کتاب «تفسیری سیاسی از فلسفه ایده‌آلیسم آلمانی» نوشتۀ محسن باقرزاده مشکی‌باف
آیا می‌توان از فلسفه ایده‌آلیسم آلمانی خوانشی سیاسی داشت؟ کتاب «تفسیری سیاسی از فلسفه ایده‌آلیسم آلمانی: بررسی شرایط امکان خوانشی سیاسی از فلسفه کانت، فیشته و هگل»، نوشتۀ محسن باقرزاده مشکی‌باف، کتابی است که در آن به این موضوع پرداخته شده است.
کتاب «تفسیری سیاسی از فلسفه ایده‌آلیسم آلمانی» یک کتاب پژوهشی در حوزه فلسفۀ غرب و به‌طور مشخص فلسفه ایده‌آلیسم آلمانی است. نویسنده در کتاب «تفسیری سیاسی از فلسفه ایده‌آلیسم آلمانی»، چنانکه از عنوان فرعی این کتاب نیز پیداست، به پژوهشی در فلسفۀ کانت و فیشته و هگل، به‌عنوان سه تن از نمایندگان فلسفه ایده‌آلیسم آلمانی، پرداخته است تا امکان قرائت سیاسی از فلسفۀ این سه فیلسوف و شرایطی را که در آن، فلسفۀ آن‌ها وجهی سیاسی یافته است مورد بررسی قرار دهد.
محسن باقرزاده مشکی‌باف در کتاب «تفسیری سیاسی از فلسفه ایده‌آلیسم آلمانی» بر آن است تا با بررسی ایده‌آلیسم آلمانی و اندیشۀ سه فیلسوف مهم و مطرح این مکتب فلسفی، نسبت فلسفه ایده‌آلیسم آلمانی و دیدگاه‌های این سه فیلسوف را با زمینۀ اجتماعی و تاریخی و سیاسی‌ای که این دیدگاه‌ها در آن پدید آمده است مشخص کند.
در بخشی از کتاب «تفسیری سیاسی از فلسفه ایده‌آلیسم آلمانی» هم به شلینگ و اندیشه سیاسی او، به‌عنوان یکی دیگر از نمایندگان ایده‌آلیسم آلمانی، پرداخته شده است.
کتاب «تفسیری سیاسی از فلسفه ایده‌آلیسم آلمانی» کتابی مناسب برای علاقمندان فلسفه و به‌ویژه فلسفۀ غرب و کسانی است که به‌طور تخصصی در این حوزه و مخصوصاً درباره ایده‌آلیسم آلمانی و فلسفۀ کانت و هگل و فیشته مطالعه می‌کنند.
مروری بر کتاب «تفسیری سیاسی از فلسفه ایده‌آلیسم آلمانی»
کتاب «تفسیری سیاسی از فلسفه ایده‌آلیسم آلمانی» از چهار فصل تشکیل شده است. فصل‌های چهارگانۀ کتاب «تفسیری سیاسی از فلسفه ایده‌آلیسم آلمانی» عبارتند از: «شکل‌گیری دغدغه سیاسی و رویکرد ایده‌آلیسم آلمانی»، «بررسی شرایط امکان تفسیری سیاسی از فلسفه کانت»، «فلسفه فیشته طرحی از یک تفسیر سیاسی» و «بررسی فلسفه و دغدغه هگل در چارچوب تفسیری سیاسی».
نویسنده در فصل اول کتاب «تفسیری سیاسی از فلسفه ایده‌آلیسم آلمانی» زمینۀ شکل‌گیری فلسفه ایده‌آلیسم آلمانی و تحولاتی را که به برآمدن آن منجر شد مورد بررسی قرار می‌دهد و در فصل‌های بعدی به بررسی شرایط امکان تفسیر سیاسی از فلسفۀ کانت و فیشته و هگل می‌پردازد و فلسفۀ آن‌ها را در چارچوبی سیاسی بررسی و تحلیل می‌کند.
اهمیت فلسفه روشنگری در شکل‌گیری ایده‌آلیسم آلمانی، انقلاب فرانسه، رُمانتیسیسم، روشنگری اسکاتلند، وضعیت آلمان در اواخر قرن هجدهم و اوایل قرن نوزدهم، سنت‌های سیاسی موجود در آلمان اواخر قرن هجدهم، فلسفه کانت در مقام فلسفه‌ای سیاسی، خودآیینی در منظر کانت، تفسیری سیاسی از کتاب نقد قوه حکم، معنا و حیطۀ قدرت دولت در اندیشه سیاسی کانت، ضعف اندیشه سیاسی کانت، تفسیر هگل از حکومت ترور در فرانسه، حکومت ترور و فلسفه اخلاق کانت در یک نگاه، نسبت نقص‌های فلسفه اخلاق کانت با اندیشه سیاسی او، نسبت فیشته با تاریخ معاصرش، نحوه شکل‌گیری ساختار اندیشه فیشته و دغدغۀ او، نقش حکومت و دولت در آموزه حق و سیاست فیشته، اهمیت شلینگ و تفاوت فلسفه او با فیشته و هگل، نگاهی به اندیشه سیاسی شلینگ، پیشرفت فلسفه هگل، مسأله هگل و نقد اندیشه کانت و فیشته، هگل و نقد نگاه سوبژکتیو کانتی، نقد سوبژکتیویته و نسبت آن با جنبش ملی‌گرایی آلمانی، هگل و بازنگری در نسبت هست و باید، نسبت نظریۀ اخلاق هگل با اخلاق کانت، جامعه مدنی نزد هگل و اهمیت آن و معنای دولت در اندیشه هگل از جمله موضوعاتی هستند که در فصل‌های چهارگانۀ کتاب «تفسیری سیاسی از فلسفه ایده‌آلیسم آلمانی» به آن‌ها پرداخته شده است.
در بخشی از کتاب «تفسیری سیاسی از فلسفه ایده‌آلیسم آلمانی» درباره رویکرد نویسنده در این کتاب و هدفش از نگارش آن می‌خوانید: «یکی از مبانی راهبردی‌ای که نگارنده هموراه به آن اعتقاد داشته است و سعی کرده است در سرتاسر این کتاب به آن بپردازد، نسبت زمینه اجتماعی، تاریخی و سیاسی فیلسوف با اندیشه‌اش است. این نسبت به اعتقاد نگارنده اگر در اندیشه هر فیلسوفی مورد واکاوی قرار داده نشود، نه تنها در توضیح دغدغه اندیشه‌ورزی او بلکه همچنین در توضیح اندیشه فلسفی او موفقیت زیادی کسب نخواهیم کرد. به همین دلیل بررسی این نسبت یکی از دلایل اصلی نگارش این کتاب است. به طور اساسی و بیش از هر چیز مسألۀ نگارنده در این کتاب و خصوصاً فصل نخست آن، توضیح نسبت شرایط تاریخی و مشکلات کشور آلمان در اواخر قرن هجدهم تا نیمه اول قرن نوزدهم با دغدغۀ فیلسوفان ایده‌آلیسم آن عصر یعنی از کانت تا هگل است و اینکه چگونه این دغدغۀ سیاسی / اجتماعی، متافیزیک خویش را ایجاد خواهد کرد و آن متافیزیک چگونه با مفاهیم و نسبت میان مفاهیم خویش، یکی از دوران‌های باشکوه فکر حقوقی و سیاسی بسیار بنیادین را در جهت آزادی انسان و خودآیینی و همچنین فرهنگ و تربیت او هموار می‌کند و اروپا به اوج بلوغ خویش در ساحت فلسفۀ حق و فلسفه سیاست تا آن عصر گام برمی‌دارد و در این عصر وحدتی از تاریخ، اجتماع، سیاست، دغدغۀ فیلسوف، متافیزیک و فلسفۀ عملی را خواهیم یافت. اینکه چگونه فیلسوف در شرایط بحرانی به بلوغ می‌رسد و بحران زمانۀ خویش را در درون فلسفه درک می‌کند و آن را به تصویر می‌کشد و همین فهمیدن آن، یعنی گام برداشتن به دوران جدیدی است.»
کتاب «تفسیری سیاسی از فلسفه ایده‌آلیسم آلمانی: بررسی شرایط امکان خوانشی سیاسی از فلسفه کانت، فیشته و هگل» در نشر نگاه معاصر منتشر شده است.
درباره محسن باقرزاده مشکی‌باف نویسنده کتاب «تفسیری سیاسی از فلسفه ایده‌آلیسم آلمانی»
دکتر محسن باقرزاده مشکی‌باف، متولد 1371، پژوهشگر و مترجم فلسفه است. باقرزاده مشکی‌باف دارای دکترای فلسفه از دانشگاه تبریز است. از او مقالاتی در حوزه فلسفه در نشریات مختلف به چاپ رسیده است. او همچنین کتاب «انقلاب، ایده‌آلیسم و آزادی انسان: شلینگ، هولدرلین و هگل و بحران ایده‌آلیسم آلمانی اولیه» را به فارسی ترجمه کرده است.
ادامه keyboard_arrow_down
