را در کتاب تشخیص داده باشد و در خصوص مضمون، ساختار و نحوۀ پرداخت مطالب کتاب به دیدگاهی روشن دست یافته باشد تا بتواند مروری درخور کتاب بنویسد، اما این احتمال وجود دارد که او پس از مطالعۀ کتاب به چنین دستاوردهایی دست نیابد. در چنین شرایطی ادامۀ کار موفقیت‌آمیز نخواهد بود.
قرار نگرفتن مرورنویس در جایگاه مناسب ممکن است دلایلی مختلف داشته باشد. گاه مرورنویس دربارۀ موضوع کتاب از اطلاع و آگاهی کافی برخوردار نیست تا بتواند فهم و درک کافی از محتوای آن پیدا کند. این مانع در مورد کتاب‌های تخصصی بیشتر خود را نشان می‌دهد. برای مثال، مرورنویسی که از خودرو و طراحی خودرو چیز زیادی نمی‌داند به سختی می‌تواند کتاب‌های مرتبط با طراحی خودرو را به نحوی مناسب درک کند. مرورنویسی برای کتاب‌هایی که مرتبط با زمینه‌ای تخصصی نوشته شده‌اند، حتی اگر کتاب‌هایی عمومی باشند، نیازمند دانش و آگاهی از آن زمینۀ تخصصی است. حتی مرورنویسی برای کتاب عمومی آشپزی نیز از این قاعده مستثنی نیست!
فاصلۀ زبانی عاملی دیگر است که ممکن است در روند ارتباط مرورنویس با کتاب اخلال ایجاد کند. بسیاری از کتاب‌ها با لحن و ادبیاتی خاص نوشته می‌شوند که شاید مرورنویس با آن سبک و لحن مأنوس نباشد. این دورافتادگی زبانی ممکن است مرورنویس را آنقدر دور از اثر نگاه دارد که او نتواند درکی مناسب از محتوای کتاب به دست آورد. این مشکل در زمینۀ ادبیات بیشتر از دیگر زمینه‌ها بروز می‌کند. کافی است مرورنویس نتواند با لحن، سبک یا روایتی که نویسنده در اثرش به کار گرفته ارتباطی مناسب برقرار کند، آنگاه اثر تا پایان همچون پازلی که فاقد تصویر راهنما است گنگ و مبهم باقی می‌ماند. در این صورت ادامۀ کار برای مرورنویس موفقیت‌آمیز نخواهد بود.
عدم تناسب میان کتاب و مرورنویس محدود به این موردها نیست. این اختلال در ارتباط به شکل‌های مختلف و با دلایل متنوع ممکن است ظهور کند. آنچه اهمیت دارد این است که مرورنویس تا زمانی که خود را در جایگاهی مناسب برای فهم و درک کتاب ندیده است و با اثر ارتباطی مناسب برقرار نکرده است نباید دست به کار نوشتن مرور برای آن کتاب شود.»
کتاب «راهنمای نوشتن دربارۀ کتاب‌ها: چگونه نوشتن را از خواندن آغاز کنیم» در نشر آن‌سو منتشر شده است.