سرباز ناساز

رمان «سرباز ناساز» نوشتۀ ژیل مارشان
قصۀ عشق و جنگ. رمان «سرباز ناساز»، با عنوان اصلی le soldat désaccordé، رمانی نقادانه دربارۀ جنگ و مصائب هولناک آن است و نیز رمانی دربارۀ عشقی که در کوران جنگ و ویرانی‌ها و فجایع آن، همچنان شعله‌ور مانده و جنگ نتوانسته آتش آن را خاموش کند.
ژیل مارشان در رمان تاریخی «سرباز ناساز» تصاویر و روایتی از جنگ جهانی اول به‌دست می‌دهد که یادآور روایت‌های لویی فردینان سلین از این جنگ، در رمان‌های «سفر به انتهای شب» و «جنگ»، و نیز روایت اریش ماریا رمارک در رمان «در جبهه‌ی غرب خبری نیست» است.
مارشان نیز، مانند سلین و رمارک، نگاهی نقادانه به جنگ دارد و تلخی‌ و بیهودگی جنگ را با طنزی سیاه به تصویر می‌کشد و ما را در دنیای تلخ و سیاه مردانی که جنگ آن‌ها را نابود، مفقود یا ناقص و بیمار کرده و زنانی که فرزند یا شوهرشان را در جنگ از دست داده‌اند می‌گرداند.
متن اصلی رمان «سرباز ناساز» اولین بار در سال 2022 منتشر شده است.

مروری بر رمان «سرباز ناساز»
راوی رمان «سرباز ناساز» یک کهنه‌سرباز جنگ جهانی اول است که همان اوایلِ حضور در جنگ، به‌دلیل مجروح شدن و از دست دادن یک دست خود، از حضور در خط مقدم جبهه معاف شده بوده و در پشت جبهه خدمت می‌کرده است. بعد از جنگ، راوی از طریق جستجو و تحقیق برای یافتن مفقودان جنگ و نیز تلاش برای اعداۀ حیثیت از سربازانی که تیرباران شده‌اند، امرار معاش می‌کند و در همین گیرودار است که درگیر پروندۀ سربازی مفقودالاثر، به نام امیل ژوپلن، که مادرش در جستجوی اوست و مطمئن است که پسرش زنده است، می‌شود. پروندۀ ژوپلن، راوی رمان «سرباز ناساز» را از رازی دربارۀ این سرباز مفقود باخبر می‌کند که مادر ژوپلن آن را از راوی پنهان نگه داشته بوده است. این راز، مربوط به عشق میان ژوپلن و دختری به نام لوسی هیمل است؛ عشقی که پیش از جنگ، در دوران نوجوانی لوسی و امیل، آغاز شده و در کوران جنگ برقرار مانده است.
وقایع رمان «سرباز ناساز» از جنگ جهانی اول آغاز می‌شود و تا جنگ جهانی دوم ادامه می‌یابد. این رمان، جدا از داستان اصلی، از خرده‌روایت‌هایی دربارۀ فجایع جنگ و سرنوشت تلخ آدم‌های درگیر جنگ تشکیل شده است.
ژیل مارشان در رمان «سرباز ناساز» از پایان‌ناپذیری جنگ سخن می‌گوید و از اینکه چطور وقتی همه تصور می‌کنند که جنگی مهیب و دهشت‌بار، یکبار برای همیشه به پایان رسیده است و دیگر جنگی در کار نخواهد بود، یک جنگ خونین و مهیب دیگر از راه می‌رسد و رؤیای صلح پایدار را تباه می‌کند.
دنیای رمان «سرباز ناساز» دنیایی تلخ و تیره است. مارشان در این رمان، با زهرخند به روایت مصیبت‌های جنگ و پوچی آن می‌پردازد و ما را در دوزخی از هول و جنون و درد و رنج می‌گرداند و دنیای کسانی را که هر یک به‌نحوی در جنگ تباه شده‌اند به تصویر می‌کشد و نیز ماجرای عشقی را روایت می‌کند که در طول جنگی ویرانگر به بقای خود ادامه داده و به‌موازات جنگ، راه خود را طی کرده است.
در بخشی از رمان «سرباز ناساز» می‌خوانید: «لُب کلام اینکه این قضیه خیلی‌ها را کلافه کرده بود. کارهایی بهتر از رفتن و زدن همسایه‌هایمان وجود داشت. بااین‌حال، می‌دانستیم این اتفاق می‌افتد: ما را برای این قضیه خوب پخته بودند. از بس به گوشمان خوانده بودند با ما دشمن‌اند، درنهایت باورمان شده بود. بنابراین، وقتی از لوکزامبورگ و بلژیک گذشتند، افراد زیادی نبودند که بخواهند برایشان بهانه و توجیه بتراشند. برعکس، عدۀ بی‌شماری حاضر بودیم داوطلبانه برویم و شیرفهمشان کنیم که رفتن و اشغال کردن کشورهای بی‌طرف خیلی کار عادی و رایجی نیست.
زن‌ها و بچه‌هایمان را رها کردیم، به‌خاطر کسانی که زن و بچه داشتند. آنا را روی سکوی ایستگاه به یاد می‌آورم. تک‌وتنها میان دوستانش. و من تک‌وتنها پشت پنجرۀ واگن فلاکت‌بارم، محصور بین ده‌ها کَله و کلاه کِپی. می‌خواندند، داد می‌زدند، اما تنها. این‌ها خداحافظی‌اند. خداحافظی این‌طور است. حتی اگر جمعیتی در پس‌زمینه بگذاریم، در برابر تنهایی کاری ازش ساخته نیست.
کاش می‌دانستیم.
از همسفرانم در آن واگن چند نفرشان سال 1918 برگشتند؟
مرده‌های رسمی، ناپدیدشده‌ها، معلول‌ها... واگنِ بازگشت قیافۀ درب‌وداغانی می‌داشت.»

دربارۀ ژیل مارشان، نویسندۀ رمان «سرباز ناساز»
ژیل مارشان (Gilles Marchand)، متولد 1976، داستان‌نویس و ویراستار فرانسوی است. او، علاوه بر داستان‌نویسی و ویرایش، نوشتن ترانه برای گروه‌های راک و مقاله‌نویسی را نیز در کارنامۀ کاری خود دارد.
از آثار ژیل مارشان می‌توان به رمان‌ «مرثیه‌ای برای آپاچی» و مجموعه داستان «جیب‌های پر از سراب» اشاره کرد.

دربارۀ ترجمۀ فارسی رمان «سرباز ناساز»
رمان «سرباز ناساز» با ترجمۀ محمود گودرزی در نشر خوب منتشر شده است.
محمود گودرزی، متولد 1356، مترجم ایرانی است. او فارغ‌التحصیل کارشناسی ادبیات فرانسه از دانشگاه تهران است. از گودرزی ترجمه‌های مختلفی از ادبیات داستانی کلاسیک و مدرن جهان منتشر شده که بعضی از آن‌ها عبارتند از: «کاندید یا خوش‌باوری»، «سفرهای گالیور»، «پی‌یر و ژان»، «ژنرال ارتش مرده»، «دراکولا»، «شکار و تاریکی»، «اتاق قرمز»، «شاهین مالت»، «بَری لیندون» و «عُقاب».
گودرزی همچنین آثاری را در زمینۀ کتاب کودک و نوجوان، زندگی‌نامه و ادبیات نمایشی به فارسی ترجمه کرده‌ است که از آن جمله می‌توان به کتاب‌های «سندباد (سفر به سوی خطر)»، «محمد علی: سلطان رینگ»، «گابریل گارسیا مارکز»، «جرم داریم تا جرم» و «وودی آلن» اشاره کرد.